Droom en Daad. Jaargang 2

[p. 246]

Over kinderverzorging
door Mies Bense

WAT zijn er toch veel vakken!

Zoveel, dat 't dikwels moeilik is, een keus te doen, als men van school af komt, en z'n richting kiezen moet. Er zijn er, die allang gekozen hebben; die een levens-ideaal zien, dat ze bereiken willen. Zij weten dadelik, wat ze doen gaan (hoewel dikwels op 't kritieke moment veel twijfel overwonnen moet worden).

Maar er zijn andere, die geen ideaal hebben, geen richting zien. En toch moet er gewerkt worden; want leven is werken; daarvoor is 't ons gegeven. Dus er moet een richting gekozen worden. En dan zien we een rij vakken, waarvan een onze levensrichting zal moeten worden. Dat moeten we inzien, dat 't hier gaat om ons leven; dat we maar niet zo een vak nemen, dat we op school wel prettig vonden, of waar we eens aardig over hoorden vertellen; en daarin verder werken, zonder eerst te zien, wat dat verder-werken omvat, en wat voor werk 't ons later geeft. Een opleiding kan erg prettig lijken, en 't ook zijn; maar dat is een kwestie van enige jarèn; daarna komt 't eigenlike werk, en dát, dat zal pas ons levens-werk zijn.

Als we een richting kiezen, moeten we zien, in z'n volle omvang, wat die richting omvat. We moeten iets zoeken, dat ons eens bevrediging zal kunnen geven.

Wel typies is 't dan, dat zoveel meisjes hun werk zoeken bij kinderen, op wat voor manier ook. En er is zoveel werk te doen bij kinderen: kinderarts, kinderverpleegster, onderwijzeres, lerares; en nog veel meer.

Dit alles is wel een bewijs, dat kinderen veel zorg nodig hebben. En toch ontbreekt er nog zoveel aan de meest eenvoudige verzorging, die in 't dageliks leven, in de gewone huiselike omgeving. 't Is wel merkwaardig, dat er voor de meer biezondere vormen van verzorging, als onderwijs en ziekte, opleidingen zijn, terwijl 't gewone, alledaagse, de verzorging thuis maar vanzelf moet gaan; zoals men er hier wat van ziet, en daar wat van hoort en er tenslotte zelf wat bij denkt.

En 't is immers van zo heel groot belang, want wat komt er niet een verdriet voort uit verkeerd begrijpen; uit 't niet-kennen van de kinderziel! Wat wordt daardoor veel bedorven zowel in arme, als in gegoede gezinnen!

En hoe komt dit?

[p. 247]

Omdat zo heel weinig mensen iets van kinderen af weten; ooit iets over kinderen geleerd hebben. Er zullen wel mensen zijn, die dat leren uit den boze vinden; die menen, dat elke vrouw uit intuïtie kinderen kan verzorgen en opvoeden.

Zeker, intuïtie is hier van groot belang; zonder intuïtie heeft men niets aan lessen over kinderverzorging. Maar intuïtie is niet alles. 't Wezen van het kind is zo ontzettend gekompliceerd, dat wel degelik kennis nodig is; kennis van lichamelike en geestelike ontwikkeling, over verzorging in beide gevallen. Door kennis en intuïtie moeten we komen tot begrijpen, en tot z'n recht laten komen van de kinderziel.

Maar waar moet men dan dat vak leren? Kinderverzorging! 't Wordt nog maar weinig gegeven; maar 't begint te komen. Op verschillende plaatsen worden moederkursussen gegeven; aan een enkele industrie of meisjes H.B. school is kinderverzorging in 't leerplan opgenomen. Maar 't is nog te weinig, wat voornamelik komt, doordat er nog zo weinig leerkrachten zijn voor 't nieuwe vak.

Tot nu toe werd 't gegeven door doktoren of verpleegsters ('t lichamelike gedeelte), of door onderwijzers ('t opvoedkundige gedeelte).

Nu worden er leraressen gevormd, die 't in z'n geheel geven, kinderverzorging en -opvoeding, twee onderdelen, die zo moeilik te scheiden zijn; zo nauw verband houden.

Twee scholen zijn er in ons land, ‘ter opleiding van leerkrachten in kinderverzorging en opvoeding’ (in Rotterdam en in Amsterdam).

In 't kort wil ik even weergeven 't leerplan van die scholen. De opleiding duurt drie jaar: twee jaar teorie en een jaar praktijk.

't Teoreties deel omvat de volgende vakken: kinderverzorging (lich. ontwikkeling en verzorging); hygiëne (algemene en sociale); opvoedkunde (geschiedenis), zielkunde (algemene en kinderzielkunde), natuurlike historie, voordracht (lezen, vertellen, oefenen in 't lesgeven); handenarbeid en gymnastiek; en verder enkele praktiese lessen op de Huishoudschool: koken, huishoudkunde, wasbehandeling en handwerken. De laatste vakken vormen een mooie afwisseling met de teorie; want hierdoor staat men later niet al te teoreties tegenover de mensen, maar weet men iets van 't huishoudelik werk, dat van zoveel belang is in 't gezinsleven, vooral tegenover 't kind.

De opleiding wordt voltooid door 't praktijkjaar, waarin men de kinderen zelf leert kennen. In dit jaar wordt vastgelegd de kennis in verband met de werkelikheid. Er wordt gewerkt bij kinderen van allerlei leeftijd: op zuige-

[p. 248]

lingenkliniek, waar men de verzorging van 't jonge kind leert, en z'n ontwikkeling kan waarnemen; op konsultatieburo en in de wijk, waar men leert kennen de moeders tegenover hun kinderen, wat ze ervan weten, en hoe de omgeving is; in een kinderhuis, met twaalf hummels tussen een en zes jaar; op 't volkshuis, waar men jongens en meisjes van allerlei leeftijd heeft: kleintjes van speelzaal; klubs met grotere kinderen en avondklubs met de grootste; in de vakansiekolonie; en tenslotte bij misdadige jongens, in 't doorgangshuis. 't Is alles maar voor korte tijd, want 't moet afgedaan worden in een jaar; maar toch is 't een tijd van zo groot belang, omdat we al onze teorie levend zien worden; gestalte zien aannemen. We gaan kontakt voelen met de werkelikheid, met 't leven; en als we na een jaar met 't eigenlike werk beginnen, kunnen we iets geven van dat werk, van teorie en praktijk, zoals we 't zelf verwerkt hebben. We hebben geleerd van kinderen, en kinderen gezien; we hebben een kleine indruk van hun omgeving. 't Is alles weinig, en we zullen zelf verder moeten werken. Maar 't is een begin, en voor ons ligt een groot, nieuw arbeidsveld: volksmoeders, meisjes van industrie- en H.B.-scholen. En ook voor die laatste kunnen we 't tot iets goeds maken, want elk meisje stelt belang in kinderen, voelt er zich tot aangetrokken. En zeker zal 't leiden tot een betere verzorging van 't kind, lichamelik en geestelik.

Tenslotte is er nog een richting, die we uit kunnen, na deze opleiding: men kan bij de praktijk blijven, en in een inrichting of tehuis voor kinderen gaan. De teoretiese opleiding gaat hierbij niet verloren, want die heeft meegewerkt tot ontwikkeling van eigen wezen; tot verdieping van dat, wat ons eens deze richting deed kiezen: liefde voor kinderen.