De Gemeenschap. Jaargang 11

[p. 78]

Boeken

‘Kinderen en Dieren’ en ‘Te Bethlehem onder de Ster’ van Ruth Schaumann, door Aug. van Cauwelaert vertaald. Uitgeverij ‘Pax’, Den Haag.

Van deze kinder- en kerstgedichten, die Van Cauwelaert op zuiver zangrigen toon uit het Duitsch in het Vlaamsch overbracht (heelemaal Hollandsch werd het in dit geval niet) vormen ‘Kinderen en Dieren’ een soort zede-spiegel. Elk der een-en-twintig dieren, die naast ieder versje met houtsneden staan afgebeeld, draagt aan het luisterend kind zijn lesje voor en het is soms godsvrucht waartoe zij aanmanen, soms een vriendelijk humanisme, dat daarom nog niet afgewezen behoeft te worden. Moralizeerende poëzie dus, zangerig zooals gezegd, niet hoogvliegend. Ik geloof, dat een kind in een frisch milieu iets aan deze versjes hebben kan, zulke als bijv. De Egel, De Haan, De Ezel en De Kat zijn van een goed en kinderlijkgeestig soort. In sommige andere zal het het aardig metrum gevoelen, zonder de beteekenis er voorshands van te begrijpen.

Het Kerstgedicht lijkt voor oudere kinderen te zijn geschreven, in elk geval zullen jonge er niets aan hebben. Maar de volwassene luistert toch wel verrast mee naar dit simpel lied. Vooral waar er van de komst der Koningen verteld wordt, is de gebeurtenis levendig en echt menschelijk gezien. De ietwat stugge houtsneden zijn van de dichteres zelf.

v.O.

‘Ruth’ van Jeanna Oterdahl, vertaling van Ag. Lind; ‘Wat niet vergaat’ door Mien Labberton: Uilenreeks no. 6 en 2. Uitgave Bigot en van Rossum, Amsterdam.

Een kleine romance is het, die Jeanna Oterdahl in ‘Ruth’ heeft verhaald uit een klein stadje aan de Zweedsche kust. Den zoetvloeienden en soepelen schrijftrant dien zij bezit, weet zij in dit teeder vertelsel over twee kinderen prachtig aan te wenden. Haar beschrijving van het stadje, met den toren en den berg en de inwoners, vooral de bewoners van den ‘Worstketel’, een huurkazerne voor de aller-armsten, is frisch en beeldend. Zij heeft een goed gevoel voor humor en vermag daarbij met enkele woorden een wending aan de situatie te geven, tot in het diepst-tragische toe. Misschien is het eenige wat deze kleine roman mist, de in het kinderleven niet te negeeren religieuze gestemdheid. Maar daar is blijkbaar door schrijfster niets van gevoeld. Het verhaal loopt nogal fatalistisch uit in een vaag-humanistische levensbeschouwing. Een typische vrijwillige armoede voor deze begaafde schrijfster, naar het ons voorkomt.

Mien Labberton heeft vier kerstvertellingen tot haar boekje: ‘Wat niet vergaat’ vereenigd. Ook zij huldigt een zelfde geestelijke goedaardigheid als in ‘Ruth’ werd verwerkt. Het blijft bij haar kerstfeesten steeds ‘het licht dat uiteindelijk immer weer over alle duisternissen triomfeert’, zooals het prospectus zoo naar waarheid opmerkt! Visch zon-

[p. 79]

der graat in erge slappe leessoep. Het gaat er o zoo rustig toe, geen zoon gaat verloren of hij keert terug, geen offertje wordt gebracht of de hand die op belooning wacht, wordt al naar voren getrokken door de schrijfster. Er valt dus niemand over de schreef, er kan niemand in ernst gered worden, zooals in positiever Protestantsche boeken nogal eens gebeurt; het is allemaal koek en ei. Voor de nette lezers, die met dit boekje bij hun warme kachel geen Kerst-onrust willen gaan voelen om iets, dat nog niet heelemaal in orde zou zijn van binnen, volstrekt aanbevelenswaardige lectuur. Gelukkig bevat de ‘Uilenreeks’ enkele werkjes waar meer in zit.

v.O.

‘Uit eigen tijd’ leesboek voor kweekscholen, door W.C. Braat; Uitgegeven door J.B. Wolters' Uitg. Mij. N.V. 1934.

Er komt even weinig vertraging in den stroom der bloemlezingen, als er systeem komt in hun samenstelling. Onverschillig of ze al dan niet voor het onderwijs bestemd zijn, schijnt er maar een type in mogelijk te zijn, zooals zijn preferentie voor een bepaalde strooming, voor een bepaalde mode soms zelfs in de literatuur, het den verzamelaar ingeeft.

Van de bloemlezing die door dezen directeur der Rijkskweekschool te Zaandam werd samengesteld, is gelukkig ook dit goede te zeggen, dat hij haar met loffelijke objectiviteit heeft verzameld. Dit niet alleen wat de keuze uit het werk der vele categorieën betreft, welke tezamen de Nederlandsche literatuur heeten te vormen. Hier is leesstof geboden voor een omschreven doel weliswaar, maar binnen die omschrijving dan ook volledig doeltreffend gekozen. Van schrijvers, wier verhalend proza bijv. niet in aanmerking kon komen voor opname in dezen bundel, sneed de compilator een of ander essay aan. Zoo vinden we er Ter Braak, Donker en Verhoeven o.a. met prachtig leesbare fragmenten uit hun essayistisch werk. Ook de Vlaamsche en Zuid-Afrikaansche literatuur is erin vertegenwoordigd. Wat ons alleen met verbazing vervulde is de opname van een stuk als ‘Moderne Weeldemenschen’ uit den roman ‘Horizon’ van Mevr. A. van Hoogstraten Schoch. Quasi-afkeurend worden daar eenige valsche effecten gepresenteerd uit een natuurbad, zooals blijkbaar alleen in de fantasie van deze achtenswaardige schrijfster kunnen bestaan. Bevatte haar oeuvre niets beters?

Jammer.

VAN OOSTEN.