houdt in zijn saamgevouwen armen kiezelsteentjes uit de nabije rivier, blijkbaar door de vrome menígte daarop gelegd. Toen ik er naar vroeg, zeide men mij: Die met de steentjes is Jizo, die speelt met kleine kinderen in den hemel. Hij doet hun vertelsels en bouwt huisjes van steentjes voor hen. De kiezels worden hem op de armen gelegd, òf opdat hij niet vergeten zal de kíndertjes te amuseeren, òf omdat hij voorraad zal hebben.
Alleen de oude Japanners konden den god, die met kinderen speelt, uitvinden.
Van den duivel, de oni, maakt de Japanner zich een andere voorstelling dan wij. De japansche duivel houdt wel eens van een grapje; zijn westersche evenknie is meer serieus aangelegd. Shoki, de duiveljager, wordt vaak op zoek naar duivels afgebeeld met een kleine duivel op den rug, die hem hartelijk zit uittelachen; omdat de altijd haastige en booze Shoki daarvan niets snapt.
Shoki werd in de eerste eeuw na Christus in China geboren, deed op zijn tijd staatsexamen, maar droop als een straal, waarover hij zich zoo diep schaamde dat hij zelfmoord beging. Eenmaal los van 't lichaam werd 't hem duidelijk dat de slechte afloop van zijn examen voor een groot deel aan den duivel te wijten was. En van af dit oogenblik loopt Shoki rond zoekende naar duivels, die hij met zijn twee snijdend zwaard doodt. Shoki is altijd pontificaal gekleed, zooals hij was toen hij eeuwen geleden opging voor zijn examen en hij is altijd in een hurrey, zijn lange baard wappert achter hem aan.
De vos, die ook hier in 't Westen niet in den reuk van heiligheid staat, speelt in de japansche volksverhalen een groote rol. Reinaert beschikt daar over haast onbegrensde bovenmenschelijke krachten; hij hoort alles en hij ziet alles; ja zelfs de meest geheime gedachten der menschen zijn hem bekend. Hij kan de gedaante van mensch of dier of plant aannemen, zich omzetten in wat ook. En steeds is 't er hem om te doen de mensch af te leiden van 't pad der deugd. Daartoe neemt hij vaak - o hij kent zijn Pappenheimers! - de gedaante aan van een mooie vrouw. Doch den aan hem vermaagschapten hond kan hij niet bedriegen. Als de hond de vos-vrouw aanblaft valt de begoocheling weg, wordt Reintje instantelijk weer een kwalijk riekend zoog- en roofdier. Lafcadio Hearn heeft de oostersche vos aan westersche lezers voorgesteld en daarvoor moeten wij dankbaar zijn. Metdertijd zal 't Westen hem nog wel nader leeren kennen, de vos van 't verre Oosten.
Sennin Gama, een heilige, die de verborgen zijde der dingen bestudeerde, zag eens wat hij meende een kikker op een kluitje te zijn, doch dat van naderbij bezien bleek te wezen een dikke tandelooze met wratten overdekte padde, die buitendien doodziek was. Gamma genas haar en uit dankbaarheid leerde de padde, die van huis uit een demon was, den heilige allerlei dingen die hem bij zijn studies te pas konden komen.
't Muisje dat uit de rijstbaal komt kijken, kan naar alle kanten draaien, zit er los in, maar kan er niet uitgetrokken worden Hoe verklaart men dit?
Zoowel de mannen als de vrouwen bedienen zich in Japan van den waaier en de netsuké-snijder beelt haar vaak af. Volgens japansche opvatting symboliseert de waaier 't leven. Het ondereind, waar de ribben samenkomen en vastgeklonken zijn, is 't punt waarvan 't leven uitgaat; de daarvan uitgaande banen zijn de wegen des levens. De beschuttende dekstukken stellen de ouders voor, en de ribben de kinderen, en dit, om goed te laten uitkomen, dat kinderen levenslang onder contrôle der ouders behooren te staan - een opvatting uit de oude doos. Als de samurai en de moesmee zich verloven, wisselen zij van waaiers, en als 't engagement afraakt.... Maar dit is een ander verhaal. Die hieromtrent nader wil ingelicht zijn, leze Mrs. Salwey's Fans of Japan.
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd
