Geuzenliedboek

[p. 147]

64.
Een nieu Liedeken, ⁺

op de wijse van Job.

Eylaes wy moghen wel claghen
Wy Papouwen alte hoop,
Om dat wy dus alle daghen
Moeten tijen opter loop,
Van dese Duyvelsche Boeren
Die daer legghen op Crabbedam,
In haer Schans legghen sy te loeren,
Met als sy die Clocke roeren,
Het coemter al creupel en lam.

Al ist dat wy ghewapent comen
Met duysent man voor haer Schans,
Sy gaen niet eens verschromen ^12.
Maer sy hopen teghen den dans,
Wy derren niet eens gaen kicken
Om int Velt te halen een Buyt,
Sy hebben ons dra binnen micken ^16.,
Dus gaen sy ons verclicken,
Sy slaen ons al op den huyt.

Sy hebben stocken met knoopen,
Soo springhen sy over de sloot,
Naect sy dan na ons loopen
Al met die billen bloot:

+ No. 64. Naar A. Verder in B-D. F-J. L. M. N. Q. R. S. U. Bij V.L. LXIV; Van Vloten II, 66.
Voor de vermelde feiten vgl. Bor I, 452: ‘Jonkheer Diederich Sonoy was in dese tijd seer besorgt, en dede groote neerstigheid om het Noorder-quartier en Waterland te beschermen, hy hielt hem op desen tijd meestendeel tot Schagen, en vermids de vyand so sterk was voor Alkmaer, heeft hy om verder inbrek der vyanden te beletten vier sterke Schansen doen maken, een op de Huygendijk tot Rustenburg, d'ander op Langedyk in Broek, de derde op Schoreldam, en de vierde op Crabbendam. In welke Schansen hy nacht en dag dede waken, in sommige 200, en andere ontrent 300 en meer Huisluiden, behalven de Krijgsluiden, doende den Spangiaerden dagelijks grooten afbreuk.’
Het lied is dus ook tijdens de belegering van Alkmaar gemaakt.
De wijs wordt in B.I en de latere opgegeven als: ‘Job ofte O Radt van Avontueren’, in C-H. S alleen het laatste.
Een lied in strophen van 9 verzen met de wijsaanduiding ‘In Oostlant willen wy varen, Ofte: O Rat van avontueren’ is te vinden in het Offer des Heeren (uitg. Cramer) bl. 67, alleen met de laatste aldaar bl. 568. De melodie van een lied beginnende ‘O Radt van avontueren’ met strophen van 9 regels geeft Fredericq, Onze historische Volksliederen, bl. 68 naar J. Fruytiers' Ecclesiasticus (Antw. 1565). Eene andere melodie bij Scheurleer, Een devoot …. Boecxken, bl. 160. Hier worden negen liederen medegedeeld, die op dezelfde wijze gezongen worden. Zie ook hiervoor bij n^o 36.
De titel van het lied is in C-H. S ‘Een Claechliedeken van de Paepsche soldaten’.

12. verschromen: bang worden; integendeel zij verlangen naar de strijd.

16. binnen micken: in de gaten.

[p. 148]

 

Al ist dat wy na haer schieten,

 

Sy staen ghelijck een pael,

25

Wy connen haer niet ghenieten, ^25:

 

Dit mach ons wel verdrieten,

 

Dat den Boer de Necker hael.

 

 

 

Als sy ons hebben ghecreghen,

 

Sy spelen met ons een ranck ^29.,

30

Ons Buylken gaen sy leghen

 

Al teghen ons wil en danck,

 

Voort ter selver plecken

 

Snijden sy ons de ooren af,

 

Binnen haer schans gaen sy ons trecken

35

Ten lesten so moeten wy decken ^35.

 

Ter Galghe waerts also straf.

 

 

 

Doen wy van Haerlem vertrocken

 

Wy haddent so niet ghedocht:

 

Wy meenden hen so te focken ^39.

40

Alle daghen om een tocht,

 

Eerst op die Boer van Schaghen ⁴¹

 

Hadden wy ons tanden ghewet,

 

Eylaes wy connen niet belaghen ^43.

 

Dan somtijts het hooft vol slaghen

45

Dat is de Buyt die wy crijghen te met.

 

 

 

Schaghen ghy zijt die principalen

 

Die ons dit leet aen doet,

 

Wy meenden provandt te halen,

 

Al uut het Noordelant soet,

50

Maer ghy doet ons keeren,

 

Met Warmen huysen ^51. so fel

 

Wanneer wy van Alckmaer triumpheren

 

Wy sullent u dan wel leeren

 

Dat ghy ons dus zijt rebel ^54..

 

 

55

Van hongher sullen wy verdwijnen ^55.

 

Crijghen wy niet het Noorderlant

 

Wy loopen als de Swijnen

 

Swermen ^58. aen elcken cant

25: Wij kunnen hun niet de baas worden.

29. ranck: grap.

35. decken:zich verbergen, wegkruipen, terugtrekken.

39. focken: te pakken nemen.

41 Te Schagen was het hoofdkwartier van Sonoy gevestigd.

43. belaghen, misschien: door bedrog verkrijgen. Maar waarschijnlik is het een drukfout in A, die B-H. N-U zoeken te verbeteren in beclaghen, wat nog minder te verklaren is. I-M lezen wy moghen wel claghen. Er zal wel bejaghen gestaan hebben.

51. Warmen huysen: bedoeld wordt waarschijnlik de schans te Schoorldam, een van de vier, die Sonoy had laten aanleggen, vgl. de aant. boven.

54. rebel: wederspannig, dus: dat gij ons zoo tegenwerkt.

55. verdwijnen: omkomen.

58. Swermen. I. J. L. M. S hebben het synoniem Swerven.

[p. 149]

 

Om wortelen ende Ajuyen

60

Den hongher hebben wy soo groot,

 

Uut Noorden noch uut Suyen,

 

Coemter wat voor ons Crijchsluyen

 

Twaelf stuyvers soo ghelter een Broot.

 

 

 

O Craenhals ghy hebt ons bedroghen ^64.

65

Dat ghy ons voor Alckmaer brocht,

 

U raedt is niet dan loghen

 

Dat hebben wy nu besocht ^67.,

 

Ghy beloefdet ons also fiere

 

Alckmaer te crijghen binnen een weeck

70

Met al dees Noorder quartieren

 

Maer tgaet ons over stieren ^71.

 

U Compas dat mist een streeck.

Tghemeen leeft deur een. ⁺

64. Jonkheer Sebastiaen Craenhals uit Haarlem. Later schout te Haarlem, is hij werkzaam bij de overgang van Haarlem na de pacificatie. In 1577 wordt hij als landdrost bij Bergen in N.- H. door muitende soldaten vermoord.

67. besocht: ondervonden.

71. over stieren: we gaan te gronde, eig. we raken de koers kwijt.

+ Tghemeen leeft deur een was de zinspreuk van de bekende schoolmeester van Barsingerhorn Dirck Adriaensz. Valcoogh, en wordt o.a. ook gelezen op den titel van zijn Chronijcke van Leeuwenhorn en van zijn Regel der Duytsche schoolmeesters.