Geuzenliedboek

[p. 76]

164.
Een Bommels Liedt, ⁺

Op de wijse:

Jan Broerman heeft een Bierken ghebrouwen,

Van Rommelken Rom,

Ten deucht te drincken noch te houwen,

Keert wederom.

Hansken ^1. van spangien tsal u rouwen,
Voor bommelken bom,
Dat ghy meynt de Waerd in ^3. te houwen,
Keert wederom.

Bommel en Tielschen Weert vercooren,
Tot ^6, Bommelken bom,
Hebben malcanderen eedt gheswooren,
Keert wederom.

Sy en sullen malcanderen niet verlaten
Tot bommelken bom,
Sy hebben daer toe te cloecke soldaten,
Keert wederom.

Den Geldersman is op u ^13. ghebeten,
Van bommelken bom,
Uyt haer Schapray ^15. suldy niet eten,
Keert wederom.

De Geldersche zijn alsoo van sinnen,
Meest bommelken bom, ^18:
Sy willen doch geen Tyrannen beminnen,
Keert wederom.

+ No. 164. Naar N. Verder in Q. R. T. U. W-BB. Bij V.L. CLV; Van Vloten II. 347; Wackernagel, no. 97.
Het lied heeft betrekking op de inval van La Barlotte in de Bommelerwaard in Mei 1599 en op de daarop volgende belegering van Bommel door Mendoza. Het moet uit Augustus of September 1599 zijn (vgl. vs. 37), ofschoon Mendoza het eigenlike beleg van Bommel 13 Junie al weer heeft opgeheven. Bor IV, 555.
In alle uitgaven is elke strophe op drie regels gedrukt. In de eerste staat b.v. Dat ghy meynt nog op de twede regel. Wij hebben hierin de drukken niet gevolgd.

1. Hans spottende bijnaam voor iemand die hoogmoedig is. In de Middelnederl. Historieliederen (uitg. Van de Graft) blz. 221 worden de Geldersen, die de nederlaag bij Heinsberg hebben geleden, aangesproken als Hansken van Gelder.

3. Waerd in N Waerdin. Omdat deze lezing nergens anders voorkomt, zou men geneigd zijn aan een drukfout te denken. Zien wij echter, dat N (geen der andere) ook in vs. 89 weerdin heeft en in vs. 5 een voor en, dan vermoeden wij, dat N nog eene woordspeling meer in het gedicht heeft willen brengen.

6, Tot: te.

13. In N ontbreekt u, zeker wel niet dan eene drukfout.

15. schapray: provisiekast.

18: En vooral Bommel is aldus gezind.

[p. 77]

 

Sy willen aen u haer kraghen ^21., noch waghen,

 

Voor bommelken bom,

 

En u lieden met slaghen, verjaghen,

 

Oft keert wederom.

 

 

25

Sy sullen noch voor haer stercke schanssen

 

Voor bommelken bom,

 

Hun Switzers ^27. doen pijpen en u doen danssen,

 

Keert wederom.

 

 

 

U Hoeren en hebben daer gheen goe daghen,

30

Voor bommelken bom,

 

Kleef, Munster, Westphalen sy liever saghen, ^31.

 

Keert wederom.

 

 

 

Wilt weder trecken na t'landt van Kleef,

 

Van Bommelken bom,

35

Dees willen u niet een goet woort gheven,

 

Keert wederom.

 

 

 

Wat leten u voor de halve Mane ^37.,

 

Bij bommelken bom,

 

Dat onse palasaden daer staene,

40

Keert wederom.

 

 

 

Den vierden Julij, t staet u te ghedinken

 

By bommelken bom,

 

Lieten de Geusen haer wapenen, blincken,

 

Keert wederom,

 

 

45

Sy hebben u flucx van daer ghedreven

 

Van bommelken bom,

 

Daer isser doen seven hondert doot ghebleven,

 

Keert wederom.

 

 

 

U Papen die quamen met cruycen en vanen,

50

Bij bommelken bom,

 

U Krijchsvolck seghenen voor de halve mane,

 

Keert wederom.

 

 

 

Ten heeft u al gheen victorie ghegeven

 

By bommelken bom,

55

Twee Papen die moesten daer oock om sneven,

 

Keert wederom.

21. kraghen: hun hals.

27. Switzers is waarschijnlik een vervorming van houwitsers. Aan Zwitsersche huursoldaten valt toch wel niet te denken.

31. In deze plaatsen hadden de Spaanse troepen in winterkwartier gelegen, niet tot genoegen van de inwoners, vgl. Bor IV, 523.

37. halve maen: een soort bolwerk.

[p. 78]

 

God helpt altoos de vereenichde Landen

 

Vreest Bommelken bom,

 

Al door de Leeuw met scherpe tanden,

60

Keert wederom.

 

 

 

Wy hebben s'Prins van Orangien sone

 

Tot Bommelken bom,

 

By alle vrome spant hy de croone,

 

Keert wederom.

 

 

65

Sijn gasten,, verrasten, u volck int vanghen ⁶⁵

 

By Bommelken bom,

 

Aen masten, met basten ^67. sy souden u hanghen,

 

Oft keert wederom.

 

 

 

Eylacen ocharmen,, is dan al t'karmen

70

By bommelken bom,

 

Wie wil u bescharmen oft oock ontfarmen,

 

Keert wederom.

 

 

 

Ghy meucht sien met u valsche listen

 

Van bommelken bom,

75

Om loosselijck binnen den Bosch te twisten,

 

Keert wederom.

 

 

 

Ghy moet ras loopen al soudy wat sweten

 

Van bommelken bom,

 

De bosschenaers sullen u wellecom heeten,

80

Keert wederom.

 

 

 

Soo ghy cond binnen den Bosch gheraken,

 

Van bommelken bom,

 

Ghy mocht een Antwerps Casteel maken,

 

Keert wederom.

 

 

85

Alwaerdy hier over een maent gheweken, ^{85: 85–92}

 

Van bommelken bom,

 

Daer souder soo vele van bloede niet leken,

 

Keert wederom.

 

 

 

Ghy hebt de weerd in ^89., hoe comder nu buyten

90

Van bommelken bom,

 

Ontbiedt veel schepen Galeyen en schuyten,

 

En keert wederom.

65 vlgg: Indien gij niet terugkeert, zouden zijn mannen uw volk overvallen en gevangen nemen (eig. staat er: zouden u, bezig u te vangen, verrassen).

67. basten: koorden.

85: Indien gij een maand geleden geweken waart …

85–92 ontbreken in AA en BB.

89. N: weerdin.

[p. 79]

 

God wil Nassouwe ghenade verleenen,

 

Hier ende alom,

95

Dat hyse mach helpen die treuren en weenen,

 

Dit wenscht Bisdom.