De Gemeenschap. Jaargang 1

[p. 335]

Boekbespreking

Gevleugelde spreuken. Nagelaten door C.S. Adama van Scheltema. W.L. en J. Brusse, Rotterdam.

Carel Scharten schreef in z'n inleiding: ‘In deze laatste eenzame volzinnen, deze zachte en strenge voorschriften, neergezonden uit een geest, die rijp was, rijp tot zelfs voor den Dood, - zien wij nogmaals volledig verzaamd alle de schoone eigenschappen en alle de hooge, sterke en milde, beginselen, die dezen dichter van meet af aan onderscheidden.’ De dichter Adama van Scheltema was al dood voor de raadgever deze gevleugelde spreuken ‘in elkaar zette.’ Dat blijkt uit àl deze vier-regelige predikaties, maar heel sterk uit de volgende spreuk:

‘Bouw niet te zeer op het beeld, dat uw geestdrift schept van uw naasten.’
Dichtbij stelt het te leur - als een verzinkende schat,
Dichtbij vallen zij tegen - de menschen, ja: tot de goden -
Zoowaar gij zelf zijt misschien, van héél dichtbij, oók niet.... ‘dat’!

Al staan er simpatieke regels in dit boekje, de raadgevingen op rijm zijn vaak zó alledaags, dat de uitgave Scheltema's roem niet zal vergroten. Carel Scharten liet in de inleiding de vriendschap aan 't woord. En dat is gevaarlik.

H.K.

De rinkelbel. Een reeks ironie, satire en persiflage.
II Allemansspiegel, door Job Steynen.
IV De kunstclowns, door Agnes Maas - van der Moer. - W.L. en J. Brusse, Rotterdam.

De reeks ironie, satire en persiflage opent met deze twee deeltjes niet zeer gelukkig. Job Steynen bereikt hier en daar iets, dat de ondertitel van deze uitgave rechtvaardigt, maar Agnes Maasvan der Moer blijft met haar duf verhaaltje in de sfeer van spoorweglektuur. Zulk banaal, geesteloos gepraat is de veel-beoefende ironie van de bittertafel: uit zelfverweer grinneken om onbegrepen dingen. 't Enigst waardevolle in dit taaie boekje is 't aangehaalde vers op blz. 52. En daar wordt dom om gelachen. Ook bij Job Steynen blijft 't allergrootste deel leeg van enige geest en houterig van vorm. In 't schetsje ‘Flirt’, trilt wel even het navrante, dat deze schrijver soms meer in z'n werk heeft.

H.K.

H. van Loon. In de Verstrooiïng. W.L. en J. Brusse. Rotterdam.

De schrijver kent z'n wereldje. 't Leven kent hij niet. Hij begrijpt er niets van en loopt blindelings. In z'n roman brokkelt alles hopeloos af. Wanneer deze ontreddering nu maar doorleefd neergeschreven was, als 'n fataal ondergaan door gebrek aan énige zekerheid! Maar 't werd 'n roman, zooals er dageliks verschijnen, bloedeloos en... zonder diepte. Soms is de taal wel kompakt en scherp, doch meestal wordt er door de auteur en door de personen uit dit boek maar wat raakgepraat. Er blijft na 't lezen weer de grote verwondering: waarom schrijft iemand zulke boeken? Wie aan zichzelf doorvoelt de onmacht tegen 't leven, schrijft niet deze romannetjes. Er is geen kreet van opstand, geen neergedwongen machteloosheid, er is niets dan verstrooiïng.

H.K.

Als 't lente wordt, door Lize Krop Schurink.

't Is een meisjesboek, zooals er zoovele zijn. Bizondere verdienste heeft 't niet, maar evenmin hoeft 't veroordeeld te worden.

't Is vrij vlot geschreven in een gezellige babbeltrant en zal zeer zeker vele bakvischjes welkom zijn als geschenk op hun verjaardagstafel.

[p. 336]

De geschiedenis is de oude.

Een gezin, rijk en vlot levend, wordt door 't springen van een bank gedupeerd en moet voortaan veel zuiniger leven.

De vader gaat werken in Amerika, de moeder krijgt met de twee meisjes een huis in een klein dorp van een vriendin uit haar jeugd in bruikleen.

De oudste, die zich van verwend, rijk meisje, wonderlijk genoeg als een uitstekende huishoudster ontpopt, blijft thuis; de jongste volgt normaallessen in een klein stadje in de buurt.

Zoo leven ze gedrieën met hun dagelijksche zorgjes en vreugdetjes genoegelijk voort.

Ook de traditioneele spinnige tante, die door de leukheid van één harer nichtjes verslagen wordt, ontbreekt niet.

Eindelijk gaat de oudste, die zich thuis onnuttig gaat voelen, in betrekking, en ontwikkelt zich voor de jongste bij een logeerpartij in Friesland een liefdesgeschedenis, die goed afloopt.

't Boek eindigt op een bepaald moment, maar de schrijfster kan natuurlijk met een dergelijke stof nog wel doorgaan, tot in het tiende deel.

Katholieke geest ademt 't' boek geheel niet. Opvoedkundige waarde heeft het geenszins, maar als tijdvulling kan 't wel dienen.

De illustraties zijn van Gouwe.

Gouwe is hier niet gelukkig geweest, jammer, omdat hij op ander gebied zooveel prachtig werk leverde.

T.B.