Elckerlijc

[p. xvii]

Wijze van uitgave

De tekst van Elckerlijc werd voor het eerst opnieuw uitgegeven in 1892 door H. Logeman naar de druk van Willem Vorsterman, met de varianten van de twee andere drukken en samen met het Engelse Everyman. In 1897 gaf K.H. De Raaf een ‘critische’ uitgave, eveneens met varianten.

In 1934 publiceerde L. Willems de tekst van het handschrift, dat toen in het bezit was van Fl. Prims (thans Koninklijke Bibliotheek Brussel, hs. IV 592). In 1949 bewerkte J. Van Mierlo een ‘geëmendeerde’ tekst, gesteund op de drie drukken en het handschrift.

Van de talrijke andere uitgaven vermelden wij hier in het bijzonder die van H.J.E. Endepols (1925; zesde druk, 1955) en die van R.J. Vos (1967). Deze laatste werd voorafgegaan door een reeks artikels van deze auteur, van 1963 af in verschillende tijdschriften gepubliceerd. Ze behandelen een aantal aspecten van Elckerlijc, waarover meestal nieuwe inzichten worden geboden. Belangrijke andere publikaties uit de laatste jaren zijn de bijdragen van de betreurde Anton Van Duinkerken over De Stijl van Elkerlijk en van J.B. Drewes over Den Spieghel der Salicheit van Elckerlijc als allegorisch stuk uit 1968. In 1979 kwam ook een diplomatische uitgave van de drie drukken en het handschrift tot stand.

Deze editie verscheen voor het eerst in 1952 en werd achtereenvolgens in 1962, 1965, 1968, 1972, 1976 en 1979 herdrukt. Hoewel ze werd bewerkt met het oog op een ruimer publiek werd niettemin aan de tekst bijzondere zorg besteed. Deze gaat uit van de druk van Willem Vorsterman (= L.), de enige trouwens die ons een volledige tekst van Elckerlijc heeft overgeleverd. Telkens wanneer wij van L. zijn afgeweken, hebben wij onderaan de bladzijde de oorspronkelijke tekst meegedeeld, alsook, behalve voor klaarblijkelijke drukfouten, de lezingen van de drukken van Chr. Snellaert (= B.), van Govaert Bac (= H.) en van het handschrift (= P.). Bij tekstverbeteringen die niet gesteund zijn op bestaande varianten, werd bovendien beknopt verwezen naar de auteurs die ze voor het eerst hebben voorgesteld. Hierbij werden de volgende afkortingen gebruikt:

K.H. De Raaf, Den Spyeghel der Salicheyt van Elckerlijc..., Groningen 1897;

[p. xviii]

J.W. Muller, Elckerlijc..., in V.M.A., 1935, blz. 283 e.v.;

J. Van Mierlo, Elckerlijc..., Turnhout 1949.

Ten einde de tekst meer leesbaar te maken, werden hoofdletters en interpunctie aangebracht, de afkortingen opgelost en i en j, u en v aan het tegenwoordige gebruik aangepast. Voor het overige werd de oorspronkelijke tekst trouw gevolgd. Dit laatste geldt ook wat het al dan niet aan elkaar schrijven van de samengestelde woorden betreft.

Het spreekt vanzelf dat wij bij het bewerken van de verklarende aantekeningen dankbaar gebruik hebben gemaakt van het vele en voortreffelijke werk dat vóór ons in verband met de tekst van Elckerlijc werd gepresteerd. Bij iedere herdruk werden aanvullingen en naar wij hopen ook verbeteringen aangebracht en in de mate van het mogelijke werd rekening gehouden met nieuwe publikaties in zover wij er ons mee konden verenigen. Van iedere vorm van polemiek over andere interpretaties hebben wij ons onthouden. Wij hopen dat de bibliografie die volgt verder goede diensten zal bewijzen.