Droom en Daad. Jaargang 2

[p. 11]

Droom en daad
door A. Pino

ER zijn van die heel eenvoudige vragen, die, als ze ons persoonlijk aankijken en een antwoord verwachten, ineens veel meer beteekenen gaan. Dan is het plotseling niet zoo eenvoudig meer, en je kijkt en kijkt naar die simpele vragende woorden.

Ze willen een antwoord - een antwoord, dat veel, veel langer zal worden dan die korte vraag. Een antwoord, dat worden zal een stukje uit je eigen persoonlijk leven, iets van je werk, van je liefde voor dat werk en hoe het er mee gaat, nu je er mee in de praktijd staat.

Eens, jonge vrienden, gij die nog vóor het leven staat met uw heerlijke droomen, eens kwam die vraag tot mij en stelde me voor het feit, iets te vertellen over eigen werk. Toen heb ik geweifeld, en even bij mezelf geglimlacht, en alsof er een mensch voor me stond, heb ik afwerend gesproken: ‘Neen, niet ik.’ En de vraag vroeg: ‘Waarom gij niet?...’ Kent ook gij niet dat moeilijke oogenblik van: ‘ja’, zeggen, wanneer het er om gaat, zelf iets te doen, zelf met iets persoonlijks voor den dag te komen? Weifelt gij dan ook niet en zoudt ge dan ook niet liever allerlei uitvluchten bedenken, dan juist datgene te doen wat van u, van u persoonlijk, werd gevraagd? Ach, ik geloof dat dit zoo heel natuurlijk is, want dan eerst gaat ge de volle beteekenis en waarde van uw werk begrijpen.

Dan gaat ge uw werk zien. Uw werk, waar ge dikwijls mee worstelt, uw werk, dat ge soms het schoonste vindt, uw werk, dat ge liefhebt en koestert, uw werk, dat ge dikwijls te zwaar vindt en waarvan ge in tijden van depressie de bedoeling niet meer zien kunt en niet weet hoè er uw warme, levende, bezieling weer in te brengen. Nu ziet ge uw werk aan, maar niet meer zoó, als úw eigendom, uw persoonlijk stukje grond, waarin gij poot en wiedt, waar gij als een boozen tuinman soms rondgaat, omdat het niet groeien wil zooals gij hebt gedacht, dat alles gaan moest. Uw werk, nu werd het ineens zoo simpel, zoo heel gewoon. Daar zijn er immers wier arbeid zooveel grooter, zooveel meer omvattend is! Er zijn er die zooveel dieper in het leven gegraven hebben, zooveel meer tot stand brachten! Ge kunt ze niet noemen. Ge weet niet hun namen te zeggen. Maar ge weet dat ze

[p. 12]

bestaan. Ge weet, dat ze er zijn, die mooie figuren, die in het leven en van het leven iets gemaakt hebben; en voor hen was het leven een strijd, omdat zij éen groot ding wilden. En dat was niet eigen persoonlijk heil, 't ging niet om eigen geluk, maar om dát, wat men niet altijd in woorden zoo dadelijk duidelijk maken kan, maar in wezen dít is, zooals Olive Schreiner het in éen van haar droomen verhaalt, als zij vertelt van ‘het geheim van den kunstenaar’.

Hij schilderde en steeds mengde hij de verven dooreen, en de vrienden die kwamen kijken, zagen met verwondering, hoe de kleuren op het doek steeds dieper en warmer van tint werden. En als zij den kunstenaar vroegen, hoé hij dezen gloed in zijn werk wist te leggen, dan kon of wilde hij het hen niet zeggen. Het geheim konden zij hem niet ontfutselen en alleen dit zagen de vrienden, dat de eenzame kunstenaar steeds bleeker en bleeker werd, en toen het schilderij voltooid was, was de maker gestorven.

Nu werden de verfpotjes, de geheime laden en alles wat in de eenvoudige woning stond, doorzocht, maar niets vonden zij, dat ook niet in hun bezit reeds was. En zij verwonderden zich en vroegen zich af: ‘Hoe bracht deze mensch dien levenden gloed in zijn werk. En toen zij het lichaam af legden, toen zagen zij op de plaats even onder het hart, een diepe, diepe snee. Het was een oude wond, telkens weer opnieuw open gemaakt. De naam van den kunstenaar werd vergeten. Maar het werk, waaraan hij zijn hartebloed gegeven had, zou nooit meer vergeten worden.

Deze droom, die in mij opkwam, terwijl ik was gaan zitten om iets over eigen, persoonlijk werk te vertellen, deze droom liet mij in eens voelen waardoor menschen groot zijn; wát het is waardoor een leven beteekenis krijgt en hoe het komt, dat wij zelf schromen om over ons zelf, ons eigen werk te spreken en het liever van anderen hooren, die in onze oogen meer beteekenen, wier leven meer waarde heeft en waarvan het meer waarde heeft, iets van hun werk, hun streven te hooren.

Zoo dan kwam ook tot mij de vraag, iets te vertellen over eigen werk en toen ik daarop antwoord gegeven had en aan het vertellen was gegaan, toen ging de eerste vraag verder, en vroeg mij, het gesprokene ook neer te leggen voor hen, die nog voor de poort van het lokkende leven staan. Want ziet, jonge vrienden, ik vertel eigenlijk niet over
[zie verder p. 13]