Gard Sivik. Jaargang 1

[p. 1]

[Nummer 4]

maurice wyckaert

[p. 2]

asger jorn

[p. 3]

aardrijkskunde
antropografische suite voor naieve meisjes

1

Waar de zee heel blauw is
zijn de baaien diep
en waar de grijsaard zwaar is,
vochtig en onbewolkt of herder,
ademen, als drachtige schapen,
vrouwen wollen schelpen uit.

Kinderen worden soms
langzaam geboren, begaafd
met sprekende etter en zeep.
Met erfzonden
moeten zij hun moeders beminnen
en zoeken een lang leven lang
naar onvindbare eieren
van zeemeerminnen.

(Toen de laatste haas op aarde
zijn angsthol had voltooid,
vroeg god, het was de zevende dag,
‘waar is uw aanvalsplan?’)

[p. 4]

2

(Elke vrouw heeft een Kain gebaard,
maar zijn naam was soms Abel).

Vrouwen worden soms als maagd geboren,
als vuurpad of klandestien eksotisch lood,
in hun eicel staat geschreven,
dat zij allen leven langdurig
met een barst in hun levensverhaal.

Gespleten.
Zij worden bij nacht gegrendeld
en eten vanielje uit hun droom,
zij loochenen melk en vrijheid
en spreken scheurbuik
in het wonderland van hun kind.

Maar allen houden wij, zij en ik
(in de appel van ons hart)
er het purperen geluk van een kieviet op na,
die ons voedzame verhalen vertelt
van een of andere slavenmarkt
in een of andere sahara.

[p. 5]

3

Ik ook, messias, heb geluisterd
naar de loopvogels buiten
in het bloedarme huis van de tijd.
Ik ook heb gedroomd
in de boomgaard van mijn leeftijd.

Zocht ik een bange hinde
van de boomeilanden,
die op het keistrand
met het meerschuim paart?

Zocht ik mijn zeldzaam lichaamsdeel,
het warme werktuig van
de liefde, (de broodboom)
waarin ik olie ben?

4

Uit de melkweg van de morgen
is zij in mijn zeewier aangespoeld,
naakt als hevig water,
uit het land der meeuwen.

In de flanken van haar adem
beefden dunne stengels
van onderzeese bloemen of geheimen
en haar blanke buik
zwol van dagenlange genade.

[p. 6]

5

(In een duindal vol kastanjes
zong een rode dwerg
het tabernakelsprookje
van de oester en het nijlpaard,
en god las in zijn plantengroei,
dat wij niet eeuwig waren.)

6

Uit de goudkust
van mijn handen
kroop ze aan
als een nachtgevende kever,
traag en tropisch.
Mild onder mijn mannelijke schilden
plooide zich open haar meisjesgewei,
haar klieren trilden
veilig onder de spons van de stilte.

Zocht ze suiker in het rietveld
van mijn handen,
of vond ze in mijn adem leeuwen,
met manen harder dan ijzer?

[p. 7]

7

(Er is geen mens die een is,
als een tafel.
Er is geen bodem zonder zaad,
zonder kastelen.
Er is geen boom,
die zonder vrucht en zonder bladluis is.
Er is geen eiland zonder zee.)

8

Ik sloeg mijn spijkers duimbreed
in haar hoofd.
Ik hoorde in haar klaterend bloed
de klank van rode honig.

Toch werd geen moedercel gebroken
in de hangende tuin van mos,
in de doorzichtige wereld,
die ze noemde
het hiernamaals der planten,
waar de mens geen steden kweekt
en de stenen geen handen,
waar geen oorlog wordt gegoten
uit de bloedsopdrang
der goden.

[p. 8]

9

(Waar de nachten wreed zijn
met enge heupen
is de tijd een tempel
en waar de zee van steen is,
wordt het lichaam broos.

Waar de nachten pijn zijn
in de paring,
is de vreugde aloud bloed.
Want waar de mens een god is,
wordt de aarde eeuwig.)

10

Waarom heb ik het rijnzand
in haar vruchten fijngemaald,
de warme rijst gedronken,
die haar witte spieren gaven?

Waarom heb ik het plankton
van haar tong geproefd
en de melk
van haar drinkbare liefde gezogen?

[p. 9]

11

Ik hoorde het knapenkoor
van de zee. De stilte
zat in een draagstoel van gras
en de verte
was een kerk vol bomen.

De aarde was een werelddeel
of een warmende ijsberg.
Kristallen geschenken
deelde ik uit
aan apen in mijn straat
en in mijn huis
ging ik gelukkig zijn,
als een zeepaardje.

12

Was haar hart een zenuwoog,
(of soms heel kort) een warmend zilverwoord
in de ebbe van mijn lichaam,
in de lente van mijn bloed?

Waarom werd ze
mijn lijdend moederdier?
Waarom haar dijen
wijnrood wier?
Waarom hebben de ooievaars
in haar borsten gezwegen?

[p. 10]

13

Ik voel hoe een zacht mes
in zachte handen
het zieke blad
van de moeder snijdt.

(Zijn er nog andere planken,
dan planken van pijn?)

Ik sleep mijn schaduw
enkelvoudig,
als een egge na
over roepende akkers,
die halsstarrig zwaar
op de einder nog liggen
te wachten
op zaad.

14

Ik hoor de treurboom
in de harp die mij
bespeelt.

Ik ruik de puinsteen
in de rots
die ik bewoonde,
in het huis,
dat ik beslapen heb.

[p. 11]

15

Het had het huis kunnen zijn
vol dromen van een dalbewoner.

Het had de palmhut kunnen zijn
om de liefde te bergen,
waarop de strandjutter hoopt.

Het had een wereld moeten zijn,
een zwaluwnest,
een wijfjesdier,
een druif om er zon in te bijten.

16

Ik sta
in de dagverlatenheid
van mijn woorden,
die koud zijn
als een schaaldier,
en hard (ik weet het)
als aangespoeld ijzer.

Ik draag de veeteelt van haar vrede:
een glazen zwaard, een kreeft,
een vleesvis,
door vreemdglazen handen geschonken
aan het kantwerk
van mijn nederlaag.

Ik weet het,
de aarde is harder dan ijzer
en de mensen zijn geen olie meer.

[p. 12]

17

Sinds ook anderen
in zee kwamen wonen
en de lucht vol
veelkleurige spandoeken lachten,
heb ik het vertrouwen in het water
verloren.

Ik ben alleen vanavond
en ik haat U, aarde;
ik haat uw handdruk, harnas,
en de muizen van uw liefde.

In het bloedarme huis
van mijn leeftijd
wil ik lachen en luisteren
naar het knaagdier in mijn hart,
dat knaagt,
bijna onhoorbaar,
aan de kaas van mijn geweten.

18

Een boom reikt zijn zwarte hand
aan een andere zwarte boom.

In het water liggen eenden
aan elkaar te slapen
en de aarde in de huizen
zwelt.

Ik zoek naar anijs in de woorden,
waarmee ik aan de witte muizen,
die ik in mijn hersens kweek,
vertel, dat ik vervallen ben.

[p. 13]

19

Mensen van wolken en wind verzwijgen
mijn ondergang. Immers
de muur van mijn rug
zit vol losse stenen.

Ik weet mij bouwvallig
en sta alleen.

Waarom mogen dieren niet spreken, god,
als de mensen zwijgen.
Ik haat uw schepping meer,
dan in het landschap mijn treinen,
dan in uw witloof, mijn bitterheid.

paul snoek

december 1955

asger jorn