De Gemeenschap. Jaargang 14

[p. 94]

H. Marsman - Verzameld werk

Nadat achtereenvolgens van H. Marsman bij onze uitgeverij verschenen de dichtbundels:

PARADISE REGAINED

WITTE VROUWEN

PORTA NIGRA (bekroond)

voorts

DE VLIEGENDE HOLLANDER (verhalend proza),

DE LAMP VAN DIOGENES (essays),

DE VIJF VINGERS (verhalend proza),

zal thans, in samenwerking met de N.V.-Em. Querido's Uitgevers Mij., het verzamelde werk van dezen auteur worden uitgegeven in drie deelen.

Deel I zal de poëzie bevatten, deel II het verhalend proza, deel III de critische essays.

Het is ons na overleg met den schrijver voorgekomen, dat het nu het juiste oogenblik is voor deze publicatie. Men moet toch de uitgave van het verzameld werk van een auteur niet afhankelijk maken van uiterlijke omstandigheden, als b.v. den leeftijd, doch alleen van de vraag of hij innerlijk een moment heeft bereikt, dat een dergelijke uitgave rechtvaardigt.

Dit is nu met Marsman het geval. Hijzelf en zij, die zijn ontwikkelingsgang van nabij gevolgd hebben, zijn het erover eens, dat in het jaar 1937 de eerste breede phase van zijn scheppingsperiode teneinde loopt en een nieuwe begint. Dit geldt niet alleen voor zijn lyriek,

[p. 95]

waarin de overgangen zich het duidelijkst afteekenen, doch evenzeer voor zijn critisch en verhalend proza, hetgeen bij een nauwkeurige beschouwing duidelijk zal blijken.

Wij hebben hier dus het wezenlijke van twintig jaar levensarbeid bijeen van een schrijver, die een beslissenden en duurzamen invloed op het nederlandsche geestesleven heeft uitgeoefend.

Vandaar dat men aan deze publicatie een dubbele beteekenis moet toekennen: de eerste wordt ontleend aan de waarde der teksten zelf, de tweede aan de belangrijke plaats, welke zij in de geschiedenis van onze nieuwe literatuur innemen.

Deze verzameling is niet slechts een verzameling van oude stukken, doch brengt herziene teksten, nieuw en zinrijk gegroepeerd en bovendien een zeer groot aantal, welke nog nimmer gepubliceerd zijn.

Juist hierin ligt mede het belang dezer verzameling.

Van de deelen I en III (poëzie en critisch proza) bestaat ruim een derde uit ongebundeld werk, terwijl twee derden van den bundel II (proza) hier voor het eerst in boekvorm verschijnt.

De bundel poëzie is in drie afdeelingen gesplitst. De eerste bevat de jeugdverzen van 1919 tot 1926, daarop volgt de tweede groep van 1929 tot 1933, de derde bevat het recente werk uit 1936 en 1937.

In deel II vinden wij enkele oude en nieuwe verhalen, welke reeds eerder verschenen, maar daarbij drie novellen, reisimpressies, twee korte romans en een reeks autobiografische stukken, welke hier voor het eerst bijeengebracht worden.

Het derde deel bevat een groot aantal scherp gefor-

[p. 96]

muleerde karakteristieken zoowel van nederlandsche als buitenlandsche schrijvers en een reeks algemeene beschouwingen en theoretische overwegingen, welke onmisbaar zijn voor de kennis van de geestelijke ontwikkeling in het onmiddellijk achter ons liggende tijdvak. Afgaande op de waarde van Marsman's persoonlijkheid en de beteekenis, welke hij zich in onze literatuur heeft verworven, mag men zonder overdrijving zeggen, dat in geen jaren een zoo rijk geschakeerde en waardevolle verzameling verschenen is.

(Charles Eyck)