Erts. Letterkundige almanak. Jaargang 2

[p. 158]

Frederik Chasalle / Uit ‘Harlekijn’, een comedia dell' arte-spel naar het Italiaansch tooneel van Gherardi.
Harlekijn's liefdesdood en zijn rivalenstrijd met mezzetin

Scène II

(Het tooneel staat hier, als in het geheele stuk, op twee plans. Het eerste plan beslaat den voorgrond. Het tweede plan is een stellage-achtige verhooging in den vorm van een ‘treteau’ als op de afbeeldingen van de Foire Saint Germain, doch bedoeld als tooneel-indeeling: alleen een balkonvormig plankier (met achtergrond). Een kort laddertje verbindt eerste en tweede plan. De tweede scène speelt zich af bij ingang van den nacht. Harlekijn klimt langzaam het laddertje af).

HARLEKIJN

(zichzelf opmonterend):

Kom, kom, kom.. Nu, doe het dan maar. Huil nou maar een beetje

(snikt):

Ik ben ongelukkig verliefd Ik heb een ongelukkig liefde

(klimt vlug het laddertje weer op, klapt in de handen)

Opvoering van de scène: Een ongelukkige liefde.

(Harlekijn loopt boven met wanhoopsgebaren heen en weer, knoopt gejaagd zijn buis open, doet alsof hij het uit wil trekken, knoopt het weer dicht, voelt naar het kloppen van zijn hart, knikt toestemmend, staat dan stil en begint, breed gesticuleerend als een tooneelspeler, te monologiseeren. Mezzetin is te voorschijn gekropen van achter het laddertje en kijkt omhoog. Het tooneel boven wordt sterk belicht)

.

HARLEKIJN

(wuivend naar het achterdoek):

Vaarwel, natuur!

(naar het publiek)

Vaarwel, publiek! Harlekijn gaat sterven. Ach, arme Harlekijn

(klopt

[p. 159]

zichzelf op den schouder)

Moet jij, de lieveling der vrouwen, de vriend der mannen, dan waarlijk uit het leven scheiden? O, ongelukkige, die ik ben. Prudent gaat Colombine aan Pierot uithuwelijken, en ik, die haar zoo geduldig heb gevrijd, ik, die zoo vast op haar heb gebouwd -, ik zal nu ook voor haar weten te sterven. Ja, ik ga sterven. O, trouwelooze Colombijn! o schurk van een Pierrot

(huilt)

Sterven! Sterven!

(heroïsch)

In de historie zal geschreven staan: Harlekijn stierf voor Colombijn

(vastberaden)

Ik ga naar mijn kamer. Ik maak een touw aan de zoldering vast. Ik klim op een stoel. Ik doe een touw om mijn hals. Ik geef een schop tegen de stoel en daar hang ik

(neemt de houding aan van een gehangene; dan zichzelf onderbrekend en weer losknoopend)

Neen, neen, neen, dat is het niet. Zich ophangen is trouwens een te ordinaire dood voor een Harlekijn. Ik wil in mijn eigen genre sterven. Ik zoek iets Harlekijnsch. Wacht.

(hij denkt na en maakt een luchtsprong)

Ik heb 't: ik ga me dood lachen! Allons, ik ben erg gevoelig voor kittelen in mijn zij. Ik moet dan dadelijk zoo vreeselijk lachen en als ik er nu maar ijverig mee door ga, zal ik mij weldra doodgelachen hebben

(kittelt zich, lacht en valt ‘dood’ neer. Mezzetin, beneden, applaudiseert luidruchtig, Harlekijn springt verschrikt overeind, roept ‘Parbleu!’ en rent het laddertje af. Hij botst bijna tegen Mezzetin op, die op zijn achterste zit en de handen ophoudt als een kind)

.

HARLEKIJN:

Hm! Hm!

MEZZETIN

(vriendelijk):

Ta, ta -.

Harlekijn

(tot zichzelven)

Voorzichtig aan

(minzaam tot Mezzetin)

Wel, mijnheer, zijn vannacht niet alle katjes grauw?

MEZZETIN:

Miauw! Miauw!

[p. 160]

HARLEKIJN:

Bravo, mijnheer. Dat noem ik zich verstaan op natuurlijke historie. Ik wed, dat u even gelijkend den hond, den ezel, het varken na kunt doen, niet waar?

MEZZETIN:

Welzeker, dat kan ik

(doet de dieren na; als hij het varken nadoet, trekt Harlekijn een mes).

HARLEKIJN

(op Mezzetin toespringend)

Zie zoo, dat varken gaan wij eens even kelen!

MEZZETIN:

Kelen? O, hemel neen!

(neemt de vlucht, Harlekijn licht hem een been, Mezzetin valt, staat weer op)

.

MEZZETIN:

Meneer Harlekijn, waarom bent u mij kwaad gezind? Ik kan toch niet helpen dat Colombine met Pierrot....

HARLEKIJN:

Stil daar!

MEZZETIN:

Kom, laat mij uw vriend zijn

(acteert vriendschap)

Ik zal u een nieuwen dans leeren, die men ook met dames kan dansen.

HARLEKIJN

(maakt een luchtsprong):

Met dames? Allo dan!

MEZZETIN:

Deze nieuwe dans heet de Mariée. Ik zal hem u leeren. Geef mij uw hand

(Mezzetin neemt Harlekijn bij de hand)

Men neemt elkaar bij de hand, men draait elkaar den rug toe en balanceert met het achterste tegen elkaar, vervolgens op zij, naar links, naar rechts

(maakt potsierlijke passen rondom H. heen, zoodat hij achter hem komt te staan)

Vervolgens

(geeft H. een harden trap tegen het achterste, zoodat deze luid schreeuwend het tooneel af vliegt).

HARLEKIJN

(terugkomend):

Luister eens, Mezzetin. Laten wij vrienden wezen

(acteert vriendschap)

Wanneer wij beiden maar voortaan samenwerkten, konden

[p. 161]

wij iets schoons tot stand brengen. Bijvoorbeeld: Hebt u niets in uw zak?

MEZZETIN:

Ik heb niets in mijn zak

(haalt zijn zakken uit)

.

HARLEKIJN:

Welnu, ik kan u iets in uw zak brengen. Ik heb namelijk een nieuwe uitvinding gedaan. Zij is onfeilbaar; maar ik heb uw hulp daarbij noodig.

MEZZETIN:

Mooi; dan hebt u zeker al geld hooren rammelen?

HARLEKIJN:

Ik weet een middel om geld te laten rammelen, dat men niet behoeft terug te geven.

MEZZETIN:

U steelt het dan, zou ik zeggen.

HARLEKIJN:

Wacht maar! jij zult je nog eens in je handen wrijven en geen woorden vinden om mij te bedanken

(beiden af)

.