Geuzenliedboek

96.
Corts daer na is een aenslach gebleken op den Pinxterdach, soo wel op Hollant als op Zeelant.
Een nieu Liedeken ⁺

op de wijse: Den lustelicken Mey Christus playsant.

Den dertichsten Mey op Pinxterdach,
Creghen die Vlissinghers wat te doene,
Teghen die van Antwerpen met ghewach,
Ontrent Saeftinghen ^4. na de Noene,
Sy waren weder ghecomen uut,
Maer haer Cruyden waren van geen virtuyt,
Dat mochtense wel beclaghen,
Godt woudese ten lestemael plaghen.

+ No. 96. Naar A. Verder in alle, behalve S. V. Bij V.L. XCIV; Van Vloten II, 124; Van Duyse II, 1744.
Voor de wijs zie Loman, Twaalf Geuzeliedjes n^o 10; Wieder n^o 132; Van Duyse III, 2185, Mincoff, bl. 121.
Van het jaar 1574. Hooft IX, 369 ‘In de berning der ontsteltenis tot Antwerpen, had men de vloot, sterk omtrent dertigh, zoo groote als kleene schepen, uit zorghe dat d'oproerighen zich daarmee gerijven mochten, een stuk van de stad af doen zakken. ‘T welk verstaan by de Zeeuwen; naamen zij voor, daar een’ torn op te doen.’
Het opschrift past maar zeer gedeeltelik.

4. Saeftinge, bij Zeeuws Vlaanderen, tans, sinds het eind der 16e eeuw, verdronken land.

[p. 220]

 

Op de Schelde voorby Rommerswael,

10

Quamen die van Zierickzee aensetten:

 

Die van Antwerpen saghense altemael,

 

Riepen, tzijn Vrienden om ons te ontsetten

 

Daer mede waren sy in een Val,

 

Want die van Vlissinghen met groot ghetal

15

Den Hont quamen opdringhen,

 

Sy conden na Antwerpen niet weder springhen. ^16.

 

 

 

Papou wel vierendertich int ghetal,

 

Wel ghemonteerde Schepen,

 

Met die te Lilloo laghen al,

20

Sy waren daer metten anderen benepen ^20.,

 

Tgrof gheschut gaf soo grooten gheluyt,

 

Die Vlissinghers riepen: dit is onsen Buyt

 

Clamp aen, clamp aen als Mannen,

 

Papou stont of bescheten waren de handen.

 

 

25

Op Pinxterdach eert doncker wert,

 

Creghen sy met vrome daden,

 

Elf Schepen met vroom ghemoet en hert,

 

Voor de Vyant was gheen ghenaden:

 

Tzy Duyts, Spaeniaert ofte Wael,

30

Sy spoelden haer de voeten altemael,

 

De reste ghinghen sy besetten ^31.,

 

Om des morghens haer tanden aen te wetten.

 

 

 

Pinxter Maendach smorghens vroech,

 

Waren de Vyanden meest al verloopen,

35

Neghen maecten haer coers recht als een ^35. ooch ^35.

 

Thantwerpen was al haer hoopen,

 

De ander lieten sy inde Pan ^37.,

 

Maer sy warender meest al daer van,

 

Met haer Bootkens daer uut ghevaren,

40

Op dEylanden sachmen se paren ^40..

 

 

 

De Schaepstallen gheheeten zijn

 

De Eylanden daer sy op sworven:

 

Wel achthondert daer op quamen fijn,

 

Meest van hongher sy daer op storven:

45

De ander die daer worden ghevaen,

 

Inde Schelde sy moesten te water gaen,

 

Met de Vloet sy tot Antwerpen dreven,

 

Grooten rou inde stadt worde bedreven.

16. De bedoeling van de voorgaande verzen schijnt te zijn, dat schepen van de Spaanse vloot in de mening dat Zeeuwse schepen van de Oosterschelde komende bevriende schepen waren, niet snel genoeg terugtrokken en zo door de schepen uit Vlissingen konden worden afgesneden van de terugtocht. Bij Hooft en Bor is de voorstelling anders.

20. benepen: in het nauw gebracht.

31. besetten: insluiten.

35. als een. A als als, drukfout, in de andere verbeterd.

35. d.w.z. zij draaiden om; om een oog te vormen moet men draaien.

37. pan: nood.

40. paren: bijeenkruipen.

[p. 221]

 

Vijf inde gront, dry in den lichten brant,

50

Met vijftien Prijsen quamen sy aensetten,

 

Voor Vlissinghen seer triumphant,

 

De Heere van Heemstee sonder letten ^52.

 

Vijsammirael van de Papisten bloot,

 

Wert ghesonden na de Prince minioot,

55

Hondert twee Metalen stucken,

 

Sachmen van de Papen Schepen rucken.

 

 

 

Oorlof, zijt allegader onversaecht,

 

Al wil Pierre de Valentes comen ^58.

 

Uut Spaengien, Godt het seker niet behaecht

60

Sijn snorcken end hooch beromen:

 

Sulcks als hy in Indien heeft ghedaen,

 

Ende meynt ons oock soo te verraen,

 

Om Hollant en Zeelant te doen sterven

 

Ende gants inden gront te bederven ^64..

 

 

65

Ons Opperste Prins in sHemels firmament,

 

Sal onse Nederlant wel bescharmen,

 

Ons tot Slaven te maken sonder ent,

 

Daer toe sy ons willen bringhen ocharmen:

 

Daerom laet ons met hert end moet,

70

By malcanderen opsetten ^70. lijf en goet:

 

Daer sy zijn, sy doch voor ons beven:

 

Want Godt zijn Handt over haer heeft gheheven.

52. Adolf van Haamstede, vice-admiraal van de vloot; hij werd naar Delft gezonden.

58. Pierre de Valentes was de admiraal van de Spaanse vloot, die in deze tijd te St. Andries en in andere Spaanse havens werd uitgerust. Van Meteren noemt hem Piedro de Melenda.

64. bederven. B-D. F. G. P verderven.

70. opsetten: wagen.