Kroniek van de abdij van Sint-Truiden. Deel 2. 1138-1558

Gesta van abt Johannes I

1. 17 sept. 1222

Toen in 1222, tijdens het twaalfde regeringsjaar van Frederik II, het tweeëntwintigste van de bisschop van Luik, Hugo, abt Christiaan op 17 september overleed, richtte men tot magister Johannes van Xanten, decaan van de O.-L.-Vrouwekerk te Aken, het verzoek om het abbatiaat van deze plaats te willen aanvaarden. De bisschoppen van Luik en Metz waren erg ingenomen met deze keuze en zij beloofden hem liefdevol hun steun in alle omstandigheden.

1 nov.

Nederig aanvaardde hij de uitnodiging en op 1 november werd hij door een legaat van de Romeinse Curie tot abt aangesteld.

2. 21 nov.

Op 21 november van hetzelfde jaar droeg de bisschop van Ostia kardinaal van Sint-Rufina, gezant van de Apostolische Stoel, op grond van het gezag dat hij als legaat bezat, hem op een visitatie te gaan doen in de kloosters van Stavelot en Malmedy, zowel met betrekking tot het hoofd als tot de leden.

3.

Deze legaat stuurde hem het jaar daarop een opdracht in volgender voege. ‘C. (Conrardus), door de goddelijke genade bisschop van Ostia en van Sint-Rufina, legaat van de Apostolische Stoel, aan zijn geliefde in Christus Johannes, abt van Sint-Trudo, heil in Jezus Christus. Hoewel in de heilige canonieke boeken wijselijk wordt voorgeschreven dat aan individuele personen slechts een enkele functie wordt toevertrouwd, gebeurt het toch herhaaldelijk dat men, rekening houdend met de bijzondere eigenschappen van personen en plaatsen en met de omstandigheden, uit uitzonderlijke gunst verscheidene kerken toevertrouwt aan eenzelfde persoon. Vandaar volgende beslissing: omdat wij u het abbatiaat van de H. Heribertus te Deutz hebben toevertrouwd, maar ook niet zouden willen dat ten gevolge van die opdracht de abdij van Sint-Trudo enig nadeel zou ondervinden op wereldlijk of geestelijk gebied, staan wij u toe, uit hoofde van het gezag waarover wij als legaat beschikken, dat gij, die

[p. 91]

nu abt van Deutz wordt abt van Sint-Trudo blijft, opdat gij op beide plaatsen uit hoofde van deze vergunning de abdij en haar bewoners zoudt besturen als eigen abt en dat gij er de volle verantwoordelijkheid zoudt dragen in het beheer van tijdelijke en geestelijke goederen.

14 febr.

Gegeven te Siegburg, op 14 februari’.³³

33 Het charter is ook opgenomen bij Piot, o.c., p. 182-3; de brief is gedateerd 14 februari 1223.

1226 Inlassing.

In het jaar 1226 stichtte de zalige Franciscus de Orde van de Minderbroeders.

4. 1227

In het jaar 1227 verwierf het Luikse kapittel door een officiële ruil, tegen afstand van een eigen goed van Sint-Lambertus, Maidières genaamd, gelegen binnen het bisdom Metz, het recht dat de Kerk van Metz uitoefende binnen het bisdom Luik, namelijk over de helft van de stad van Sint-Trudo met volle heerlijke rechten en rechtsmacht en over de overige dorpen die over de Maas³⁴ gelegen waren, met alle inwoners, zowel edelen en geestelijken als leken en elk recht dat zij bezat in de abdijen binnen het bisdom Luik. Deze ruil werd bekrachtigd door de aartsbisschoppen van Trier en Keulen, door paus Gregorius, door Hendrik, graaf van Holland,³⁵ door de koning van Alemannia en door de bisschoppen van Metz en Luik met hun kapittels.³⁶

34 ‘Over de Maas’ betekent ten westen van de Maas.

35 In 1226 was Floris IV (1222-1234) graaf van Holland.

36 De oorkonde van Johannes van Aspremont, bisschop van Metz (1224-1239), bevestigd door Rooms-koning Hendrik van Hohenstaufen (1220-1235), paus Gregorius IX (1227-1241), aartsbisschop Theoderic II van Trier (1212-1242), aartsbisschop Heinrich von Molenarken van Keulen (1225-1238) en Hugo van Pierrepont, is afgedrukt in J. Chapeaville (of Chapeauville), Historia Sacra et profana, necnon politica, in qua non solum reperiuntur gesta Pontificum Tungrensium, Trajectensium ac Leodiensium, Liège, 3 vols, 1612-1616, Gesta pontificum Leodiensium, II, 246 sqs.

Inlassing.

In datzelfde jaar bevestigde de bisschop van Luik, Hugo, dat in de stad van Sint-Trudo voortaan alles zou geregeld worden door de beslissing van veertien schepenen, van wie zeven van de bisschop, zeven van de abt.³⁷ Naar wordt aangenomen, was in dat jaar het sinds onheuglijke tijden vastgestelde getal van veertien schepenen te Sint-Truiden tot zes herleid. Om evenwel het afgesproken getal in zijn volledigheid te houden, werd volgende afspraak gemaakt tussen de bisschop van Luik, de plaatselijke abt en de schepenen enerzijds en de inwoners van de stad anderzijds: elk van deze zes schepenen mocht voortaan naar eigen voorkeur een stadbewoner uitkiezen voor het schepenambt en de twee hierboven genoemde heren zouden voor de twee resterende plaatsen er elk één aanduiden; hieraan werd nog deze voorwaarde toegevoegd: wanneer in de toekomst een schepenplaats vrij kwam, dan waren de overblijvende schepenen gemachtigd binnen de veertig dagen een geschikt persoon tot schepen te verkiezen. Indien zij evenwel zouden nalaten iemand binnen de vastgestelde termijn te verkiezen, dan mocht bisschop of abt, naar gelang de weggevallen schepen een van zijn mannen was, naar eigen

37 Cfr. Piot, o.c., p. 187-188, oorkonde van 26 juni 1227.

[p. 92]

keuze een geschikt persoon in de plaats stellen; deze maatregel is nog altijd van kracht.

5.

Op 2 maart van dat jaar werd Walter, proost van dit klooster, tot abt verkozen van Sint-Paulus te Utrecht. Hij trof die abdij in erbarmelijke toestand aan, maar zijn inspanningen brachten verbetering. Op zijn anniversarium krijgen wij als pitancie een mud rogge.

Inlassing.

In dat jaar overleed Hendrik, hertog van Brabant; zijn zoon Hendrik volgde hem op.³⁸

38 Hendrik I overleed 5 september 1235. Zijn zoon Hendrik II volgde hem op en regeerde tot 1248.