Germania. Jaargang 1

Boekennieuws

De beoefening der Grieksche Taal en Letteren in Nederland en daarbuiten, door Dr. H.C. Muller, te Amsterdam bij W. Versluys, in-8 (48).....fl. 0.50.

Een vloeiend en aangenaam geschreven brochure van dezen, in 't buitenland zoowel als ten onzent gunstigst geltenden Hellenist. Laat alle eer wedervaren aan zijn gevierden, genialen meester Cobet, maar wijst op het bekrompene van diens opvatting, op de noodwendige tekortkomingen van diens school voor den huidigen tijd. Volmondig stemmen wij toe: ‘Het Grieksch, altijd veel meer dan het Latijn, dat reeds vroeg min of meer versteende tot een boekentaal, moet in zijn geheel worden beoefend, bestudeerd en onderwezen, althans aan de hoogeschoscholen’...

Naast woordenschiften en woordenpluizen, de warme uitstraling van een kunstenaarsziel, van een dichter zoo 't kan: ‘naast taalontleding’,

[p. 545]

taalgevoel, naast drooge kennis, hoe onmisbaar ook, ‘belebende’ warmte die tot de ziel van het volk, en van zijn taal doordringt, ‘naast een Naber, een Vosmaer.’ Dit geschrift heeft verder groote waarde om het rijke materiaal van den schrijver zelf en van anderen omtrent dit vraagstuk reeds uitgegeven. Zijn streven, dat wij toejuichen is, de overtuiging te doen veld winnen dat het oude Grieksch niet meer zou onderwezen worden als een doode taal, maar aanleunend aan het Nieuw-Grieksch, een wel degelijk levende taal, mede als levend zou beschouwd en behandeld worden. Of deze methode echter nog wéér een algemeene belangstelling onder het volk en vooral een algemeene bevlijtiging zal wekken, moeten wij betwijfelen, naar de zaken thans staan; doch, waar en zoolang er spraak is van Grieksch onderwijs, schijnt deze ons de rechte en aangewezen weg.

Dr. H.v.Z.

_**_*

Het witte boek, tooneelspel in drie bedrijven door Om. Wattez, gr. 8^o bij A. Siffer, Gent.............fr. 3.00

Hoe gaarne wij ook anders wenschten te mogen schrijven over het jongste boek van onzen gewaardeerden medewerker, toch moeten wij naar 't verlangen van hem zelven en in 't belang onzer lezers oprecht zijn. Wij moeten deze eerste poging van den Heer Wattez, om voor het tooneel te schrijven, als niet geslaagd beschouwen. Na den bijval dien zijn novellen hadden ontmoet waren wij vol verwachting omtrent dit stuk, dat overigens niet zonder een beetje zelfverheffing, werd aangemeld; maar 't wil ons voorkomen dat de novellist den tooneelschrijver heeft in den weg gestaan. De manier van werken die best den eene past, past allerminst den andere. Reeds het voorstellen der personen gebeurt op zoo gerekte wijze, dat deze in strijd is met de eerste eischen van het tooneel, waar niet moet beschreven en uitgewerkt in woorden, maar hoofdzakelijk moet gehandeld en uitgespeeld, wat daarom in woorden bondig maar treffend wordt aangeduid. Van daar is de taal, hoewel anders zuiver, loom; mist ze die gevatheid, die luchtigheid, welke in de eerste plaats op het tooneel behoort en inzonderheid in een omgeving van beschaafde menschen, die gewoon zijn te denken, dus vlug denken en hun gedachten gemakkelijk uitdrukken. - Daarbij komt de eigen verklaring van den schrijver ‘ik trachtte door het vooruitzetten van tal van denkbeelden goed te doen’. Dit heeft den Heer Wattez laten een ‘tendenzstuk’ maken, waarin betoogd wordt; een klip voor den tooneelschrijver, omdat de kans daarbij groot is dat het tooneel tot een preekstoel worde, zoodat de bedoeling te zeer doorstralend, of naar voren dringend schade doet aan den indruk. - Eindelijk vinden we het laatste optreden van vader Laarmans, wel wat weinig ernstig.

[p. 546]

Het doet ons spijt voor den deftigen, waardigen grijsaard, die hij in 't geheele stuk is.

In één woord: wij twijfelen niet of deze stof, door den schrijver tot een novelle bewerkt, ware gunstiger uitgevallen en voor hem zelven en voor den lezer, en aldus in ruime mate het goede gedaan dat hij zich, op lofwaarde wijze, daarbij had voorgesteld.

D^r H.v.Z.

_**_*

Ein Deutsch-Belgier Philipp Burg, Lehrer am Königl. Athenäums zu Ath, ist der Verfasser eines fünfaktigen Dramas, betitelt Papst und Fürst, das im Verlag von E. Pierson, Leipzig 1899, erschienen ist.

Wie bekannt hatte schon der jugendliche Schiller die Absicht das herbe Schicksal des letzten Hohenstaufen Konradin dramatisch zu behandeln. Es blieb bei der Absicht.

Der Stoff ist jedenfalls für dichterisch begabte Naturen anlockend, wenn sie, zumal wie der junge Schiller, im Schatten der uralten Staufenlinde gespielt und im Kloster bei Lorch das Auge sinnend ruhen liessen auf den Bildnissen, die durch die Zeit gebleicht waren, besonders auf einer Darstellung, die an ein tragisches Ende gemahnte: Des Fürsten Haupt liegt auf dem Block, der Scharfrichter mit dem Beile neben ihm. - Ein Spielgenosse Schillers, Karl Conz, hatte denselben Plan, ja war sogar teilweise zur Ausführung geschritten.

Später finden wir Hans Köster, der den Stoff von echt patriotischen Geist getragen behandelte und endlich den fruchtbaren Raupach, der durch seine Hohenstaufen-Dramen von Barbarossa bis auf Konradin die Berliner Theaterbesucher der Vierziger Jahre entzückte. Bleibend ist der Erfolg nicht gewesen. Konradin's Name wird nicht mehr genannt auf den deutschen Bühnen. Wir möchten wünschen, dass dieses Werk des belgisch-deutschen Dichters das Andenken an den unglücklichen Staufenfürsten wieder von Neuem belebe.

Der Verfasser hat sich den geschichtlich bekundeten Thatsachen eng angeschlossen. Das Drama rückt uns das im Niedergang befindliche Deutschtum vor Augen. Im alten Streit zwischen Gallo - Romanen und Germanen neigt sich die Wage zu Gunsten der erstem.

Vorerst müssen wir dem Verfasser Dank wissen, dass er den Mut hatte, er, ein Nichtdeutscher, der im Auslande unter schwierigen Verhältnissen gross geworden ist, hervorzutreten mit einem solchen Werk. Das verdient alle Anerkennung.

An der Ausführung selbst ist wohl Manches auszusetzen, wie gezwungene Wortfolge, ungewöhnliche Ausdrücke, Längen, die die Handlung beeinträchtigen, so zuerst bei Schilderung der Grausamkeiten

[p. 547]

Anjous, dann im Papstakt. Die übrigen Akte zeigen mehr fortschreitendes Leben und Abwechslung. Ich glaube selbst, dass man den vorkommenden Massenscenen auf der Bühne lebhaftes Interesse abgewinnen kann. Lyrische Momente heben sich vorteilhaft ab (Konradin und Theresa). Man sieht, dass der Verfasser auch hier seinem Helden, dem jugendlichen Minnesänger, gerecht werden will.

Die Charakterzeichnung ist wirklich anzuerkennen, besonders im ersten Akt. Die Hauptpersonen stehen scharf ausgeprägt in ihrem Wesen da: Die Schwärmer Konradin und Friedrich, die ängstliche Mutter, die überschwänglichen Italiener, der biedere Görz und der unheimliche Ludwig.

Möge diese Erstlingsgabe aus Deutsch-Belgien eine wohlwollende Aufnahme im grossen Deutschland finden.

B^on v. Z.

_**_*

‘De Hulst’, 1^ste Jaarboek, uitgegeven door den Kunst- en Letterkring van dien naam, te verkrijgen bij Reimond van Velsen, te Mechelen.

Een lief verzorgd boekdeel, zwaar papier, met eigenaardige houtsneden en mooie teekeningen van Jozef de Wouters de Bouchout, Edward Pellens, Jozef Rooms en Hendrik van Perck, en met eene meesleepende muziek van Aloys Desmet, oud leerling van Meester Tinel en leeraar aan het Lemmensgesticht te Mechelen, op woorden van Pol de Mont: ‘De Mis was aan.’

Verder, muziek van Ernst Deltenre en letterkundige bijdragen van Emiel Buskens, Edward de Keyser, Frans Demeyer, W.L. Goovaerts, Lod. Rock, Fr. Rombout, Em. van Fraechem en Julia van Reeth.

Het verschijnen van ‘De Hulst’ is een bewijs te meer van het streven onzer jongeren naar volkomen zelfstandigheid van ons volk. Met vreugde lezen wij dan ook op bladz. 15 van het jaarboek, dat ‘het genoegen zijner (De Kunstkring) leden voortaan nog slechts bestaan zal in zelve de kunst te beoefenen, elkander te leeren en te onderwijzen en de door hen opgedane kennissen mede te deelen aan het Volk’.

De medewerkers aan het jaarboek, waaronder vele voor later beloven, verdienen ten volle onze aanmoediging. ‘De Hulst’ zij dus bij het lezend publiek aanbevolen.