Excelsior. Jaargang 1

[p. *21]

[Nummer 4]

Brievenbus I.

Jef Smetsen. -

Zooals u ziet staat dit nummer reeds volzet. Uw ‘Kaïn’ is zeer oorspronkelijk van gedacht en sommige brokken doen waarlijk grootsch aan. Doch, maakt het stuk niet wat te veel gerucht op sommige plaatsen? Ik weet niet of ge het ‘Laatste Oordeel’ van Godfried Hermans kent. Men heeft dit stuk verweten dat het te lawaaïg was, en met reden, alhoewel het anders stout en origineel was opgevat. Epische poezij, zooals gij er hier hebt willen leveren, vereischt de ‘imagination créatrice’, vereischt een scheppende verbeeldingskracht en daarmede zijn gewoonlijk alleen genieën mild bedeeld. Uw stuk is niettemin zeer verdienstelijk, en we drukken er wel eens de mooiste fragmenten van. Onze plaatsruimte is zeer gering, en we bejammeren 't fel.

Wat aangaat uw gedicht ‘Maria-Magdaleen’ daar kunnen we hoegenaamd niet hoog mede oploopen. Die rythmen zijn zoo stroef, zoo hortend met al die stelselmatig aangebrachte overloopingen, dat zij alle schoonheidsgenot in den lezer dood doen.

Een staaltje maar. Deze aanhef:

Ik Maria-Magda-
leen: de zondares die
boet-kwam balsemend met
hars (?) en specerij; met
tranen van mijn boetweg
wisschen 't vlekloos bloed van
Jesus heil'ge wonden...

Zoo gaat het voort heel het stuk door.

Dat is bepaald proza gekapt op afstand. Het doet wel denken aan sommige libretto-teksten die verwrongen en gerokken worden naar den eisch eener vooraf gemaakte muziek. En nochtans, blanke verzen moeten nog eens zoo flink gecadanceerd zijn, en door een dubbel genot aan maat-schoonheid ons hun gemis aan rijm vergoeden.

Laat mij ten slotte uwe aandacht inroepen op den dichtbundel ‘Omheinde Hoven’ van P. Hilarion Thans O.F.M. waarover in dit nummer geschreven wordt. Daar wordt u geschonken een schat van kristal-heldere poezij.

Vinck. -

Uw sonnet ‘Lucifer’ kan er door als oefening. Het is echter al te slaafs geschoeid op Vondeliaanschen leest en de uitdrukkingen welke er in voorkomen zijn ook al te letterlijk ontleend aan Vondel, om iets van eigen gevoel of eigen visie te kunnen verklanken. Nog eens, als oefening is het niet kwalijk en 't is misschien verdienstelijk in de oogen van sommigen. Doch, wat we vóóral begeeren: dat is persoonlijk werk. Eender kenspreuken van ons maandschrift luidt: ‘Iedere vogel zingt zooals hij gebekt is’. Daarmede willen we diets maken aan al de groote of kleine zangers die in den dichttuin van ‘Excelsior’ op 'n takje of 'n struikje komen zitten fluiten, dat zij ons allen welkom zijn, en dat het ons gansch om het even is wie zij ook wezen mogen: vink of merel, mees of musch, als zij maar hun eigen liedje laten hooren. De vogels in de natuur geven soms aan menigeen van ons 'n prachtig lesje: iedereen kwinkeleert er volgens de voois van zijn eigen gorgel, en de vink denkt er niet eens aan koning

[p. *22]

nachtegaal in zijn helmende slagen na te bootsen, evenmin als de merel in zich de begeerte voelt wakker worden den leeuwerik in zijn tierelierende hemelvaart te volgen...

F. Van der Varen. -

Pas op in het smeden van nieuwe werkwoorden en beelden, alsook in het zoeken naar woordkoppelingen. Dit vers bijv.:

Van zilvren stilte bloemt de nacht...

Op het eerste geluid doet dat fijn aan als een vers van Boutens of Van de Woestyne, doch het is vrij duister en zoo ge weet, is klaarheid een eerste vereischte voor schoonheid. In een uwer andere gedichten komt nochtans eene zeer mooie stroof:

In hooge kruinen zucht er
De wereld zijn verdriet
Hoog boven kloostervrede
En stoort ze niet...

Dat is innig en treffend. Waarom? Omdat het zoo eenvoudig is gehouden en zonder gezochtheid van woorden werd uitgezegd. Al het andere schijnt te veel maakwerk te zijn. Het is heel fijn soms, maar men wordt gewaar dat het meer uit den kop komt, niet altijd uit het hart

Althans, hadt gij ons maar die enkele stroof, hooger aangehaald, ingestuurd, dan zouden we toch nog gelooven dat gij iets in u draagt en iets uit te spreken hebt. Laat groeien, laat rijp worden in u en zoekt niet te zeer naar uiterlijke artistieke vorm-schoonheid, maar tracht te zijn: eenvoudig, en klaar, en mooi daarbij.

Isid. Van Beugem. -

Gaarne namen we het ingezonden dichtstukje nog op, doch er is geen plaats meer. We wachten op uwen dichtbundel.

De zoon van den Schoolmeester. -

Dank om de lijvige brok proza, alsook om uwe belofte van propaganda. Bij de enkele beschouwingen over uw werk welke onze briefwisselaar u reeds deed geworden, hoef ik nog slechts dit te voegen. Er steken in uw stuk: ‘Spoorloos verdompeld’ zeer flinke schrijvers-verdiensten, op zich zelf beschouwd. Doch het verhaal zooals het ons in zijn geheel voorkomt, heeft 'n zeer ongezonde strekking en het behoort tot dit soort misdadigers-litteratuur waarin de kunst gewoonlijk niet vermag te stijgen boven een peil van alledaagschheid en oppervlakkigheid.