Florigout

(1962)–Anoniem Florigout– rechtenstatus


Zesde groep fragmenten (r. 5215-6000) Ga naar margenoot+ .......................................... 5215[regelnummer] Met uwe haermoedicheit Ende metten worden die ghi seit Dat ghi in dezen kerker moet Bliuen tote den rudder goet Florigout florentinen sone 5220[regelnummer] Comen sal hi wert die gone Die welke v verlossen sal So ghi propphiteret al Toten reze gardepont Ende het wert in corter stont 5225[regelnummer] Ne laet v verlangen niet Alt veniin dat ghi hier ziet Dat so wert v onderdaen Tlicht ne sal ooc niet vergaen Tote ghi verloost sijt 5230[regelnummer] Ende ontfaet tdeser tijt
[pagina 38]
Die helege hemelsche manna Wel verdulduldich ende vulsta Jn gods dienste getrouwe Ende van dinen sonden rouwe 5235[regelnummer] Ende dijn herte te gode wende Du sult tenen goeden ende Bringen al dine dinc Die gracie van den coninc Almachti die blijf ti bi 5240[regelnummer] Metten seluen voer hi Die jngel van dane hi quam Ende die rudder lossam Dante odmoedelike gode Ende neech den helighen bode 5245[regelnummer] Met herten ende met elken lede Der heliger iij voudichede Loefdi met al sinen sinnen Ende marien der coninghinnen Ende alle den heleghen derghelike 5250[regelnummer] Die waren binnen hemelrike Ga naar margenoot+ .......................................... 5265[regelnummer] Quam vut gode vanden trone Ende autefluere was die gone Die beide nacht ende dach Gode met danke anlach Ende der lieuer moeder siin 5270[regelnummer] Vander scoonre florentiin Was hem gebootscapt mede Dat soe te guben in tstede Was ende yzaudine Metter schoonder maget fine
[pagina 39]
5275[regelnummer] Die mahaude was ghenant Die coninghinne van yrlant Soude werden noch daer naer Dies so hadde bliit gebaer Die vrome rudder autefluere 5280[regelnummer] Wien jc te dezer huere Jnden kerker late bliuen Ende wille v bescriuen Vanden jongen coninc Florigoude den jongelinc 5285[regelnummer] Die here was in scollant Hoe dat hi vut monbrant Schiet es v wel verclaert Daer eene zware dachuaert Aue quam soet es gezeit 5290[regelnummer] Ende hoe die rudder welgemeit Ghescheeden was van sine vader Met wien dat hi altegader Hadde dortoghen die payen Ende hoe an hem ongezien 5295[regelnummer] Quam siin lief dame jolie Die welke den rudder vrie Met biencorant sinen orsse Voerde huut alre portse Die daerna quam vp zinen vader 5300[regelnummer] So ghi hebt gehort algader Ga naar margenoot+ .......................................... Der wel schoender dame jolie Die welke was .j. elfkine Die vele consten hadde fine Ende grote suptiilhede 5320[regelnummer] So hadde florigout ooc mede Hoe dat hi was jonc van jaren Maer hine wilde die vrome baren Porren ghene quiracien
[pagina 40]
Omme dat si buten gracien 5325[regelnummer] Dienden in haer lieder werc Ende si jegen tgheloue sterc Vanden kerstinede waren Soe si hadden een verclaren Vanden jngel in monbrant 5330[regelnummer] Hi ende siin meester soffisant Maer naturliic expermente Ende wies men in firmamente Mochte sien ende in planeten Dan haddi niet afghespleten 5335[regelnummer] Te orborne nacht ende dach Wies hi met ziere amien plach Ende soe met hem es mi oncont Maer cort dochte hem de stont Datsi beide tezamen waren 5340[regelnummer] Hi hadde die jonge baren Ghesondert ende dame jolie Waer hi die coninghinne vrie Siere moeder soude vinden Die hi hem tsouken woude bewinden 5345[regelnummer] Maer sine conden tdiere stont Daer met hem beeden den rechten gront Vinden bi eengen kere Het ne wilde niet ons here Datsi beide vonden dat 5350[regelnummer] Maer si die vonden plat Ga naar margenoot+ .......................................... 5365[regelnummer] .............................. henegaet
[pagina 41]
Ende een verboden sonde quaed Es te werken met nigermancien Dat werken siin van touerien GHeen lette woudsi daer vp maken 5370[regelnummer] Si namen met zoeter spraken Met helsen ende met cussen mede Orlof. want tenen gescede Moest met hem beiden comen Want hine mochte niet vergomen 5375[regelnummer] Florigout sinen tiit Tmengherande deliit Die hem ouer mochte gaen Soene wouden ooc niet wederstaen Jn dat stic dame jolie 5380[regelnummer] Die materie seget mie Hadde soe gheweten wel Dat bi mahaut van ysrahel Hadde gheweest florentine Ende datse die rudder fine 5385[regelnummer] Haer sone soude vinden daer Soe hadden lieuer .vij. jaer Ghehouden den coninc snel Want soe die wiste wel Datse die vrome van liue 5390[regelnummer] Hebben soude tenen wiue Dies hadde soe thuut zet Gherne ghenomen ende belet Dat soe zine jonge juecht Hadde bezeten met ghenuegt 5395[regelnummer] Vor mahaut van ysrahel Hier omme god jmanuel Wilde niet ghehingen dat Dat si wisten lant ende stad Waer die coninghinne ware 5400[regelnummer] Met enen drouuen gebare Ga naar margenoot+ .......................................... Dede den jonghen coninc vaeliant Vergheten zeerre ziin ghepens
[pagina 42]
5420[regelnummer] Hi die zach haer ende ghens Of hi eenen mensce zach Wien dat hi vragen mach Te wat steden dat hi ware Of om eenge monare 5425[regelnummer] Hine was niet verre van monbrant Alne waest hem niet bekant Omtrent v milen vander stad Daer al there voren sat IC weet dat hi den eersten dach 5430[regelnummer] Reet dat hi niet ne zach Auenture groot no clene Maer hoe dat hi reet allene Die wech ........................... .......................................... Ga naar margenoot+ .......................................... Jn j zoete contreye Vp die stemmen dat he reet 5470[regelnummer] Te bet dat hi tondersceet Aldoe horde ende verstoet Het dochte den rudder goet Dat waer roep vp marien Om te hebben .j. beurien 5475[regelnummer] Van maechdeliker zuuerheit Die rudder tote hem zeluen seit Maria vrouwe aimie waric daer Daer ic hore dat mesbaer Die stemme heuet hulpen noot 5480[regelnummer] Metten sporen van goude root Noopti den goeden biencorant Stappans quam hi daer hi vant .......................................... Ga naar margenoot+ .......................................... Doe hordemen den andren spreken
[pagina 43]
KEer weder ongheuallich man 5520[regelnummer] Of diin leuen hangter an Ende dat ic rechte mi Want hier siin die gene bi Wi mi dat varinc soude slaen Vp dat jct hem verstaen 5525[regelnummer] Dede met enen tekine Jn haude vander tale dine Daer waster stede florigout Al waerse .M in dit wout Die mi allen wouden deren 5530[regelnummer] Jn liete di violeren Niet dese joncfrouwe Die vp mi roupt met goeder tsame .......................................... Ga naar margenoot+ .......................................... Om den jongen florigout Maer hi zach an mennich fout Siin pert ende siin gheghelle 5570[regelnummer] Hine sach in zine jare Ghenden here so wel gereden Noch ghewapent an die leden Hi bezach den witten scilt
[pagina 44]
Die nonne was die haer hilt 5575[regelnummer] Hemeliic ouer side Want si woude vanden stride Wezen vroet hoe hi verghinge So zage gherne dat hi ontfinge Die mordenare .j. quade doot 5580[regelnummer] Maer soe hadde zorge groot Om den ghenen die daer quam Soe was in die herten gram ....................................... Ga naar margenoot+ .......................................... Sidi in v quaedhede Ende in v rouwen mede Datso sal v herde zaen 5620[regelnummer] Te grote scande al vergaen Doe so daeldi zinen spere Ende zeide siit vp v scere Fel mordenare quaet glotoen Dat ghi den coninc bueuoen 5625[regelnummer] Ane segt scade ende scande Dat sal v vergaen te quade Cleine ontsach hem bretel Die quade moerdenare fel Want hi was van groter cracht 5630[regelnummer] Hi die daelde sine scacht Siin pert was van sterke leden Te.. zamen quamen si gereden .......................................... Ga naar margenoot+ ............................................. Een mordenare die verstoet
[pagina 45]
Den horen van sinen here 5670[regelnummer] Alne blies hi niet so seere Dat die luut vte quam Den soen dat hi wel vernam Ende sprac ten ghesellen sijn Den horen vanden vader mijn 5675[regelnummer] Hebbic al nv gehort Laet ons varen rechte vort Te siene of hem yet let Hi reet voren ende te met Sach men volgen an 5680[regelnummer] Den ouer fellen tieran Tote .XXV. man Die waren in sijn gespan .......................................... Ga naar margenoot+ .......................................... Alle de gene geuaren Doe si den meester sagen doot 5720[regelnummer] Slagen ende steken groot Hadsi gherne in den woude Daer ghegheuen florigoude Maer die goede biencorant Die sinen here zach vermant 5725[regelnummer] Alleghader sine lede Het al doe te werke dede Metten voeten metten tanden Ghinct die mordenaren maden
[pagina 46]
Als .j. hongerich serpent 5730[regelnummer] Ende dat edele regent Ghinc den goeden trenseliin Te werke doen in die wostiin .......................................... Ga naar margenoot+ .......................................... .................. here Tyger liebaert ofte beere Die wilt lopen in den woude 5770[regelnummer] Diene mochten florigoude Van stuerheden niet geliken Dat men wel mochte bliken Saen an die mordenaren Die men vreeseliic gebaren 5775[regelnummer] Horde vp andren doe Ende zeide laet ons toe Trecken met vromen liue Wel mogen wel ziin keitiue Dat wi so mengen sleuens van 5780[regelnummer] Hebben ghemaect ende .J. man Ons zien ende vermeestren sal Dat waer tmeeste ongeual Ende die ........................... .......................................... Ga naar margenoot+ ......................................... 5815[regelnummer] .............................. genouch Wat hi gheraecte al of slouch
[pagina 47]
Trenseliin de goede brant Ghene wederstoot ne vant Ende tpert metten fellen caken 5820[regelnummer] Dorste niemen ghenaken Weder pert ofte man Daer werter sleuens van Vor florigoude .xv. Dander begonden te vliene 5825[regelnummer] Roupende met groten vare Dat die leide duuel ware Ende tpert dat hi hadde bescreden Florigout es na gereden Ende riep dieue putertier 5830[regelnummer] Ghi sult alle bliuen hier Maer die dieue van quader aert Reden ten dicken bossce waert Ende sprongen van hare perden Ende lieper in ter verden 5835[regelnummer] Si kenden die gangen wel .IIJ. der mordenaren fel Bleeffer noch vor florigoude Doe keerde die jonge boude Als hize hadde dus verwonnen 5840[regelnummer] Ter stede daer hi der nonnen Hadde gelaten die varinc Haer baerde als soe den jongelinc Sach metten ogen an Lude roupende edel man 5845[regelnummer] Die van gode hier siit gezent Dat so es mi wel bekent Ant werc dat ghi hebt gedaen Jc biddu vp genade zaen Heilich man vrome baren 5850[regelnummer] Destruwerere der mordenaren Ga naar margenoot+ .......................................... 5865[regelnummer] Daer soe ouer was gewroken
[pagina 48]
Gode heeft soe lof gesproken Herde menich m. vout Soe brachte den coninc stout Tote den cloesterkine 5870[regelnummer] Daer al die ordine Was ontstelt ende tcouent Omme die Nonne die bekent Was heilich ende goet Alter porten dat stoet 5875[regelnummer] Pape nonnen meisnieden Omme die felle lieden Quame si te wederstane Doe zagen si met ogen ane Die nonne ende den rudder comen 5880[regelnummer] Maer sine wister wat of nomen Of wat die dinc bedieden Blide waren nochtan de lieden Omme die nonne goet Ende traker jegen metter spoet 5885[regelnummer] Die abdesse ende haer couent Als die nonne heeft bekent Die abdesse riep si O vrouwe dese rudder vri Heeft mi behouden mijn zuuerhede 5890[regelnummer] Ende onssen cloester mede Heeft hi te liuerert Van allen commer die nien dert Ende so hogeliic gewroken Datter of zal gesproken 5895[regelnummer] Gheziin ouer duzent jaren Want den meester der mordenaren Bretele die heeft hi doot Ende meest al zijn conroot Lettel esser hem ontvlouwen 5900[regelnummer] Lieue zustren lieue vrouwen Ga naar margenoot+ .......................................... Doe so hief tvrome diet 5915[regelnummer] Die nonne vanden perde zochte
[pagina 49]
Die hi al daer vor hem brochte Want zere daden haer die lede Entie quetsure mede Die haer dede die tyrant 5920[regelnummer] Dat goede ors biencorant Leede achter hem die here Deus met hoe groter ere Was hi in den cloester brocht Twonder dat hi hadde gewrocht 5925[regelnummer] Daer of liepen wide maren Want .xviii mordenaren Haddi doot metter hant Lieden die daer int lant Omtrent den cloester wonende waren 5930[regelnummer] Als si horden vander maren Traken si te woude wert Ende wapine ende pert Ende die juwelen met Vanden mordenaren vet 5935[regelnummer] Traken si te hem waert Die te voren waren veruaert Worden doe sere stout Ende zochtense int wout Die hem waren daer ontuloen 5940[regelnummer] Nv keeric int religoen Daer men florigaude dede Groot ere ende werdichede Seere bezachen die abdesse Hi die quetster mer dan zesse 5945[regelnummer] Metten strale vander minnen Als si begonden zinnen Vp sijn lieuelijc anschijn Daer wilde sulc hebben geziin Met hem ouer dusent milen 5950[regelnummer] Ende si abijt ende wilen Ga naar margenoot+ .......................................... Ende hogheliker ontfaen
[pagina 50]
5965[regelnummer] Nochtan daden si gemeene Bede groot ende cleene Aldat si mochten ende conden Ende met aldat si hem jonden J. die vraechden andren daer 5970[regelnummer] Haer gherief int openbaer Beide van dezen ende van dien Van Bueuoen ende vanden payen Hoe datsi zouden varen Doe seide die jonge baren 5975[regelnummer] Hi hoorde dat kerstijn Souden die felle sarazijn Verdriuen te haren lede Want hi hadde in die stede Binnen corter tijt gesijn 5980[regelnummer] Ende dat die kerstiin Vele payene haden doot Ende dat die rese groot Lapedant was geulouwen Blide waren die heleg vrouwen 5985[regelnummer] Alleghader om die dinc Maer in den jonghenlinc Conde hem verwonderen niet Der vromen die hem was ghesciet Ende hi was so daghen 5990[regelnummer] Die abdesse began hem vragen Ende daertoe bemanen mede Be sinen gherechten kerstinede Dat hi haer openbare Woude seggen wie hi ware
[pagina 51]
5995[regelnummer] Ende wat nootsaken hem dede Te monbrant varen buter stede Nadat hi daer binnen was Ende als die jonge coninc das Horde dat hem die vrouwe 6000[regelnummer] Soe diere maende die getrouwe	margenoot+ blad 27 r. a [tekstkritische noot]5232 verdulduldich l. verduldich. 5234 Na deze regel staat met grotere letters al' en met de volgende regel begint een andere, meer verzorgde hand (5235-50; verderop ook 5668-82 en 5914-6000), die overigens tamelijk veel schrijffouten maakt. 5239 Almachti l. Almachtich. 5242 lossam l. lofsam. 5243 Dante l. Dancte. 5272 guben: heeft de dichter de naam van de stad Guben aan de Neisze (thans Wilhelm-Pieck-Stadt) gekend en deze exotisch genoeg gevonden om hem in ‘het Oosten’ te situeren? margenoot+ r. b [tekstkritische noot]5293 dortoghen: of dortrocken? De regel is doorgesneden en de rand op deze plaats omgekruld. 5294 ongezien: men kan eraan twijfelen, of het streepje boven de o er wel staat; ogezien, ‘duidelijk zichtbaar’, zou eventueel ook wel in de context passen. 5323 quiracien: het Mnl. W. geeft één citaat, uit het midden van de 15de E.: ‘Hy maecte quiratie dar men den duvel mede dwang dat hy wten mensche vlooch’. Het is dus een tovermiddel waarmee men boze geesten kan beheersen. Verdam ziet in het woord een vervorming van lat. curatio. margenoot+ v. a [tekstkritische noot]5331 expermente: in Mnl. W. alleen voorbeelden uit Parthenopeus, met de bet. ‘toverkunsten’. Naturliic expermente zijn dus ‘toverkunsten’ die op de natuur (en niet op de geestenwereld) betrekking hebben. 5334 Dan haddi niet afghespleten Te orborne, ‘met de beoefening daarvan hield hij zich onafscheidelijk bezig’. Verdam geeft maar één voorbeeld van afspliten. De in de tekst gebruikte wending zal wel een door het rijm opgeroepen, persoonlijke vondst van de dichter zijn. 5341 Ghesondert, ‘gepeild’. Niet in Mnl. W. 5348 wilde of woude? 5365 Doorgesneden regel, waarvan alleen enkele, naar onderen uitstekende letters te identificeren zijn. margenoot+ v. b [tekstkritische noot]5374 vergomen, ‘verzuimen’. In Mnl. W. twee voorbeelden, uit de 14de en 15de E. 5391 thuut zet, ‘het uitstel’. In Mnl. W. niet de verbinding uutset nemen. margenoot+ blad 28 r. a [tekstkritische noot]5424 monare: niet in Mnl. W. Misschien hetzelfde woord als manere (zie Mnl. W. s.v. maenre), dat echter geen betekenis heeft die hier past. 5433 Doorgesneden regel. 5469 he l. hi. 5473 roep of roup? De beide middelste letters zijn zo dicht opeengedrongen geschreven en aan elkaar verbonden, dat zij niet met zekerheid de identificeren zijn. 5480 Deze regel ligt op een sterk uitgesleten vouw. margenoot+ r. b margenoot+ v. a [tekstkritische noot]5519 hangter an: ‘of je leven hangt aan het feit dat ik mij opricht’. Het is mij echter niet duidelijk, of het teken na hang een t met r-krul dan wel een (zinloze en dus zeker foutieve) f voorstelt. 5523 Wi l. Wie? Onzeker, mede omdat de volgende, min of meer kromme, pootjes, die ik als mi heb gelezen, geen overtuigende interpretatie toelaten. 5526 Deze regel: ‘Ik trek mij niets van je woorden aan’, moet nog wel door Bretel tegen Florigout gezegd zijn. Men verwacht bij houden eigenlijk nog een object, bv. niet, maar door invoeging van een dergelijk woord wordt de regel bepaald niet fraaier. De lezing van de tekst zal dus wel die van de dichter zijn. 5527 waster stede l. sprac ter stede? Er zitten ook in de volgende 100 regels veel verschrijvingen. 5532 tsame l. trouwe. Mogelijk is tsame het rijmwoord van de volgende regel, maar daarvan is geen spoor over. 5568 Doorgesneden regel, waarvan alleen het laatste woord zeker is. 5569 geghelle l. gegare, ‘wapenrusting’. 5571 Ghenden: men verwacht hier eigenlijk Ghenen en wellicht is Ghenden een fout van de afschrijver. Is het juist dan moet het een variant van ghehenden, ‘naderen’, zijn, waarvan Verdam twee citaten geeft (Stoke en Malegijs). margenoot+ v. b [tekstkritische noot]5582 Doorgesneden regel, waarvan na was alleen nog het bovenste gedeelte der letters over is. De gegeven aanvulling past wel bij deze letterresten, maar is toch, omdat het eerste woord niet vaststaat (men zou ook aan Sere kunnen denken), volstrekt niet zeker. 5618 rouwen: verg. Mnl. W. 5, 1655: ‘dat men der jonfrouwe doen sal groten rouwe’ (Limb. 1, 1661). Zonder context zijn deze woorden van Florigout echter niet goed te interpreteren. 5622 siit l. siet? De bet. wordt dan: ‘let op je scherts’. 5625 scaede ende scande l. scande ende scade. 5632 Doorgesneden regel. Achte Te schijnt een r te staan. 5668 Schuin doorgesneden regel. Het laatste woord is nog slechts vertegenwoordigd door zeer geringe resten, die echter wel kunnen behoren bij een v, s, t, o, e en de neerhaal waarmee deze schrijver de dwarsstreep van een slot-t afwerkt. margenoot+ blad 29 r. a margenoot+ r. b [tekstkritische noot]5674 vader: is de ‘mordenare’ uit r. 5668 inderdaad de zoon van Bretel of wordt vader hier, ongewoon, gebruikt in de zin van ‘leider, heer’? 5718 Doorgesneden regel, waarvan alleen het laatste woord duidelijk is en het begin zonder de voorafgaande tekst moeilijk is vast te stellen. Bij r. 5720 begint m.i. een nieuwe zin, maar ook dit is niet te bewijzen bij gebrek aan context. 5728 maden: dit staat er eigenlijk niet, want de eerste twee pootjes vormen samen veeleer een v; daarachter volgt echter nog een derde pootje, dat zinloos wordt, wanneer men het niet met de eerste twee tot een m combineert. Ik vermoed dat het derde pootje een ‘slip of the pen’ is en dat het afkortingsstreepje boven de a ‘in de pen’ is gebleven, m.a.w. dat de juiste lezing vanden is (met de bet. ‘vijandelijk aantasten’, verg. Mnl. W. 8, 1235, waar men twee voorbeelden van deze toepassing uit de Walewein vindt). margenoot+ v. a [tekstkritische noot]5730 regent: voor mij onbegrijpelijk in toepassing op een paard; misschien een verschrijving. Verdam vermeldt regent alleen als mannelijk woord met de bet. ‘bestuurder, prelaat, professor’. 5731 trenseliin: de letters zouden er allemaal wel kunnen staan, maar het is mij niet duidelijk, hoe een paard te werk kan gaan met een ‘brant’ (verg. r. 5817). De regel ligt in een vouw. Misschien heeft er ook een woord gestaan dat ‘paard’ betekent en is dit het subject van de zin geweest; dan zou men voor regent bv. regement kunnen lezen en dit als object bij te werke doen beschouwen. 5733 Doorgesneden regel, waarin ik wel enkele letters, maar geen woorden kan herkennen. Dit meen ik wel te kunnen in de schamele resten van 5767, 5783 en 5815. 5771 stuerheden of stuurheden? 5778 wel l. wi. margenoot+ v. b margenoot+ blad 30 r. a [tekstkritische noot]5817 Trenseliin: de eerste letter is mij niet duidelijk en zou misschien ook een G kunnen zijn; in r. 5731 begint het woord dat ik als trenseliin gelezen heb echter zeker niet met een g. De vorming van de naam begrijp ik niet, hetzij hij met een t, hetzij met een g begint. 5835 gangen, ‘bospaden’. In deze bet. niet in het Mnl. W. 5830 Destruwerere, ‘vernietiger’. Niet in Mnl. W. margenoot+ r. b [tekstkritische noot]5880 wat of nomen, ‘wat er van te denken’; eigenlijk: ‘wat er van te noemen, te zeggen’. 5899 Verg. r. 5983. 5915 tvrome diet, t.w. de held Florigout. margenoot+ v. a [tekstkritische noot]5934 vet, ‘rijk’. Te oordelen naar de citaten in het Mnl. W. wordt het woord in deze bet. maar zelden, als hier, bij personen gebruikt. 5940 religoen l. religioen. 5946 zinnen Vp: van deze verbinding geen voorbeelden in het Mnl. W. De bet. moet hier wel zijn: ‘hun zinnen richten op, verliefd worden op’. margenoot+ v. b [tekstkritische noot]5975 Voor deze regel staat in het handschrift een a, voor 5976, aanvankelijk door de afschrijver overgeslagen en daarom onder aan de kolom geplaatst, een b, terwijl áchter 5977 iets staat dat een uitgevlekte c zou kunnen voorstellen. 5977 te haren lede, ‘tot hun hoon, smadelijk’. Opmerkelijk is het niet geheel zuivere rijm lede: stede. 5983 geulouwen, ‘gevloden’. Verg. ontvlouwen in r. 5899. 5987 Conde hem verwonderen niet, ‘zij konden zich niet genoeg verwonderen’. Verg. voor de weglating van ‘ghenouch’ Mnl. W. 9, 385. 5988 Der vromen: er staat Der vrome met een dubieus spoor van een streepje boven de e. Het laatste deel van ghesciet is weggevlekt. 5989 daghen l. jonc van daghen? 5992 Be l. Bi. [tekstkritische noot]5995 nootsaken: ook dit woord eindigt op een e met een twijfelachtig streepje.

Zesde groep fragmenten (r. 5215-6000)