Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 4

[p. 528]

Magnatius.
Een Sprookje.
Door C.K. Elout.

't Is heel lang geleden.

* _* *

Magnatius was een groot Koning.

Zijn land was vele malen grooter dan eenig ander rijk. Een menschenleven was niet voldoende om langs de grenzen het gansche koninkrijk om te wandelen. Want als een kind er mee begon, was het een grijsaard en gestorven, vóór het terugkwam daar, vanwaar het ging.

Toch beheerschte Magnatius dit rijk met één gebaar van zijn arm, als hij dien uitstrekte om een schuldige te doen straffen of iemand voor een belooning aan te duiden. En hij overzag het gansche land tot de uiterste grenspunten.

Want zijn paleis stond op een hoogen berg, zóó hoog, dat het ver boven de wolken verheven was, zoodat de menschen het zelfs bij helderen hemel niet konden zien, en men vele dagreizen noodig had om voor de poort te komen. Maar Magnatius zag door de wolken heen.

De glans van zijn oog was als van een gepolijst metalen schild, waarop de zon schijnt. Het was een lichtend schijnsel over het gansche land, en als de zon gezonken was, en de Koning nog niet sliep, drong de glans van zijn oog ver over de grenzen van zijn rijk, in andere landen. Daar zeiden de menschen dan: ‘Ziet het Noorderlicht!’ maar in het rijk van Magnatius zeide men: ‘Ziet, de Koning waakt en peinst voor ons.’

Als Magnatius toornig werd, dan fronste zich zijn wenkbrauw. In andere landen zeiden dan de menschen: ‘De dag wordt donker.’

Als Magnatius toornig werd, dan vlamde zijn oog, zoodat in andere landen de menschen zeiden: ‘Ziet, het weerlicht.’

Als Magnatius toornig werd, dan stampte hij op den marmeren vloer van zijn paleis. En in andere landen was dan groote angst, en men riep verschrikt: ‘Helpt ons! De aarde beeft!’

Als dan in toorn de stem des Konings sprak, dan hield in verre landen iedereen met werken op, en zeide: ‘Hoort den donder!’ In Magnatius' land echter sidderden allen en fluisterden: ‘De Koning spreekt in toorn.’

En als eens een van 's Konings onderdanen een groot kwaad had begaan, dan weende Magnatius. In beken stroomden zijn tranen van zijn gezicht en van den berg, waarop 't paleis was gebouwd. Ze vloeiden door 't gansche

[p. 529]

land tot verre streken. Daar heette het dan: ‘De sneeuw smelt op de bergtoppen in 't Noorden.’

Maar in Magnatius' land werd stil gesnik gehoord. Want allen waren droef en zeiden: ‘De Koning weent om één van ons.’

Van adelaarsveeren was 's Konings mantel. Zijn gordel was een levende reuzenslang, die zich gedwee om zijn lendenen gewonden had. Zijn Koningskroon was uit een granietblok gehouwen; toch voelde hij haar nauw.

Zijn troon was een ijsberg, zijn scepter de grootste pijnboom uit het bosch.

Aldus was Magnatius.

Daarom zei ik:

Magnatius was een groot Koning.

* _* *

En het gebeurde eens, dat iemand den langen weg opgegaan was tot den Koning, en zeide:

‘Mijn Koning, ik moet omkomen met de mijnen, want wij lijden gebrek en zijn zeer ellendig.’

Toen sprak Magnatius - en de vogelen, die om den berg zweefden, streken neer om te luisteren:

‘Dat dien man zooveel gegeven worde, dat hij en de zijnen kunnen ademen de lucht, die om te leven is.

‘Want ik wil niet, dat in mijn Rijk iemand sterve vóór zijns levens einde.’

De man kreeg, ging en leefde.

En het gebeurde ten tweeden male, dat iemand met gelijke bede tot den Koning kwam, en dat de Koning hetzelfde sprak. En ook deze man kreeg, ging en leefde.

Evenzoo ten derden en ten vierden male, en nog zeer veel keeren meer.

Zoodat eindelijk elken dag den weg opwaarts ten paleize en neder naar het land zeer vol was door velen, die op gingen naar den Koning, arm en ellendig, om met levensmiddelen terug te keeren.

Eindelijk werd het aantal dergenen, die tot den Koning kwamen om hulp zoo groot, en de Koning had reeds zooveel weggeschonken, dat des Konings schatbewaarder tot den vorst kwam, en zeide:

‘Gij kunt niet meer geven.’

Toen werd Magnatius zeer somber, zijn voorhoofd rimpelde zich, en er kwam een duisternis in het land, die zeven dagen duurde. Om den Koningsberg was stilte en mist. Alleen zag men, in het gansche land, sterker dan ooit te voren, den fonkelglans van 's Konings oog.

Na zeven dagen werd het licht.

En de Koning riep met luider stem......

(In verre landen liep men bijeen, en men zeide tot elkaar; ‘Wij hoorden een groot geluid als van vele bazuinen,’ maar in Magnatius' land zwegen de vogels en de menschen zeiden: ‘Hoort! De Koning roept!’)

.... De Koning dan riep de grooten des lands bijeen.

[p. 530]

Zij kwamen, en als zij om den troon zich geschaard hadden, geleken zij een woud van reuzenstammen.

En de Koning sprak:

‘Ik wil niet dat in mijn Rijk iemand sterve vóór zijns levens einde.’

‘Velen hongert. Voor weinigen slechts bezit ik nog. Gij, mijne landgrooten, die rijk zijt geworden in de schaduw van mijnen troon - gaat en geeft.’

De grooten gingen en gaven, gelijk de Koning bevolen had.

Want Magnatius was een groot Koning.

* _* *

Maar nadat vele dagen de zon geen armen had gezien in het land van Magnatius, zag zij eens weer een hulpzoekende den koningsberg opgaan. En weldra kwamen er meer en meer.

Ditmaal werd 's Koningsblik zóó donker, dat in andere landen eveneens de menschen somber te moede werden, en zeiden: ‘De Winter komt met donkere dagen van mist.’

En het oog des Konings gloeide als het licht van een woning over de verte van de hei, of als de roode zon door avondnevelen.

Na zeven weken sprak de Koning.

Hij riep het gansche land.

Toen allen gekomen waren, en zich geschaard hadden om den troon, waren zij talrijker dan de vogelen des wouds. En zij waren als een wolkenkrans om de zon.

Magnatius sprak en zeide:

‘Ik wil niet dat in mijn Rijk iemand sterve vóór zijns levens einde.

‘Veel is gegeven, maar nog hongert velen. Daarom zal elk nemen, al wat hij heeft, en hij zal het neerleggen vóór mijne troon. Dan zal ik alles verdeelen en een ieder geven naar de veelheid van zijn nooden.’

Gelijk de Koning bevolen had, geschiedde.

Want Magnatius was een groot Koning.

* _* *

Vele maantijden zag de ronde maan geen armen in het land van Magnatius. Maar eens zag zij weer een hulpelooze, die opging tot den Koning.

De Koning hoorde de bede, en zweeg.

Zeven maanden zat de Koning zonder te spreken, en peinsde. En terwijl de duisternis van zijn voorhoofd een schaduw bracht over het land, zóó donker, dat men zeide: ‘De Zon is gestorven’, - gloeide 's Konings oog als de gloed van een brandend huis, ver in een donkeren nacht.

Het gansche land was zeer treurig om de duisternis en de zuchten des Konings, die als klagend windgesteen van den Koningsberg woeien rondom de huizen, 's avonds als de menschen zwijgend zaten bij het vuur.

Na zeven maanden sprak de Koning.

Hij riep zijn wijzen, en zeide:

[p. 531]

‘Ziet: er is armoede in mijn land, en er is voor de armoede geen rijkdom meer. Waarom is dit? Is mijn land niet meer rijk?’

Langzaam sprak de eerste der wijzen:

‘Uw land was rijk, o Koning! Nu is het arm. Het is arm door de veelheid der menschen. Want de menschen zijn talrijker geworden dan de rijkdommen van uw land; zij hebben zich vermenigvuldigd als de visschen in uw rivieren, zonder zich zelven iets te vragen of te zeggen. Zij hebben zich in stomheid vermenigvuldigd, o Koning, zoodat de vaders en de moeders van dit geslacht hun kinderen armoede gegeven hebben in hun broeders en zusters en in henzelven. Want de menschen maken de armoede, o Koning Magnatius.’

Toen verhief zich de Koning en hij sprak:

‘Roept herwaarts mijn oppersten veldheer.’

De veldheer kwam. Hij zag, dat de Koning in toorn was. Want diens oog was de bliksem, diens voet stampte, zoodat de aarde in beving kwam, en de zee opbruischte in een hoogen vloed; de slang om zijn middel siste geweldig....

En vreeselijker dan de donder was des Konings stem, die sprak:

‘Ik wilde niet, dat in mijn Rijk iemand stierf vóór zijns levens einde. Nu wil ik anders. Want ik zie, dat het leven van enkelen de dood van velen is. Daarom: trekt uit mijn veldheer, met strijdbare mannen, gaat rond in het land, en wien gij in armoede vindt, dien zult gij dooden. En wien een kind geboren wordt, en het niet kan voeden, dien zult gij dat kind dooden. Niet ik, noch gij, noch uwe strijdbaren zult gedood hebben, maar zij, die zich vermenigvuldigden in armoede.

‘Als de visschen hebben zij voortgebracht - als de visschen zal ik hen dooden!’

* _* *

Aldus geschiedde.

En toen de opperste veldheer met vele strijdbare mannen uittrok, waren hun zwaarden blank en schitterend gelijk zonnestralen. Maar toen zij terugkwamen, waren de zwaarden rood als wolventongen.

Veel bloed vloeide in het land. En van den Koningsberg stroomden de tranen van Koning Magnatius, die weende om het bloed. In beken vloeiden des Konings tranen en het bloed spoelde zij mede, zoodat de menschen vroegen: ‘Hebben de wolken bloed geweend?’

Maar er was geen armoede meer in Magnatius' land.

Want Magnatius was een groot Koning.

* _* *

't Is heel lang geleden.