Geuzenliedboek

208.
Een nieuw Liedeken, daer in verhaelt wort in wat manieren de stadt Guylick en het Casteel aen Graef Hendrick vanden berghe is overgegeven, en ons volck daer uyt ghetrocken is. ⁺

Opde wijse: Ick ben niet als een Pluyme.

O Soldaten van Guylick ghetrouwe
Hoe lustigh hebt ghy u gheweert
Hoe vromelyck hebt ghy u ghehouwen,
Teghen uwen vyandt vermeert,
In desen harden winter kout
Daer ghy waert soo seer benout,
Door't ghebreck van victalie en hout.

+ No. 208. Naar V. In geen andere druk. Bij V.L. CXCI.
De overgave van Gulik had plaats op 3 Febr. 1622, zie vss. 106 vlgg.

[p. 198]

 

Het was tot uwer schaden ⁸

 

Dat het stercke Huys te Reetz

10

Zoo schandelyck verraden,

 

Zoo elck een wel weet,

 

Door Capiteyn Dietvoort snoo bedocht

 

Diet in 'svyandts handen brocht,

 

En daer waert ghy door verkocht.

 

 

15

Spinola met al zijn Heeren,

 

En hadde u niet ghedeert

 

Hadde ghy sonder failieren

 

Ghenoech gheweest ghevictailleert

 

Voor soo veel duysent mannen koen

20

In dit kout Winters saysoen

 

Elck hadde van als van doen.

 

 

 

Daer en was niet veel voor handen

 

Doen den vyandt haer heeft berent

 

Zeer weynich houts om te branden

25

Haer victalie nam oock een ent,

 

Door den Regen, quaet onweer

 

Waren zy verlegen seer,

 

En kregen geen victalie meer.

 

 

 

Eylacen die arme soldaten

30

In haer huysen en op die wacht,

 

Oft in Cortegaerde saten,

 

Halfdoot van koude versmacht,

 

Doen de winter fel aen quam

 

Saten sonder vier en vlam

35

Dat maeckten veel haer leden stram.

 

 

 

Noch hebben sy met haer allen

 

Als Krijgs-lieden kloeck vermeert

 

Zeer dickwils uyt ghevallen

 

Op den vyandt gheschermutseert,

40

Waren lustich wel ghemoet,

 

Om te waghen goet en bloedt

 

Voor den Prince en 't Vaderlandt goet.

 

 

 

Dit heeft Graeff Hendrick verdroten ⁴³

 

Dat sy worden soo dick verrast,

45

Eenen Raet hebben sy besloten,

 

Om haer te besluyten vast ^46:

 

Doen heeft den vyandt loos bedocht

 

Haer met schansen soo bevrocht

 

Dat daer niemant uyt noch in en mocht.

8 vlgg. Het Huis te Rheydt was reeds in de vorige zomer aan Spinola in handen gevallen. De kapitein Reynhart van Tytfort is daarvoor 14 Aug. 1621 gedegradeerd en onthoofd. In het vonnis wordt echter van verraad niet gesproken, wel van onvoldoende plichtsbetrachting.

43 vlg.: Het verdroot Graaf Hendrik, dat de belegerden zo herhaaldelik, en met zo goed gevolg, uitvallen deden.

46: Om hen volkomen in te sluiten.

[p. 199]

50

Doen schoten zy alle daghen

 

Seer lustich vant Casteel,

 

En vande stadt by vlaghen,

 

In des Vyandts Leger heel

 

Toondet ^54. haer kloeck int ghesan

55

Lieten haer niet blijcken an ^55:

 

Dat den noot soo ginck aende man.

 

 

 

Zy hoopten noch sonder letten

 

Dus wilden zy weere bien,

 

Datmen haer sou ontsetten,

60

Dat onmoghelyck was te gheschien,

 

Dat soo verre vande kant

 

Ghelegen was in 's Vijandt Landt,

 

Daer en was gheen ontset voor handt.

 

 

 

Haer victalie ginck ten eynde

65

Want daer was van als ghebreck.

 

Men konde daer niet in seynden

 

Kaes, noch Broodt, Boter en Speck,

 

Oock was daer niet te branden mee,

 

Hout noch Turf, noch kolen ree,

70

Denckt wat Armoet dat Volck daer lee:

 

 

 

Als Spinola hadde vernomen

 

Dat sy waren in sulcken noot,

 

Soo is hy ras ghekomen.

 

En hare goede beloften boot,

75

Soo zy begeerden int saysoen

 

Met hem te Parlementeren koen,

 

Wilde haer goede conditie doen.

 

 

 

Hier op deden sy ghewaghen

 

Dat zy wilden na haer begheer

80

Eerst schryven na den Haghen

 

Om te verwachten van haren Heer

 

Wat zy kryghen voor antwoort

 

Daer op souden sy dan kort

 

Doen besluyten soo dat behoort.

 

 

85

Dat doetmen haer consenteren.

 

Dat zy schrijven souden koen,

 

In den Haghe aende Heeren,

 

Wat zy hier in souden doen,

 

Dies souden twee Capiteynen saen

90

Uut de stadt int Leger gaen, ^90.

 

Tot de brieven weer quamen aen.

54. Toondet zal wel een drukfout zijn voor Toonden. Maar wat ghesan moet betekenen, ontgaat ons; aan een drukfout valt om het rijm ook nauweliks te denken.

55: Zij lieten hun, d.i. den vijand, niet blijken.

90. Dezen moesten daar als gijzelaars blijven.

[p. 200]

 

Januarij xxij. daghen,

 

Was het accoort besluyt,

 

Dat zy dan sonder vertraghen

95

Daer souden trecken uyt,

 

Den derden Februarij bet

 

Soo zy dan kregen geen ontset

 

Souden zy overgeven net.

 

 

 

Gheen ontset was daer voor handen

100

En zy bleven onghetroost,

 

Soo diep in 's Vyandts Landen

 

Men haer niet ontsetten kon,

 

Dus hebben zy op dat ackoort

 

Voort ghehandelt na haer woort,

105

Als vrome Soldaten toebehoort.

 

 

 

Den derden Februarij sonder gecken

 

Maeckten sy het ackoort gheheel,

 

Doen sachmen ons volck uyttrecken

 

Uut de stadt en van 't Casteel,

110

Met vliegende vaendels in haer handt,

 

Met barnende Lonten abondant,

 

De Trommelen sloegen aen elcken kant.

 

 

 

Men dede haer convoyeren,

 

Drie hondert waghens na haer begheer,

115

Soo sachmen haer marcheren

 

Met haer vaendels en volle gheweer,

 

Ontrent drie duysent mannen fijn,

 

Waren zy op dat termijn,

 

Die daer uyt ghetoghen zijn.

 

 

120

Daer waren veel soldaten

 

Deur de koude soo seer belaen

 

Die soo bevrosen saten

 

Dat zy niet en konde gaen,

 

Die soo menighen kouden nacht

125

Hadden ghestaen al op de wacht,

 

Dat haer beenen waren versmacht. ^126.

 

 

 

Ten was niet om te dueren

 

In te houden al sulcken pleck

 

Daermen niet kan in vueren

130

En van alles groot ghebreck,

 

Dus hebben sy de Stadt playsant

 

Gegeven in des Vyandts handt

 

Deur ghebreck van victalie en brandt.

126. versmacht: bezweken, krachteloos geworden.

[p. 201]

 

Oorlof vrienden verkooren

135

Hier mede tot een besluyt,

 

Al is Guylick verlooren,

 

Het is noch al een kleyne buyt,

 

Maer laet ons bidden dach en nacht

 

Dat des vyants groote kracht

140

Deur Gods handt wort te niet ghebracht.