Elsevier's Geïllustreerd Maandschrift. Jaargang 1

[p. 140]

De kleine Lord.
(bij de plaat.)

Mrs. Frances Hodgson Burnett heeft uit haren roman, getiteld: The Real little Lord Fauntleroy een tooneelspel getrokken, dat zoowel bij de vertooningen in The Opera Comique te Londen als bij die van de Koninklijke Vereeniging: ‘Het Nederlandsch Tooneel’ grooten bijval verwierf.

Het eerste bedrijf speelt in New-York. Wij maken kennis met de Weduwe van een Kapitein, Mevrouw Errol, die aan haar oude getrouwe dienstbode vertelt, dat zij juist een brief ontving met de treurige tijding, dat haar zaakwaarnemer plotseling overleden is, na gewaagd gespeculeerd te hebben, waardoor het kleine kapitaal, dat zij bezat, verloren is gegaan. Mevrouw Errol betreurt dit verlies in de eerste plaats, omdat zij een kind heeft, een allerliefst jongentje, haar oogappel: Cedric genaamd. Want hoe moet zij hem nu een goede opvoeding geven, hoe zorgen voor zijne toekomst? De hulp van Cedric's grootvader, den graaf van Dorincourt, met zijn kasteelen en landerijen in Engeland, die zijn zoon nooit diens huwelijk met haar vergeven heeft, wil zij niet inroepen. De graaf toch antwoordde niet eens op haars echtgenoots brief, waarin hem de geboorte van Cedric gemeld werd.

Terwijl mevrouw Errol dit alles bedenkt, speelt haar zoontje op straat. Hij loopt om het hardst met zijn kameraadjes. Cedric is goede vrienden met iedereen in de buurt: met den politieagent, met de appelenvrouw in het stalletje op den hoek, met mijnheer Hobbs, den goedigen kruidenier, met den schoenpoetser Dick, en allen houden dol veel van den goedhartigen, levendigen knaap.

Met een vuurrood gezichtje komt hij binnenstormen, gevolgd door mijnheer Hobbs en Dick. Hij gooit zijn muts in de lucht en vliegt op zijn moeder toe: ‘O liefste’! roept hij uit, ‘stond u voor het raam, heeft u ons gezien? - wij liepen van het meelvat tot bij de appelenvrouw, en ik heb het gewonnen en mijnheer Hobbs en Dick zullen het u heelemaal vertellen.’

Cedric heeft niet alleen plezier in spelen en in zijn bal, maar stelt ook belang in de verkiezingen. Hij zegt een ‘publikein’ te zijn en vertelt van zijn platen en boeken, van koninginnen en prinsen, van markiezen en graven, die door mijnheer Hobbs worden gehouden voor tirannen, die hij niet op zijn beschuittrommels zou willen zien zitten, terwijl daarentegen Cedric elke komenijszaak, waar hij in kwam, tot eer zou verstrekken.

Tot de niet geringe verbazing van mevrouw Errol komt een zaakwaarnemer, Havisham, van den graaf van Dorincourt haar een bezoek brengen. De beide oudste zoons van den graaf zijn evenals kapitein Errol gestorven, en hebben geen nakomelingen nagelaten; volgens de Engelsche wet is Cedric: Lord Fauntleroy, en de toekomstige graaf van Dorincourt. Zijn grootvader wenscht

[p. 141]

hem bij zich op zijn kasteel in Engeland te zien, en hem op te voeden. Mevrouw Errol zal echter niet bij haar zoontje mogen wonen; haar zal een huis niet ver van het kasteel worden aangewezen; de graaf is bereid haar een jaargeld te geven, en Cedric mag haar elken dag komen bezoeken. Hoewel het hard voor haar is van haar kind te moeten scheiden, ziet zij in, dat zij hem geen opvoeding geven kan, zooals zijn vader zou gewenscht hebben, en moet zij hem wel afstaan aan den man, die voor hem doen kan, waartoe zij met al haar liefde niet in staat is. Cedric, met zijn warm, gevoelig hart, mag vooral niet weten, dat zijn grootvader tegen ‘liefste’ is ingenomen, en hoe wreed deze voor haar is, omdat hij dan nooit van hem zou kunnen houden. Als hij het groote nieuws hoort, zegt hij: ‘Moet ik nu juist een graaf zijn? Geen van de andere jongens hier zijn graven. Wat zal mijnheer Hobbs er wel van zeggen!’

Vol gevoel is het tooneel, als mevrouw Errol haar lieveling zegt, dat zij voortaan niet meer in hetzelfde huis zullen wonen. Zij zal elken avond een licht voor haar raam zetten, dat Cedric zien kan en de woorden zeggen die zij altijd met hem bidt: ‘God moge over U waken en U zegenen heel den dag.’

In het tweede bedrijf zien wij den Graaf van Dorincourt in zijn studeervertrek in een gemakkelijken stoel bij de tafel zitten. De graaf ziet er somber uit, de oogen liggen diep, het hooge voorhoofd is gerimpeld, het geheele uiterlijk van den aristocraat teekent wrevel en ontevredenheid met zijn lot. De graaf voelt zich alleen, hij lijdt aan jicht, waardoor niemand het hem naar den zin kan maken, hij snauwt zijn bedienden af, en wordt door ieder, met wien hij in aanraking komt, gevreesd. Havisham is naar Engeland teruggekeerd en vertelt zijn heer, dat de kleine Lord met zijn moeder is aangekomen. De graaf ziet alles zoo donker mogelijk in; zoo vreest hij, dat zijn kleinzoon lomp en brutaal en leelijk is, en het verbaast hem van Havisham te vernemen, dat de jongen welgemaakt, gezond, groot voor zijn jaren en recht van lijf en leden is. Mevrouw Errol, die hem een onderhoud liet vragen, wordt dan ook alles behalve vriendelijk ontvangen, en als zij verklaart het haar toegezegde jaargeld liever niet aan te nemen, meent de graaf, dat zij dit alleen weigert om het medelijden van anderen op te wekken en haar zoon tegen hem op te hitsen. Toch valt het den graaf moeilijk zijn aandoening te verbergen, als zij hem het portret en een onvoltooiden brief van zijn zoon, den braven kapitein, overhandigt, en hij belooft haar, dat er ter wille van zijn vader goed voor den jongen zal gezorgd worden. ‘Dat hoop ik!’ antwoordt mevrouw Errol, ‘ik ben er zeker van, dat u van hem zult gaan houden ter wille van hem zelven.’

De graaf is alleen op het tooneel, als de statige huisknecht ‘Lord Fauntleroy’ komt aandienen. Cedric stapt de trappen af, die naar het terras voeren. Het vertrek is groot en deftig ingericht met de ouderwetsche meubels en de hooge boekenkasten langs de wanden. Eerst denkt Cedric, dat er niemand in de kamer is, maar spoedig ziet hij, dat er in den armstoel bij den

[p. 142]

‘Precies zijn vader!’ mompelt de graaf.

[p. 143]

haard iemand zit, die zich niet dadelijk naar hem omkeert. Cedric is altijd een dapper ventje geweest, en hij loopt dan ook vastberaden naar dien heer toe. De graaf kijkt hem aan. Cedric ziet een forsche, oude man, met sneeuwwit haar en wenkbrauwen, met een witten borsteligen knevel en een arendsneus tusschen doordringende oogen. De graaf ziet een bevallig jongentje, in het zwart fluweel gekleed, met blonde krullen die om een mooi, wakker gezichtje golven.

‘Is u de graaf?’ vraagt Cedric, ‘Ik ben uw kleinzoon, lord Fauntleroy. Ik hoop, dat het u goed gaat en ik ben blij kennis met u te mogen maken. Wat heeft u een grooten hond! Hij kwam net de zaal instormen, toen ik binnen kwam. Hij liep me bijna omver, maar ik ben niet bang voor honden. Hij sprong tegen me op en ik zei: Hallo, oude jongen en sloeg mijn armen om zijn hals en toen besnuffelde hij me en nu zijn wij vrienden.’

‘Precies zijn vader,’ mompelt de graaf, en als Cedric op de tafel gaat zitten om vertrouwelijk dicht bij hem te zijn, vraagt hij het kind: ‘Waarom kijk je mij zoo aan?’

‘Wel,’ antwoordde Cedric, ‘ik keek of u op mijn papa lijkt, maar ik geloof het niet.’

‘Dat spijt je zeker erg!’ meent de grijsaard.

Cedric herneemt: ‘Natuurlijk zou ieder het prettig vinden, als er iemand was, die op zijn vader leek. Maar ieder vindt toch zijn grootvader het best, zooals hij er uitziet. U weet zelf hoe het gaat, men is altijd ingenomen met zijn familie. Iedere jongen houdt van zijn grootvader, vooral als die zoo goed voor hem geweest is, als u voor mij.’

‘Ben ik dan goed voor je geweest?’ vraagt de graaf ongeloovig, terwijl hij hem half norsch, half vriendelijk aanziet.

‘Of u!’ roept Cedric uit, en zijn kleine handjes spelen met het lorgnetkoord van zijn nieuwen vriend - ‘Ik moet u ook wel bedanken voor Bridget en Dick en de appelenvrouw.

‘Bridget, Dick, Appelenvrouw?’ herhaalt de graaf verbaasd.

‘Ja, voor wie u mij al dat geld gegeven heeft - u weet wel - het geld, dat u meneer Havisham meegegeven had. Misschien weet u niet, wie Dick en Bridget en de appelenvrouw zijn? U woont ook zoover af. Het zijn alle drie erg goeie vrienden van mij.’

Wel vindt de graaf, dat zijn kleinzoon er een raar soort kennissen op na hield, maar hij erkent, dat het zijn manieren niet bedorven heeft. En de jongen roept uit:

‘U zult wel erg trotsch zijn op uw huis, omdat uw vader hier woonde, en die zijn vader en weer die zijn vader. Liefste noemt ze uw voorouders en sommigen waren heel dapper en vochten mee in veldslagen. Liefste zegt, dat als iemand een graaf is, hij braaf en goed moet zijn net als u, en dat als iemand een groot vermogen en een grooten naam en een groot kasteel heeft, hij dat alles waardig moet zijn.’

Cedric's kinderziel verwarmt het hart van den edelman, wiens slecht hu-

[p. 144]

meur verandert in goedhartigheid, terwijl zelfs zijn aanvallen van jicht verminderen. Groot is dan ook zijn teleurstelling, als een zekere Minna Tipton hem komt meedeelen, dat zij, na een liaison gehad te hebben met den oudsten broer van kapitein Errol, met dezen gehuwd is, en dat er uit dien echt een kind geboren werd, voor wien zij aanspraak maakt op den titel van ‘Lord Fauntleroy.’ De graaf houdt reeds zooveel van den kleinen Cedric, die het zonnetje geworden is in zijn hart en zijn huis, dat hij zweert voor zijn rechten te zullen strijden tot het einde toe.

Het derde bedrijf speelt op den verjaardag van Cedric. De graaf heeft al de pachters uitgenoodigd, om de andere partij te braveeren en te toonen wie hij wil dat Lord Fauntleroy zal zijn.

Cedric heeft tot zijn niet geringe blijdschap brieven ontvangen van zijn oude vrienden, den schoenpoetser Dick en van mijnheer Hobbs. Het spijt Dick wel, dat de boel met dat graaf-worden zoo in de war loopt, maar hij biedt Cedric aan, voor het geval, dat deze niets beters kan vinden om bij hem in de zaak te komen. Zijn broer Ben heeft veel geld verdiend in Californië, wil naar Engeland komen om zijn kind te halen, en Dick hoopt hem op die reis te vergezellen.

Mijnheer Hobbs schrijft, dat het er slecht voor zijn kleinen vriend uitziet. Ook hij wil naar Engeland gaan ten einde een oog in het zeil te houden, terwijl hij Cedric aanbiedt, moest het ergste gebeuren, bij hem als compagnon in de komenijszaak te komen.

De pachters uit den omtrek zijn niet alleen zeer ingenomen met Cedric, maar ook met zijne moeder, en haar bescheidenheid komt zoo voordeelig uit tegenover het onbeschaamde gedrag van Minna Tipton, dat de graaf niet langer weigert om haar te ontvangen. Mevrouw Errol acht het wel een groote eer voor haar zoon om graaf van Dorincourt te worden - maar in de eerste plaats moet hij zijn zooals zijn vader: goed en rechtvaardig en eerlijk. Zij zou niet wenschen, dat Cedric: lord Fauntleroy werd, indien een ander kind recht had op den titel, zelfs niet al zou de wet het haar jongen toestaan.

Gelukkig echter blijkt het, dat het kind van Minna Tipton niet geboren werd tijdens haar huwelijk met den Lord, maar vroeger: toen zij de vrouw was van Benjamin Tipton.

Intusschen zijn Dick en Hobbs behouden aangekomen en de eerste herkent Minna als de vrouw van zijn broer. Cedric is dus de eenige en ware Lord Fauntleroy; Mevrouw Errol mag voortaan op het kasteel wonen, de graaf belooft voor Dick te zullen zorgen, mijnheer Hobbs zal een komenijszaak te Earlsborough opzetten en er voor waken, dat niemand zijn kleinen vriend meer komt lastig vallen met valsche aanspraken.

De kleine Lord dankt zijn succès grootendeels aan den waren eenvoud en de scherp geteekende karakters. Het optreden van Minna Tipton, hoewel gevorderd om de liefde van den graaf voor zijn kleinzoon te doen uitkomen, is het zwakste deel van het stuk.