Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 15

Haar kind.
Door Karel van Millem.

Lena was hard ziek.

Gisteravond was de dokter weer geweest en die had erg bedenkelijk gekeken en gezegd, dat de ziekte een ernstige wending had genomen. Dan had hij haar gevraagd, of hij haar iemand sturen zou om vannacht te waken, want dat het voor haar te kras werd en zij om zichzelf moest denken. Maar zij had gemeend, dat het nog wel ging. Zij bleef liever alleen met haar kind.

Zij was nu in de keuken aan het werk. Ze moest toch verdienen en kon dus het werk niet geheel laten loopen, maar zooveel mogelijk was zij bij haar kind aan het bed.

Nu had ze de deur der kamer open gelaten om dadelijk te kunnen hooren, als Lena riep.

Ze voelde zich erg vermoeid. Misschien was het toch beter geweest, als ze het aanbod van den dokter had aangenomen. Al twee

[p. 192]

nachten achtereen had ze gewaakt en ook de vorige nachten had ze weinig en onrustig geslapen, telkens wakker geschrokken door een vraag of een beweging maar van de zieke. En overdag was ze altijd druk bezig. Dat was ook niet vol te houden.

‘Moeder’, klonk het plotseling zacht uit de kamer.

Dadelijk was zij bij de bedstee.

‘Wat is er Lena?’

‘Hoorde je me niet, moeder? Ik heb zoo'n dorst’.

Zij nam een glas melk van tafel en liet haar kind drinken.

‘Niet te veel Lena, dat is niet goed’.

Het kind dronk gulzig.

‘Nu straks nog wat, niet zooveel ineens’, zei ze bezorgd, het glas aanvattend.

Het kind liet het glas los.

En toen zij daarna het kussen wat opschudde en terecht legde, trok het haar hoofd naar zich toe en kuste haar. Dan, zich weer neerleggend, glimlachte het even, vriendelijk.

Zij lachte terug, het toeknikkend, en ging dan terug naar de keuken.

Om een uur of elf kwam de dokter.

Zijn gezicht stond ernstig-bezorgd, toen hij zich van het bed afwendde. Zij had in onrustige spanning staan toekijken, wachtend op zijn woorden. Nu begreep ze al.

‘Is het erger’, dokter?’

‘Ze heeft zware koorts op 't oogenblik’, antwoordde hij, ontwijkend.

‘Wat denkt u ervan?’ hield ze aan.

Ja, het was ernstig, maar verder kon hij met zekerheid nu niet veel zeggen. Straks om een uur of vijf zou hij nog eens terugkomen, als hij z'n patienten buiten bezocht had.

Zij was aan tafel gaan zitten, het hoofd leunend in de hand.

Hij keek naar haar, uitvorschend.

‘Je moest zelf wat rust nemen’, zei hij dan. ‘Je kunt dat niet uithouden’.

‘Laat de knecht even terugrijden naar 't dorp om vrouw Tervaart te halen, dan kan je nu wat gaan slapen’.

Maar zij wou niet. Zij kon vandaag best opblijven, zei ze, vanavond kon er dan wel iemand komen voor een paar uur.

Hij schudde het hoofd.

‘Je zult je zelf ook ziek maken, moeder. Dat mag je niet doen’.

Zij glimlachte even, opkijkend, met droevig-gelaten gezicht.

‘Zoo erg zal het niet loopen dokter’.

Hij schudde nog eens het hoofd, bezorgd.

‘Nu tot vanmiddag dan. Maar dan moet er iemand komen hoor!’ riep hij nog bij de deur.

Zij bleef nu in de kamer en nam wat naaiwerk. De woorden en de houding van den dokter hadden haar angstig gemaakt; ze wilde nu dicht bij haar kind blijven.

Als Lena eens sterven ging.... Zij kon daaraan niet denken. Het kind was het eenige, wat zij nog had. Zou zij dat dan ook nog moeten missen. Frits was nu al ruim twee jaar weg. Het eerste jaar had zij nog geregeld bericht van hem gekregen, toen was het al minder geworden, met grooter tusschenpoozen telkens, en nu had zij al meer dan een half jaar niets van hem gehoord. Hij had haar vergeten, zoo gauw al.

Maar Lena scheen begrepen te hebben, wat hij bij het weggaan had gezegd, ‘dat zij nu altijd lief en goed voor haar moeder moest wezen, omdat die zoo alleen bleef.’ Met een wondere teederheid had het kind zijn liefde getoond, en hare wenschen voorkomen, doende, wat zij graag had, zonder dat zij behoefde te vragen. Telkens 's zomersmiddags kwam het thuis met een handvol eenvoudige bloemen, die het, uit school komend, langs den wegkant geplukt had voor moeder. En 's avonds, als zij dikwijls droef-peinzend te zwijgen zat had het met z'n kinderlijke gesprekken haar willen vervroolijken, en zoo vaak was het naast haar komen zitten, haar liefkozend dan en streelend, pratend van later, als zij nog zouden gaan naar hem toe. En wanneer zij dan was beginnen te glimlachen bij die gedachte, had het de armpjes geslagen om haar hals, en lachende had het gevraagd, of moeder dan niet blij zou zijn en hoe heerlijk dat zou wezen.

Ja, het kind was als een voortdurende vertroosting in haar droef-verlaten leven geweest. En zou zij het dan nu moeten missen? Nee, dat kon niet, dat mocht niet. Dat zou God nooit doen. En zij veegde een traan weg,

[p. 193]

die langzaam neerdruppelde langs haar wang.

Maar de dokter had immers ook niet gezegd, dat het zoo erg al was. Straks zou hij weer komen. Dan zou zij het weten.

Het kind in de bedstee begon nu zachtjes te kreunen.

Zij schrok op.

‘Wat is er, lieveling, wat is er?’ vroeg ze bij komend.

Het kind lag met gesloten oogen, hief nu zwaar de oogleden even op.

‘Ik heb 't zoo benauwd, moeder, zoo benauwd,’ kreunde het. En het trachtte het dek van zich af te schuiven.

‘Stil, Lena, stil blijven liggen. Wil je nog wat drinken?’

Het kind knikte.

Toen ze het wat te drinken gegeven had, keek het haar even aan, en een glimlach helderde over het magere gezichtje.

‘Moeder,’ lispelde het.

Zij kuste het overbuigend.

‘Zal je nu stil blijven liggen, Lena?’ vroeg ze, zich oprichtend. Dan ging zij weer aan tafel zitten, dicht bij het raam, dat tusschen de boomen door een uitzicht liet over het vlakke weiland en verder nog over een gedeelte van den weg, die daar zijwaarts omhoog.

Zij staarde stil naar buiten.

Het was een mooie lentedag in 't laatst van Mei. De zachte zonneschijn guldde de kleine blaadjes der lage struiken en scheen groote lichtplekken op het jonge gras en de paden. Aan de lucht hoog boven de zonnige groen- en geelkleurige weien dreven enkele witte wolkjes, brandende in den middaggloed. In huis en rondom was het stil. Alleen de spreeuwen sjilpten nog op het dak en in de boomen.

Wat had het nu mooi kunnen zijn als alles gebleven was zooals vroeger, dacht ze, als nu Frits bij haar was en haar kind gezond. Hoe heerlijk zou haar dan deze dag schijnen. En ze zag nog weer die eerste lente, toen ze hem had lief gekregen, lang geleden.

Het kind begon nu telkens zachtjes te kreunen, woelde ook gedurig in het bed. Bijna onafgebroken stond ze erbij, zich overbuigend, en met haar hand het kleine voorhoofd koelend. Een enkele maal gaf ze het nog wat te drinken. Dan opende het soms even de oogen en keek haar aan, een nauw-merkbare opglanzing als van dankbaarheid in de donkere pupillen. Eindelijk scheen het wat rustiger te worden. Zij verlangde intusschen vol ongeduld naar de komst van den dokter. 't Was al over 4 en telkens luisterde ze of ze nog niet 't rijtuig hoorde aankomen en keek dan weer uit door het raam, of ze het ginder niet zag op den weg.

Toen hij kwam lag het kind weer stil te kreunen, klagend, dat het zoo benauwd was en pijn had. Hij trad dadelijk op het bed toe, lei de thermometer aan, bleef dan nog lang toekijken.

De vrouw, bij hem staande, volgde al z'n bewegingen.

‘Hoe is het dokter?’ vroeg ze dadelijk.

Hij stapte weg van het bed. Dan bij de tafel keek hij haar aan, medelijdend.

‘Veel verergerd’, zei hij langzaam. ‘Veel verergerd.’

De tranen sprongen haar in de oogen.

‘Je moet je goed houden, vrouw Terlinde’ troostte hij dan. ‘Alles kan nog gebeuren’.

En na een poos zwijgens:

‘Maar ik zou me toch op het ergste voorbereiden. Je kind zou wel kunnen sterven’.

Zij bracht de hand aan de oogen, snikte zacht.

‘Kom, moeder’, zei hij, ‘moed houden nog’. Dan ging hij weer naar het bed.

Het kind lag nu met gesloten oogen, roerde zich niet. Hij onderzocht nog eens.

De vrouw was op een stoel neergezonken, zat nu stil te huilen, nu en dan haar tranen drogend met haar zakdoek.

Hij kwam weer bij haar staan.

‘Moed houden nog vrouw Terlinde’, herhaalde hij nog eens. ‘Je kind kan nog genezen’.

Zij keek op, hem aan, hopend weer.

Een pijnlijke trek gleed over zijn ernstig bezorgd gelaat.

‘Veel hoop is er niet’ zei hij zacht. En dan, zachter nog, als in zich zelven: ‘Als het sterker was... misschien....’

‘Maar ik zal vanavond nog eens terugkomen’ vervolgde hij dan luider. ‘En ik

[p. 194]

zal je wat laten brengen en iemand sturen om je te helpen’.

Zij ging bij het bed zitten. Het kind lag onbewegelijk, als bewusteloos.

Maar een goed half uur, nadat de dokter vertrokken was, begon het te ijlen, praatte verward nu van de school en van andere kinderen, dan weer van later, als het met moeder weg zou gaan, ver weg. De vrouw hevig geschrokken, trachtte het te sussen en toen het woeliger begon te worden, steunde zij, bij het bed staande, het in haar arm.

Het kind scheen nu en dan een oogenblik weer te begrijpen. Dan kuste het haar plotseling en liefkoosde haar betraand gelaat.

Moeder mocht niet huilen, praatte het dan zacht. Zij zou wel beter worden.

Maar dan ineens sloeg het weer over in verward gepraat over later en over moeder, die weg zou gaan met haar.

De vrouw, radeloos, stond maar stil bij het bed, met moeite haar snikken inhoudende.

Toen de vrouw kwam, die de dokter gestuurd had, liet ze die dadelijk weer om hem gaan. Ze moest zeggen, dat Lena veel erger geworden was en dat zij hem vroeg dadelijk nog eens te komen. Het kind werd al onrustiger en met moeite kon zij het stil houden in haar arm. Het praatte onophoudelijk verward dooreen en klaagde soms over pijn en benauwdheid. Maar langzamerhand werd het weer kalmer, zei nog slechts een enkel woord nu en dan. En toen eindelijk de dokter kwam, lag het stil in haar arm, als uitgeput.

Zij keek hem aan met wanhopig-vragende oogen, toen hij bij het bed trad. Hij zag het dadelijk. Het kind ademde hoorbaar. Dan voelde hij de pols, luisterde naar den hartklop. Toen hij opkeek in het gelaat der vrouw, sprak hij niet.

‘Wat is er dokter?’ vroeg ze.

Hij keek haar aan, zei niets nog. Dan wenkte hij haar weg van het bed.

‘Het is heel erg, vrouw Terlinde’, begon hij zacht, ‘heel erg’. ‘Ik had gehoopt, dat het nog gaan zou, maar’....

‘Wat dokter?’ kreunde ze.

‘Je moet kalm blijven, vrouw Terlinde, maar ik vrees... ik vrees, dat je kind stervende is’.

Zij had geluisterd met angstige oogen.

‘O God’ kreet zij nu, neerzakkend op een stoel. ‘O God, God’. Dan begon zij luid te snikken, het gelaat in de handen. Hij lei, als berustigend, zijn hand op haar schouder.

‘Stil, moeder’, zei hij, ‘stil, je kind’.

Zij keek even op en begreep hem. En met uiterste inspanning in haar zakdoek haar snikken smorend, stond zij op en ging naar het bed.

Het kind lag nog altijd bewegeloos. Zij boog zich stil over, kuste het. Maar het verroerde niet.

Nu bleef zij staan, het kleine handje in haar hand. De dokter tegenover haar zag stil toe. Dan eindelijk boog hij zich over het kind, luisterend.

Zij keek naar hem, met doffe oogen, in afwachting, maar hij zei niets.

Dan boog hij zich nog eens, langen tijd luisterend, en zich oprichtend weer, nam hij haar arm en trok haar zacht weg van het bed. Zij volgde willoos.

‘Ik zou maar hier gaan zitten, vrouw Terlinde’, zei hij.

Zij gehoorzaamde.

Dan ging hij even nog naar het bed. Toen hij terugkwam, keek zij hem aan, met strakke oogen, vragend. Hij knikte.

‘Is het dood, dokter?’

Hij knikte nog eens.

Zij bleef hem stil aankijken, met haar vreemde oogen, terwijl hij zwijgend tegenover haar zat.

‘Probeer nu zelf wat rust te nemen, vrouw Terlinde’, zei hij eindelijk, opstaande

‘Het is zoo noodig’.

Zij antwoordde niet, knikte even.

Dan liet ze hem uit.

En terugkomend in de kamer, zette zij zich neer aan het bed, stil zwijgend, en bleef als wezenloos voor zich uitstaren.

De lage zon lag ginds op de verre kim en brandde nog zijn laatste rood door haar ramen. Een vogel zong luid-op in den vredigen avond, dicht bij het huis. Over den straatweg was nu en dan geraas van wagens. En om haar stond de stille, verlaten kamer met het doode kind, zon-doorgloeid.