De Gemeenschap. Jaargang 5

[p. 309]

Kroniek

Sans peur ... et encore quelque chose.

Elken dag worden wij ontwapend. Er zijn kleine dingen, kleine daden in de practijk des levens, welke de theorie rond datzelfde leven waardeloos maken, en van elke antithese de zwakke plek zoeken.

Pater A.B.H. Gielen S.J. is gestorven. Requiescat in pace. Pater J.v. Heugten S.J. volgt hem op. Behalve twee voorletters minder blijkt deze troonopvolger goede wil meer te bezitten. Hij schrijft het hoofdartikel in nummer 4 van de drie en twintigste jaargang en hij verrast ons. Hij wist toen hij schreef, dat het ons verrassen zou. En daarom maakte hij van zijn meening een surprise. Als we de touwtjes los wikkelen, de neuzen en mutsen die hij ons op dit verzoeningsfeest op wil dringen, terzijde schuiven, blijft er een hartelijk artikeltje over. We zullen niet vallen in de oude fout van de katholieke pers en blij zijn met deze schouderklop uit onverwachte richting. We zullen ook niet in dezelfde fout vallen door te doen alsof we het vervelend vinden. Alle activiteit die overcompleet wordt op het slagveld kan goed emplooy vinden in het gebied er achter. Maar de vredespijp die pater van Heugten ons rijkt, is niet zoo goed schoongemaakt, dan dat wij er zalig en vergeten aan kunnen zuigen.

Als het waar was dat wij in dit tijdschrift niets deden, dan ‘de versleten franjes van tooneeldecoratie’ afrukken, ja....

Maar zijn wij dan nog niet duidelijk genoeg geweest? Hebben wij nog niet duidelijk genoeg gezegd, dat het gaat om belangrijker dingen dan kleine en groote particuliere hebbelijkheden van lieden die op het autoritair platform van onze katholieke samenleving zijn aangeland? Laten wij een oogenblik doodelijk ernstig zijn; wanneer het bleef bij het krakende boord en het onsympathieke stijltje van baron van Wijnbergen; wanneer het om niets beroerders dan de holle rethoriek van pater Borromeus en het losgeslagen, ijdele en onartistieke gedoe van pater Her-

[p. 310]

mans ging; wanneer de critiek niet verder sloeg dan over de prulleboel van Anton van Welie en de X IJ Z klassenindeeling voor leesbibliotheken door Boekenschouw..... dan had pater van Heugten misschien gelijk. Althans gelijk met dit ‘de versleten franjes van een tooneeldecoratie’ te noemen.

Maar weet de nieuwe redacteur van Boekenschouw dan van niets? Is hij de eenigste vreemdeling in Jeruzalem? Kent hij dan de al te goed gespeelde stukken van leugen, bedrog, verraad, broodroof en achterbakschheid niet, waarvan de acteurs zich telkens opnieuw achter deze tooneelfranjes verschuilen?

Weet hij niet dat baron van Wijnbergen de draaiplaat is waarop al te veel treinen de verkeerde richting in worden gezet?

Dat pater Borromeus duizenden en duizenden menschen per jaar met zijn Katholieke hiep hiep hoera lolly aan het pedante smakken zet en ze daardoor belet hun collectieve en individueele persoonlijkheid te herzien?

Dat pater Hermans elke week de schoonste uitbloei van een roeping bewijst in zijn provinciale hors d'oeuvre; (hors d'oeuvre n.b. Heeft Z.Eerw. nu nog niet genoeg diners achter den rug om te weten dat het keukenspoeling is?) een feuilleton waarin hij naarstig werkt aan zijn eigen roem als charmeur, praatvaar en geestelijke kermisklant?

Dat Anton van Welie de maatstaf is waarmee uitstekende bourgognekeurders uit een zekere verouderde vadsigheid, (laten we het beste maar veronderstellen) de kunst van het moment meeten?

Dat Boekenschouw... maar neen, dat doe ik niet. Daarvoor is, au fond, dit artikel van pater van Heugten te hartelijk.

Ik herinner me als de dag van gisteren een roemruchte bijeenkomst te Tilburg waar Feber een kloof probeerde te overbruggen met de dinerplank. ‘Heeren, wij zijn het eens over de dingen waarover wij het eens zijn’, zeide hij ongeveer. Jawel,.... de pudding was toen beroerd genoeg om er niet voor de tweede maal in te happen. ‘Wij zijn allemaal kinderen van een Vader en een Moeder’. Met Frans Rozier en Keizer Wilhelm en U kunt U bij mij opgeven voor het diner.

[p. 311]

Neen, pater van Heugten, wij komen niet tot de bron, omdat overal eerst de giftige putten moeten worden dichtgegooid. Wij kunnen de berg niet op naar de Aartsengel omdat overal tegen de helling de tolboomen van een oneerlijke ‘goede zaak’ zijn geplaatst. Wij kunnen geen pinkstervlammen uit de harten van Nederland slaan omdat al het schaarsche vuur daaruit juist gebruikt is voor de 32 knallige fractie zevenklapper, en de rest bewaard moet worden voor de a.s. coalitiedonderbus.

En de vruchten van de boom des levens? Worden genummerd en geteld verkocht op onze maatschappelijke veiling, met de plaatsen in de kerk en de verjaarde obligaties van het antisrente en solidariteitsgebouw.

Tot later dus!

We zullen de wijn Uwer dankbaarheid wat ouder later worden en dronken zijn wij genoeg buitendien. Van hoogmoed, zegt pater Borromeus. En hij kan het weten, als zieleherder en meest gevierde enzoovoort van onze congressen.

En nu nog even over die kathedralen. U vergeet een, uitermate belangrijk ding. Voor de gargouilles van de Middeleeuwsche kathedralen zaten ook, ongewild en ongeweten, de Borromeussen en van Wijnbergens van die dagen model.

Au revoir!

Wij houden ons lancet, en koopen als het noodig is wel eens een ploeg daarbij. Een sikkel? Dat is een kwestie voor onze kindskinderen. Die ik, met een eerlijk en oprecht gemoed zal vertellen van een dag waarop de zon over de Heerengracht scheen, en de zuurflesch van Boekenschouw in een honingpot veranderde.

ALBERT KUYLE.