Folium Librorum Vitae Deditum. Jaargang 2

[p. 109]

De drukken der ‘Julia’ van Rhijnvis Feith

In de uitgave der Julia door Dr. H.C.M. Ghijsen (Purmerend, Muusses, 1933) vinden we de hier volgende bibliografie.

Mr. Rhijnvis Feith. Julia. 1e druk. Amsterdam, J.B. Elwe en D.

M. Langeveld, 1783.

2e druk. Dezelfde uitgever. Met Mengelwerk.

Amsterdam, 1786.

3e verbeterde druk, vóór of in 1788.

(Zie ten Bruggencate p. 244 noot).

nieuwe 4e (?) druk. J. Immerzeel Jr.

's Hage, 1792.

5e (?) druk. J. Allart. Amsterdam, 1792.

Deze bibliografie laat veel te wensen over, ze is niet nauwkeurig en betrouwbaar. De bewerkster is blijkbaar te veel afgegaan op de bibliografie van Feith's werken, die voorkomt in: Mr. Rhijnvis Feith... door Dr. H.C. ten Bruggencate. Wageningen, 1911. Deze schrijver heeft de edities van de Julia niet gezien, doch gebruik gemaakt van boekenlijsten, zoals hij eerlijk zegt.

Nu zal ik eerst mijn bibliografie geven, om vervolgens met enige vergelijkende opmerkingen te besluiten.

a.	Julia door Mr. Rhynvis Feith. Leyden, C. van Hoogeveen Jun., 1783. kl. 8^o. met vignet o.d. titel door P. de Mare. 231 blz. Na blz. 136: Mengelwerk. Exemplaar in mijn bezit.
b.	--. Hetzelfde werk (2e druk). Leyden, C. van Hoogeveen Jun., 1783. kl. 8^o. met vignet o.d. titel. VIII, 231 blz. Na blz. 136: Mengelwerk. Exemplaren te Amsterdam en Leiden.
c.	--. Hetzelfde werk. Amsterdam, J.B. Elwe en D.M. Langeveld, 1786. gr. 8^o. met vignet o.d. titel en 6 platen door N.v.d. Meer naar D.J. v.d. Laan. XII, 200 blz. Na blz. 116: Mengelwerk. Exemplaar te Utrecht.
d.	--. Hetzelfde werk. Amsterdam, Johannes Allart, 1792.

[p. 110]

	gr. 8^o. met vignet o.d. titel en 4 platen door R. Vinkeles en D. Vrydag naar I. Buys. VI, 206 blz. Na blz. 120: Mengelwerk. Exemplaren te Leiden en Amsterdam.
e.	--. Dicht- en prozaische werken. Vijfde deel. Rotterdam, J. Immerzeel Jr., 1824. (Bevat de ‘Julia’ met ‘Mengelwerk’ en de ‘Ferdinand en Constantia’).

Zoals we zien verscheen de eerste druk te Leiden bij C. van Hoogeveen in 1783. In hetzelfde jaar kwam bij dezelfde uitgever de tweede druk in het licht. Niet op het eigenlijke titelblad, doch op de z.g. franse titel staat vermeld: Tweede druk. Dit is de enige keer, dat men in de Julia aanwijzing van de druk vindt.

Deze druk bevat evenveel bladzijden als de eerste, doch nu gaat een ‘Voorbericht’ vooraf, dat afzonderlijk gepagineerd is. Dit voorbericht is letterlijk overgenomen in de druk van 1786 bij Elwe en Langeveld, waardoor men deze uitgave voor de tweede druk heeft kunnen houden.

Achter de uitgave van Poetisch Mengelwerk van Feith, in 1788 bij J.B. Elwe verschenen, vermeldt de uitgever een derde verbeterde druk van de Julia. Duidelijk is het nu wel, dat hij de uitgave van 1786 bedoelt. Een druk van 1788 mogen we dus als niet bestaand beschouwen.

Verder komt in deze uitgave evenals in de vorigen na de Julia het Mengelwerk. Dit is ook het geval in de druk, welke in 1792 bij Allart te Amsterdam verschenen is, en de vierde genoemd mag worden. Op de titels van geen der drukken wordt echter van Mengelwerk gesproken.

Van een druk in 1792 bij J. Immerzeel te 's Gravenhage kan geen sprake zijn. Deze, in 1776 geboren, was immers in 1792 pas 16 jaar oud en dus nog lang geen uitgever. Ten Bruggencate heeft deze uitgave gevonden in de: ‘Alphabetische Naamlijst van Boeken... van 1790 tot 1832. 's Gravenhage, Amsterdam, 1835, die hem niet geheel betrouwbaar toescheen. Voor bibliografen is dit wel te begrijpen. Deze Naamlijst geeft immers niet de oorspronkelijke uitgever op, doch de persoon, die in 1835 het copierecht bezat, en dat was toen J. Immerzeel, de uitgever der Dicht- en prozaïsche werken van Mr. Rhijnvis Feith. Het jaartal der druk bleef echter ongewijzigd, zodat verwarring kon ontstaan.

M. Buisman J. Fzn.