Gard Sivik. Jaargang 4

[p. 6]

één is gelijk aan steen
hugo raes

Beneden klonk een noot en zinderend een andere er na. Alleen bastonen hoorden ze. Iedere avond: eerder zwaar en gonzend dof. De pianist die niet kon spelen, geen muziek kende. Man die immense vleugel gekocht had, kon niet spelen. Plaatste de vinger op 1 toets: 1 noot. Een zware basnoot. Iedere avond waren hoorbaar de enkele lage tonen die hoe uiteengerukt, nochtans sterke vreemde voeling hadden met mekaar.

‘Het is geen man die niet spelen kan’ zei hij tegen zijn vrouw. ‘Meer dan onkunde, hangen de noten, de blijvende durende aanslagen aan mekaar’. Zijn vrouw antwoordde niet. Als immer - nooit - niet. Het hoge zwarte huis zonder gelijkvloers. Een zwart hoog kruis. Zonder benedenverdieping. Op de eerste verdieping de pianist. Op de tweede verdieping Hij en Zij. Verlaten magazijn of braakgrond van het gelijkvloers.

Het is 22 u of 1 minuut na. De toetsen slaan aan. In de straat zijn alleen de lantaarns. Houd de wacht en kijk: binnen de twee uren zal een man voorbijgaan of sluipen in de straat der muren.

Wat is de kamer klein. Twee meters vandaan zit ZIJ. Achter haar zit de muur. De muur met prent. Reeds is elk uur verwijderd, elke tijd, elk uurwerk bestaat op zichzelf afgezonderd. Maar iedere avond is men getuige van een muzikant. Iedere avond na de rust komen de gedistancieerde geluiden. Kortbij zit ZIJ. Iedere dag zit zij dichter, toch is iedere dag of avond de muur even dicht achter haar. Ofwel komt zij dichter ofwel de muur. Iets woekert met de ruimte van de kamer. Iets woekert en kankert de ruimte stuk. Iets zwelt of krimpt ruimte. De ruimte die een nauw passende kubus van licht wordt in het vertrek. Tussen de kubus die in de kubus past blijft 1 millimeter ruimte. Dit is om tijdelijk in te leven; indien men de dimensies heeft van papier.

De pest spaarde geen kinderen. Geen der kinderen spaarde de pest. Zij was als een oog der voorzienigheid. Zij maaide de velden, de kamers tot sommige kaal waren en stoppelig met een vlakke bodem. Een nieuwe ruimte: 1mm.

In de overhoekslijn zit ZIJ. ZIJ het beeld. Met grote ogen. Stil heilig en onbeweeglijk. Het is ZIJ die geleidelijk de ruimte inkort. 's Avonds is het merkbaar.

[p. 7]

Telkens de noten, onsamenhangend en ver uiteen, vallen en opstijgen, wordt het merkbaar. De witte voor zich uitgestoken polsen houden een leesvoorwerp. De ogen blijven besloten en van hem weg, verwijderd. Stilaan komt ZIJ dichter. Het beeld, ZIJ. De nefertite. Het hoofd, het lichaam.

De laatavond brengt onvermijdelijk de man die niet spelen kan. Hij slaat op de kleurblinde toetsen. Greon en pleon. ‘Het is geen man die niet spelen kan’ zegt HIJ, maar ZIJ de nefertite komt millimeter na millimeter nader.

Een avond vernemen zij onder hen een vreemd, een onbekend geluid: doffe losse koorden. Rubber. Een dikke snaar. Een vierdimensionale snor van ernst. Een boog zonder pijl, een klankschietboog. Een springende viersprong. Noot voor noot, slag voor slag wordt de snaar geschoten. Haar ballistiek vervoegt de hangende en opgerichte zware kloppen van de man en de vleugel. HIJ en ZIJ weten met hun voelsprieten: de spelers hebben zwarte halve manen onder hun ogen. Hun ogen en stemmen zijn sprakeloos. De vleugel en de bas vanaf 22 uur zijn vloeibaar en stollen. Soms ook horen zij een tok, dan een fijn gerinkel als van minuskuul zilveren belletje. Er is dus een derde muzikant bijgekomen, daar beneden.

Nu vangt haar polsuurwerk het licht van een lamp en straalt het uit. Schietbundel is klein en uit en treft het overhoekse oog. HIJ ziet het uurwerk zeer genaderd sinds gisteren. De afstand is weer verkleind. Weldra zal het kleine vrouwenuurwerk, aan haar pols, vlak voor één van zijn ogen staan. Ik zal de minuten tellen vreest HIJ. Iedere noot van beneden is kleine tijdseenheid. Nu zijn de muren nog slechts een handspanne van mekaar. Tussenin dringt haar beeld, de levende nefertite zich naar hem.

‘Verder kan je niet komen’ zegt Hij. En even kijkt ze op van haar witte polsen met het armbanduurwerk. Hoe is dit, zijn haar armen van papier? Van beneden hoort hij het tokken, een stilte, het belletje dat onhoorbaar haast rinkelt, een gespannen stilte, de geloste koorden, de vleugel doffer dan elders. 2 of 3 gekken.

Zodra het chroom van haar minuskuul uurwerk mijn irisvlies raakt sla ik. Blijft mij slechts wettige zelfverdediging. Heel even deed ZIJ zijn irisvlies met haar verschroomde uurwerk pijn. Zo heel even dat HIJ de slag niet merkte die hijzelf plaatste. ‘Zij heeft mij overwonnen’ dacht hij. ‘Zij heeft mij met haar uurwerkje, met haar tijdwijzertjes ten gronde geworpen’. Maar als zijn oogvlies hersteld was zag hij zijn nefertite rood op de grond.

Er sloeg van onder de vloer een noot op von de bass, een van de vleugel en dan bleef een ruimte. De muren hadden zich millime-

[p. 8]

trisch verwijderd. Een nieuwe tok, een noot van de vleugel, een lange rust, een lage snaar dof en snorrend als een ademend insekt. Dan stampte HIJ op de vloer. Dit sloot aan bij de bass, dan volgde de vleugel de ruimte belletje stamp op de houten vloer, dan op de eerste trede van de trap. Daar wachtte hij. De bass, de vleugel, ruimte, belletje, stamp op de tweede trede lager... Doffe vleugel - lange bass - tok - slag - ruimte - voet. Verminderden de treden, naderde de deur. En evenals de drie anderen één voor één gezeten tegen de muur, niet ver vaneen, gekleefd haast als vlinders, had HIJ blauwe gezwollen en omrande ogen. En hij bracht de vreemde vingergebaren. Dof de trilling van de bass, laagste snaar, vleugelgalm, stilte, tok, zilveren belletje op de grens der hoorbaarheid, stàmp.

Mensen zijn van steen.