Geuzenliedboek

[p. 104]

47.
Een nieu Liedeken, ⁺

Op de wijse vanden 79. Psalm. De Heydenen zijn in u Erfdeel ghevallen.

Wel op duyvel ghy die in Westerlande ^1.
Hebt ons gebracht, de spangiaert Godts viande ^2.:
Siet dat ghy hem bewaert, tot uwe vromen,
Dat sijn spangiaerts met hem niet ommecomen,
Hy quam ons van u Paep ^5.,
Ghecleet recht als een schaep,
Doch de Wolf moest uutkijcken, ^7:
Die Godloos heel verblint, ^{8, 9}
Nam hem aen voor Gods kint,
End liet sijn aert oock blijcken.

Dit was sijn wet, men moest Christum verlaten
Niet meer van God, noch van sijne woort praten,
Gods Kercken reyn soudmen te gront afhouwen,
En op haer plaets des sathans Tempel bouwen,
Het grouwel, voor waerheyt,
Ontucht, voor eerbaerheyt,
Dat sachmen innevoeren,
Rooven steelen was vry,
En overspel daer by,
Tlandt was vervult met hoeren.

Des Richters stoel was een moortcuyl heel bloedich
Thof was niet dan een roofnest onspoedich ^22.,
Der Weesen recht was schanden te vermeeren,
Der Weduwen troost te blijven int verseeren,
Elck dreef ^25. na synen macht,
Moetwil met grooter pracht ^26.,

+ No. 47. Naar N. Verder in E. I en alle latere, behalve K. S. V. W. IJ. Bij V.L. XLVI.
Over de melodie bij n^o 28.
Dit lied moet van omstreeks 1572 zijn, want uit het laatste koeplet blijkt, dat niet alleen de Tiende penning al was voorgesteld, maar ook dat het verzet er veel algemener door was geworden. Dus wel te plaatsen kort vóór Den Briel.

1. Westerlande: waarsch. Nederland, in tegenstelling met Oostland, dat in de zin van Duitsland voorkomt. In dat geval moet men veronderstellen, dat het lied van een Oostlander afkomstig is.

2. de spaengiaert Godts vyande moet enkelv. zijn en op Alva slaan.

5. u paep: de priester van de duivel, d.w.z. de paus.

7: Maar de wolf moest al spoedig uit de schaapsvacht te voorschijn komen.

8, 9 zijn als tussenzin op te vatten. Die godtloos: de goddelozen. Van vs. 10 is Hy van vs. 5 of Wolf van vs. 7 het onderwerp.

22. onspoedich: rampzalig.

25. dreef. I draeff, drukfout, nergens anders.

26. pracht: praal.

[p. 105]

 

Men had gheen acht op d'Armen,

 

Niemandt was soo ghestelt,

 

Dat hy teghen 'tghewelt

30

Den vromen dorst beschermen.

 

 

 

Wilt yemandt hem teghen den Godloos setten, ^{31: 32.}

 

Oft op Gods woort acht hebben ende letten,

 

Dit was de leus: dees soudmen flux gaen vangen ^33.

 

Afhouwen ^34., tot pulver branden of hanghen,

35

Het was oock heel van noot,

 

De Ketters mosten doot,

 

Het landt was vol rebellen,

 

Naer Gods eyghen vermaen,

 

Moestmen sulck volck slaen ^39.,

40

Berooven ende quellen.

 

 

 

Dit was Sathan, uwes soons cleet seer schone

 

Hy setten hem in Christi stoel en Throone,

 

Het volck verblint vercoos hem oock te dienen,

 

En meynde God soude voorspoet verlienen,

45

Sy sochtent aertsche goet,

 

End sonder schroomen t'bloet,

 

Der Armen sy vergoten,

 

Al wast voor God dierbaer,

 

Sy achtens niet een haer,

50

Als sy slechts yet ghenoten.

 

 

 

Maer de spangiaert begost haer weder te raken

 

En wilde hem door schatten stercker maken, ^52:

 

Doen bleeck sijn aert dat hy de schijven sochte,

 

En niet aen God, noch aen zijn Kercke dochte

55

Het volck oock niet meer sliep,

 

Maer vrymoedich uytriep,

 

Sal dees Alf ons meer ryen ^57.,

 

Wy dienden hem, t'is claer

 

End hielden voor ons vaer,

60

Maer hy bracht ons in lyen.

31: 32. setten: letten. I. J. L. M stellen: mellen.

33. doen. I. J. L. M. O. P gaen.

34. Afhouwen, nl. het hoofd.

39. slaen. I. J. L. M. O. P verslaen.

52: Wilde zich door belastingen op te leggen sterker maken.

57. ryen. Meermalen worden de alven voorgesteld de mensen op de nek te zitten, dus a. h. w. te berijden. Noch kennen wij de beleefde vraag: Rijdt je de duivel?