Droom en Daad. Jaargang 2

[p. 257]

[September 1924]

Koffie-branden
door Jeanne Reyneke van Stuwe

TOEVALLIG heeft het kleine meisje een woord van Juf opgevangen, dat er vandaag weer koffie moet worden gebrand.

En aanstonds is zij na het ontbijt den tuin ingesneld, naar het voorpleintje van de schuur, waar zij weet, dat Piet, de knecht, nu misschien al op zijn bankje zitten zal voor de zwarte, er altijd zoo geheimzinnig uitziende bus.

O! zij treft het. Piet is nog niet begonnen. Juist schudt hij de bleeke, bruingrijze koffieboonen rettelend door het schuifje in de ronde bus-trommel.

- Niet méér, Piet?

- Nee, niet méér, nooit méér as de helft, door 't branden zetten de boonen uit, begrijp je, en dan is de bus toch vol.

Nu gaat er een snede, aan weerskanten geboterd brood in de bus....

- O! waarvoor is dat!

- Daar gaan de boonen van glimmen.

Op het rooster onder de machine brandt reeds het houtskool-vuur. Kleine roode vlammetjes kruipen in en uit de zwarte schilferige stukken, een grijze rook ontsnapt zijlings, en verwaait in de heldere lucht.

Piet is begonnen. Geleidelijk en geduldig draait hij bij het handvat de rammelende bus rond en rond. Het kleine meisje staat er bij te luisteren en te kijken. Tegen den witten achtergrond teekent zich, als ware het een zwarte, bewegende plaat, de man met het toestel af. Het is aldoor hetzelfde.... en toch aldoor weer anders.... en ook de eentonige dreun van de ratelende bus is aldoor weer anders.... en aldoor gelijk....

Hoe lang het duurt, weet het kleine meisje nooit. Het verveelt haar niet.... o, neen. Zij weet zelve niet, waarom zij zoo graag hierbij staat, en luistert en kijkt.... maar zij vindt het altijd een soort van wonder, dat de doffe, kleine en vale boonen, die taai zijn, als je er op bijt, zoo glanzig bruin en knapperig uit de gesloten bus tevoorschijn komen. Daar binnen in dat zwarte ding gebeurt het vreemde.... het zijn dezelfde boonen nog en toch zijn het andere, heel andere geworden....

Het krassen van de bus in de hengsels, het rammelen van de boonen, die telkens weer van boven neervallen tegen den binnenwand, houdt aan. Uit het houtskoolvuur komen grootere vlammen, die vermiljoen ópslaan tegen het

[p. 258]

zwart van de bus. De blauwe walm van het vuur wordt dichter en dikker, stijgt hooger en hooger....

De koffie. Waar de koffie groeit, is het altijd warm en staat altijd de zon hoog in de klaarblauwe lucht. Vader heeft het haar verteld:

- Als de koffie in bloei staat, zegt hij, zijn al de struiken met glanzende, witte bloemen bedekt, als van jasmijnen.

Hoe mooi, hoe mooi moet dat zijn. Een heele uitgestrektheid land, bedekt met groene struiken, die witte bloesems dragen, glanzig en fijn als jasmijnen.... en dan daarboven de strakke blauwe hemel met de altijd gouden zon....

Het kleine meisje ontwaakt uit haar gemijmer, want Piet heeft de trommel stil-gezet, en maakt het schuifje open, om er even in te zien.

- O! zijn ze nü al klaar?

- Temet. De boonen beginnen al uit te slaan. Nu zijn ze bijna klaar.

Zij kijkt ook in het schuifje, en ziet, dat de boonen vochtig geworden zijn. Nu zijn ze bijna klaar? Wat gaat het altijd toch vlug voorbij....

- Mag ik nu eens draaien, Piet?

- Je màg wel, maar stadig aan, anders verbranden de boonen; geregeld dóórdraaien, hoor.

Zij zit op het kleine bankje; zij draait den trommel rond. Den gloed van het vuur voelt zij op haar vingers, die om het handvat liggen met stevige kracht, - voelt zij ook aan haar gezicht, dat in aandacht gebogen is naar haar werk.

- Dóórdraaien, dóórdraaien, maant Piet, alsof zij het niet goed en geregeld deed! Anders branden de boonen niet gelijk op, begrijp je.

Natuurlijk begrijpt zij het. Natuurlijk begrijpt zij, dat er geen grijze boonen tusschen de mooie bruine mogen achterblijven. Zij draait, rustig en gelijkmatig voort.... en zoo vlakbij is het rammelen veel duidelijker hoorbaar, en ruikt zij een eigenaardigen, aromatischen geur.... Zouden zóó de bloemen ook ruiken, de bloemen, die sneeuwwit en glanzig zijn, en er uitzien als jasmijnen? De blauwgrijze rook waait hoog in de lucht, en dartelt uiteen op den lichten bries. Beneden is de rook als zware, ronde wolken, donkergrauw, maar in het snelle stijgen wordt hij grijs en dun, en krinkelt eindelijk uiteen in witte, krullige veeren.

De bus, de zwarte bus, die onophoudelijk in de rondte draait, heeft wel iets van een draaiorgel, maar wat een rare muziek.... Toch is het muziek.... een muziek, zooals je die in de verte hoort, met rommelende trommen en zware klanken als van koper-instrumenten erbij.

Hoor! hoor! het is muziek. Daar heel in de verte.... je ziet het niet, je hoort

[p. 259]

alleen maar het overwaaiend geluid.... daar héél in de verte, trekt een leger voorbij. Voorop de trommelslagers met aldoor eenzelfden dreun.... daarna de muziek met klinkende bekkenslagen en harde geluiden van koperen hoorns.... en de soldaten op de maat marcheeren snel en zeker, met opgeheven hoofden, met vroolijke, lachende monden.... Zij vinden het wel prettig, zoo voort te stappen op de muziek.... en zij.... zij maakt de muziek.... en zij draait al vlugger en vlugger.... en de soldaten marcheeren al vlugger.... en vlugger en vlugger....

- Hoho! niet te wild, niet te wild. Nu zal het wel genogt wezen, dunkt me zoo.

Haar gloeiend handje laat den zwengel los; zij staat op, een beetje verward, een beetje verdoofd door het opgeschrikt worden uit haar droom en het plotseling ophouden van alle geluid. Nu is ineens alles weg.... het leger met wapperende vanen.... de dreun der muziek.... de helle zon.... de bloemen als witte jasmijnen....

Piet draagt de bus naar de keuken. Daar moeten de boonen op het marmeren aanrecht worden uitgestort.... hoe kouder hoe beter, zegt Piet.

O! wat dampen en geuren de boonen nu!.... En zij moet lachen om de snede brood: geheel zwart en hard en omgekronkeld is die geworden.... maar de boonen glanzen prachtig.

- Heel goed gedaan, Piet, niet te hoog gebrand, prijst Juf.

En opeens krijgt zij een kleur van pleizier, want:

- Zij heeft geholpen, zegt Piet.