De Gemeenschap. Jaargang 9

[p. 334]

Charles Eijck
London Trip
(Een reisnotitie met schetsen van den schrijver)

Voor Alex Fowler.

Had men mij op deze zonnige voorjaarsdag, geblinddoekt tot aan Hyde Park corner of Trafalgar Square gebracht, en mij daar plots de doek ontnomen, ik zou mijzelf in Italië hebben gewaand.

In Rome, in Napels... De zon was er, en het decorum. Alleen de blauwe golf ontbrak. De huurkoetsiers renden in volle galop langs de boulevards, schallend hun roep, zwiepend met hun zweepen, de teugels houdend als in een Romeinsche arena.

De vreemdelingen in dit Jeruzalem staan overdonderd stil, en wenschen als kleine kinderen in zoo'n snelle wagen op-

[p. 335]

genomen te worden. Langs de blauwe zee te vliegen, zooals Psyche op den rug van de witte chimaera naar de blauwe horizonten vloog.

Hier, op Trafalgar Square, herken ik Rome, Napels, Parijs en de mythe der scandinavische steden, in de colonnaden der kerken, in de pompeuze banken en societygebouwen. In de groene kraters der parken. Maar... zóó groen zijn ze in Engeland alleen.

Een schitterende muur van marmer, overbloeid van guirlanden bedekt de jammerlijke wreedheid der volksbuurten, maar houdt tegelijk de verademing omsloten die elke grootstad biedt aan kind en zwerver, aan inboorling en vreemdeling gelijkelijk. Daar kan men zich een enkel oogenblik gelukkig voelen in het licht van den goddelijken dag, en bevrijd zijn van het grootstadleven dat tot in de beenderen knaagt.

De menschen zwermen als insecten uit de kelderruimten, uit de torenhooge kantoorlabyrinthen, gezogen door de parken en pleinen, door het licht van de blauwe voorjaarshemel, als door een mild en onzegbaar geluk. Uit holen komen ze, waarboven het naar schimmel en afval ruikt. Uit plaatsen waar de zon nooit doorsijpelt, en waar bloemen slechts leven als in een verre droom. Uit de trieste Raymondsbuildings, goor als oude pakhuizen, die met hun stereotype kolom-ingangen een vergane schijn van romantiek en architectonische pretentie trachten te handhaven. Uit Theobalds Road, uit kleine, gore bars, die er fataal vies uitzien, maar in een overhaaste behoefte goedmoedig trachten te voorzien. De monden van de underground spuwt ze uit, en brengt ze aan van overal. Uit het West End komen ze, in lange stoeten met roode vlaggen voorop en borden, roode borden met witte letters. Ze scharen zich om de voet van Nelsons zuil, een bevolkt amphitheater in miniatuur. Een kaalhoofdig man spreekt hen toe, en al die zwijgende hoofden luisteren. En, ongetemd, spuwt de mond van

[p. 336]

de metro menschen. Menschen die de trappen van de National Gallery beklimmen, en de werelden droomen die daar zijn vergaard. Menschen die de hooge, roode vehikels bestijgen, die over het donkere asfalt grazen als voorhistorische dieren, gedreven door een onzichtbare wil.

Menschen, die de duiven voeren, gelukkig in de spontane overgave van een tam, warmbloedig dier. Hebt ge wel eens een vogel op uw hand gevoeld? Ge betaalt due lire, een

[p. 337]

shilling, of een kwartje, al naar de pasmunt van de stad die gij betreedt. Een enkele munt voor het menschelijk geluk dat met vederlicht gewicht uw handen vult. Waar een plein is, daar zijn tamme duiven. Op Trafalgar Square, op San Marco, op het Vrijthof. Dieren die zacht als jonge moederborsten op uw handen rusten. Ze fladderen op en over uw schouder, ze koeren en kirren uw ooren vol, maar, (o schrikkelijke lust tot helder zien) ze zijn onecht en tooneelmatig. Onecht en vol koopmanschap als de vaste fotograaf in hun gevolg, die u voor een shilling vereeuwigt als dierenvriend.

De Theems vloeit onverstoorbaar door deze steenwoestijn. Ik bedenk: kunnen we niet meer Tower Bridge's bouwen om de werkloosheid te bestrijden? Het is een dwaze brug, die Tower Bridge. Maar de stadsmensch haakt nu eenmaal naar een paradijs van steen. Wat deert hem de geur van poetspomade die uit de Tower waait, als de zon zoo stralend over de ‘moyen age’ ligt?

En wij, zijn we geen renteniers, die met de handen in de zak vegeteeren op de nalatenschap van onze voorouders? Ik wandel in Hyde Park en kijk naar de ruiters en de roeiers, en sta uren in een rij om een kop thee en een sandwich, en meer nog om de diepe blijdschap te voelen: Londenaar te zijn.

The most famous city of the world. Parijs is maar een Fransche stad en het heele continent een provincie. Whisky en ginger-beer zijn excellent, en bij the Adelphi, langs de Theems, woont Bernard Shaw. Welcome to merry old England. Wunderfull London!

Ik herinner me nu enkele woorden die een Engelsche tante in haar dagboekje schreef, toen ik naast haar stond onder de facade van San Marco: o, beautiful, o wunderfull Venice... Stad van tien dagen, van licht, van kleur, van blijheid. Stad voor den vluchteling met geld.

Ze zag de bloesem van eeuwen cultuur, van schoonheid in

[p. 338]

gigantische kracht. Ze zag de uiterlijke schijn die onder de goddelijke zon tot een symphonie werd, die aller hart met vreugde vervult en de aarde deed zweven in een nieuw licht.

Ook hier, in merry old England, is alle geweldig decorum slechts de omheining van een kortstondige hemel, van een vage herinnering aan het verloren paradijs.

Een omheining, even schoon en even bedriegelijk als de poort die oprijst boven de ingang van de hel.