De Gemeenschap. Jaargang 4

[p. 152]

J.C. van Schagen:
Het zuivere werk

Het zuivere werk is altijd weer het allerlaatste - nu zal dan eindelijk alles gezegd zijn.

Het zuivere werk is altijd weer het allereenigste - nu is dan eindelijk alle verleden verworpen, alle toekomst geofferd.

Het zuivere werk is altijd weer de spits van gansch ons leven.

Alleen wie tot de spits ging, kan tot hooger spits genaken, alleen wie al zijn schepen achter zich verbrandde, dien opent zich het nieuwe land. Alleen wie niets achterhoudt, dien vallen altijd nieuwe schatten toe.

Wie de wereld vergeet om een zandkorrel, die zal geen grenzen kennen.

Wie toekomst en verleden vergeet om het oogenblik, dien zal het oogenblik een toegang worden tot de eeuwigheid.

‘Weest nieuw’, zoo luidt het Goddelijk gebod, en dit is: stervend ieder oogenblik en ieder oogenblik op-standig.

God is eeuwig en oneindig nieuw. Heiligen zijn nieuw. Kinderen zijn nieuw. De eerbied voor ouderen dat is de eerbied voor de litteekens hunner vernieuwingen.

‘Weest nieuw’, dit beteekent: gevaar, ieder oogenblik opnieuw. Hoe feller de nood om vernieuwing, hoe edeler de inzet, hoe hooger risico; tot koorddansen zijn wij geschapen. En armoede, kuischheid en gehoorzaamheid, ziedaar de drie voorwaarden voor den goeden koorddanser. Wie niet toeziet, dat zijn werk arm is, wie toelaat, dat het meer bezit dan het allernoodigstc, die verliest zijn evenwicht. Wie niet toeziet, dat zijn werk kuisch is, die verliest zijn evenwicht. Wie niet toeziet dat zijn werk gehoorzaam is, wie niet luisteren kan en toegeeft aan het dringen zijner opzettelijkheid, die verliest zijn evenwicht.

Zoo dan is inderdaad ‘gevaar niet gevaarlijk’ (Wichmann). Want

[p. 153]

wat van belang is wordt versterkt, wat niet van belang is, mag te gronde gaan.

Spits over spits, zoo is het bouwen van den zuiveren werker, dat is als het bouwen, telkens hooger, van een pyramide. Om één streep hooger te komen, moet hij van den grond af herbeginnen en al het vorige blijft noodig tot den nieuwen top - dat is de biogenetische grondwet. Om één streep hooger te komen, moet hij gansch zijn basis weer herzien - dat beteekent, dat het altijd dieper weer bij God begint.

Kunst en leven mogen twee zijn, het zuivere, het heilige leven is een kunst als de andere. Het verschil ligt misschien alleen hierin, dat dit leven kunst van den hoogsten adel is, het andere slechts van een tweeden rang.

H. JONAS: Muziek