Geuzenliedboek

221.
Een nieu Liedeken, van den Tocht die ghedaen heeft Graef Hendrick van den Berg in de Velu, maer niet langh daer nae soo is hy weder te rugge geweken met verlies van 600. Man die van kou en onghemack ghestorven zijn, ⁺

En gaet op de wijse: Het voer een Schuytjen over den Rijn. 1624. Februarius.

Doen men schreef sesthien hondert Jaer
En vier-en-twintich openbaer,
Aenhoort doch Mans en Vrouwen,
Quam den Vyandt met groote macht
En socht ons te benouwen.

'Twas in een maent hoort mijn advijs
Dat t'water was soo dick van Ys,
Gheworden, ten selven stonden,
Dat sy daer over conde gaen,
Hoort wel nae mijn vermonden.

In February hoort met spoet
Doen quamen sy te peerd en te voet,
Op onsen Tuyn wilt weten,
Maer sy quamen al veel te spaet
Daer was voor haer ghegheten.

Over D'ijse quam dit ghespuys ^16.
Zy maeckten een soo groot ghedruys,
Met roepen ende tieren,
Ghelijck al of het waren schier
Een hoopen wilde dieren.

+ No. 221. Naar S. In geen andere druk. Ook niet bij V.L.
Dit lied behandelt dezelfde gebeurtenis als het volgende.
Voor de wijs zie Van Duyse II, 1502; Mincoff, bl. 276.

16. Zaterdag, 7 Febr. 1624 trok Van den Berg met zijn troepen bij Dieren over het ijs. Verzameld had hij zijn troepen tusschen Wesel en Boecholt.

[p. 243]

 

Zy trocken voort nae Arnhem saen

 

Hy meend' de Stadt te grijpen aen,

 

Dan daer was van den lesten,

 

Anders niet in dan cruyt en loot

25

Dat was voor haer ten besten.

 

 

 

Drie schoten dede hy op de Stadt

 

Die van binnen antwoorden radt,

 

Haestich al op zijn rede,

 

Zoo dat hy van haer is ghekeert

30

En lietse in haer vrede.

 

 

 

Hy sach dat hy daer niet en vinck,

 

En was dat niet een wonder dinck,

 

Dat hy so haest ginck keeren,

 

Al van de Stadt van Arnhem coen

35

'Twas voor hem groot verseeren.

 

 

 

Hy sach sijn volck aldaer minjoot

 

By thien en twintich ligghen doot,

 

'Twas hem gheen groote eere,

 

Dat hyse brocht in ons warant

40

In sulcken kouden weere.

 

 

 

Zijn Ruyters waren seer benout,

 

Want t'was doen groote felle cout,

 

Al op den selven stonden,

 

Zy saten doot al op haer Peerd

45

Hoort noch nae mijn vermonden.

 

 

 

Haer Schiltwachten die sy int velt

 

Met menichten hadden ghestelt,

 

Die stonden wilt doch hooren,

 

Als houten staken op het velt

50

En waren doot ghevrooren.

 

 

 

Denckt wat een jammer men daer sach,

 

Zoo veel menschen met groot gheklach,

 

Die daer laghen bedorven,

 

Meer dan seshondert int ghetal

55

Die daer van koude storven.

 

 

 

Thien duysent man verstaet wel mijn,

 

En veertich Cornet Ruyters sijn,

 

Die waren by malcander,

 

Meenden ons Lant te krijghen in

60

Maer daer quam juyst een ander.

 

 

 

Hy meende t'was wel zijn begheer

 

Dat hy sou werden Prins en Heer,

 

Vande Veulu en Hollande,

 

Dat hy daer sou spanceren gaen

65

In de schoone waerande.

[p. 244]

 

Doe quam onsen vromen Helt,

 

Met groote haest t'sy u vertelt,

 

Haer uyt den Tuyn te keeren,

 

Want sy en dochten anders niet

70

Dan ons Landt te schofferen ^70..

 

 

 

Doen sy hoorden op t'selve pas

 

Dat den Prins van Oranjen ras,

 

Haer wou comen besoecken,

 

Zoo dat sy niet hebben gheproeft

75

Van de Hollandtsche koecken.

 

 

 

Haer Bier en Broot lieten sy daer

 

En sijn ghegaen met groot beswaer.

 

Het is een spijt voor Spanjen,

 

Al wat sy hebben laten staen

80

Dat is goet voor Oranjen.

 

 

 

Hy sette sijn volck in slachoort

 

Om dat hy most datelijck voort,

 

'Twas noch tot sijnder baten,

 

Had hy noch wat ghebleven lang,

85

Zijn veren had hy ghelaten.

 

 

 

Hy most verlaten t'Ghelderlant,

 

Om dat hy daer niet was bekant,

 

'Twas daer te onghesonde,

 

Zijn Soldaten op t'selve, pas

90

Storven ghelijck de honden.

 

 

 

Zy liepen voort al metter haest,

 

Want sy waeren te seer verbaest,

 

Vele neemt hier op achte,

 

Van zijn volck jonck ende out

95

Die op den wech versmachten.

 

 

 

Hy liet ons hier tot onderpant

 

Ses hondert dooden in ons Lant,

 

'Twas niet wel sijn begheeren,

 

Dat hy soo most in korten tijt

100

Te rugghe weder keeren.

 

 

 

Ons Ruyters waren op de been

 

Hy docht hier com ick int gheween,

 

Met alle mijn Soldaten,

 

Comt de Prins van Oranje mee

105

Ons leven moeten wy laten.

70. schofferen: verwoesten.

[p. 245]

 

Haer aenslach is tot niet ghemaeckt

 

Zy zijn met schande wech gheraeckt,

 

Tis haer niet wel becomen,

 

Veel Peerden en Begagie groot

110

Dat is haer noch ontnomen,

 

 

 

Den een liep hier den ander daer,

 

Zy waren al in groot ghevaer,

 

En waren seer benopen,

 

Zoo datter noch veel waren die

115

Den doot moesten becoopen.

 

 

 

Daerom o Godt bewaert ons doch,

 

Ghelijck ghy ons bewaert hebt noch,

 

Al op de selve stonde,

 

Dat bid ick u hier in dit Liedt,

120

Met hert ende met monde.

 

 

 

Zy souden gaen den ouden ganck

 

Dat ^122. sy ons hadden in bedwanck,

 

Souden ons wel leeren singhen,

 

Ghelijck de Catte met den Muys

125

Sou hy met ons om springhen.

 

 

 

Daerom Broeders hoort mijn begheer

 

Wenscht nu doch niet na sulcken Heer,

 

Als de Coningh van Spanjen,

 

Strijdt mede voor het Vaderlandt

130

Voor Godt en voor Oranjen.

 

 

 

Bewaert doch onse Landen goet

 

Voor ongheluck en teghenspoet,

 

Met al de Heeren Staten,

 

Dat sy moghen met wijs verstant

135

Regeren t'onser baten.

 

 

 

Oorlof mijn vrienden al te saem

 

Laet ons den Heer bidden bequaem,

 

In dese quade tijden,

 

Dat hy ons doch helpen wil

140

Uut Cruyse en uyt lijden.

122. Dat: indien.