Droom en Daad. Jaargang 1

[p. 199]

De predikante
door dr. A. Mankes-Zernike

ER zijn op 't oogenblik nog maar twee kerkgenootschappen, die de vrouw als predikante toelaten: alleen het Remonstrante en het Doopsgezinde Seminarie willen haar het proponentsexamen afnemen. De groote Hervormde Kerk is voor vrouwelijke predikanten gesloten. Daarom kan een Hervormd meisje wel theologie gaan studeeren en den doctorstitel behalen, godsdienstonderwijs geven, voorgangster van een Prot. Bond Afdeeling worden, een gemeente kan zij niet krijgen. En 't is niet te voorzien, dat er in den eersten tijd hierin verandering komen zal. Het aantal vrouwelijke predikanten zal dus voorloopig nog wel heel beperkt blijven. Op het oogenblik zijn er, voor zoover ik weet, zes in functie: één als hulppredikster en één als predikante bij een Doopsgezinde gemeente, twee in Remonstrante pastorieën en twee Doops-gezinden als voorgangster van een afdeeling van den Bond. De meisjes, die dit jaar het proponentsexamen aan het Doopsgezinde Seminarie hebben afgelegd, hebben zich geen van allen beroepbaar gesteld. Hoe het de Remonstrante proponente zal gaan is nog onbekend.

Het zullen dus maar heel weinigen zijn, voor wie ik dit stukje schrijf. Want de groote meerderheid onder jullie, niet Doopsgezind of Remonstrant, kan over een predikantsopleiding niet denken. En enkel uit studielust zal je geen academische examens gaan doen. Je kunt gelukkig nog wel wat te weten komen zonder universiteit.

De opleiding omvat van allerlei. In 't eerste jaar moet je Hebreeuwsch leeren om het Oude Testament in 't oorspronkelijke te kunnen lezen. Voor zoover mijn ervaring reikt, interesseert 't den meesten te weinig om het zóo goed te leeren, dat men er werkelijk veel aan heeft. Na het propaedetisch examen komen de eigenlijk theologische vakken: exegese van het O. en N.T., kerkgeschiedenis, dogmenhistorie, godsdienstwijsbegeerte en ethiek. Die worden aan de verschillende universiteiten door de wisselende professoren te verschillend gegeven dan dat ik er bijzonderheden van vertellen kan. Maar blijvend zal wel gelden, dat we gelukkig mogen zijn, indien een van al die vakken ons voldoende pakt om er ons zelf in te gaan verdiepen. Want alleen dat vak krijgt waarde voor ons. De practische opleiding na het candidaats-examen bestaat hoofdzakelijk in homiletiek: aanwijzingen tot het maken van

[p. 200]

preeken; en catachetiek. De waarde vooral van deze colleges is zeer afhankelijk van de persoon van den hoogleeraar. 't Beste wat hij kan doen, zal wel wezen, ons diep te doen voelen, dat wij 't hierin zelf moeten zoeken en vinden.

En nu dan het werk. Men heeft mij dikwijls gevraagd, of het voor de vrouw geschikt is. Daarop kan ik moeilijk antwoorden, omdat ik ‘de’ vrouw niet ken. Weten die vragers bescheid, of het werd geschikt is voor ‘den’ man? Natuurlijk is er een bepaalde geaardheid voor noodig, die ik misschien het beste aldus omschrijf: men moet het verlangen hebben om eigen diepste bezit telkens weer buiten zich zelf te stellen. Want dan alleen zal men vreugde hebben in het preeken, het middel- en het hoogtepunt van het werk. Maar het ambt is veelzijdig als haast geen ander. Het omvat ook lesgeven en het gaarne spreken met den enkeling. En voor dat laatste is weer 'n heel ander soort vrijmoedigheid noodig dan voor het preeken. Niemand zal alle onderdeelen even graag en even goed vervullen. En nog heb ik lang niet alles genoemd. Wie organisatietalent heeft zal clubs en vereenigingen oprichten; wie houdt van het gezellige leven met jonge menschen 's zomers in kampen leiding geven en spreken; wie zich tot kleine kinderen voelt aangetrokken veel werk maken van de Zondagsschool. Het vrije van het ambt is een van de heel groote voordeelen. Wie voor de vrijheid bang is, omdat hij zonder een vaste regelmaat in inspanning dreigt te verslappen, moet het stellig niet kiezen. Maar voor wie voelt, dat zij juist de vrijheid noodig heeft om haar beste gaven te ontwikkelen, kan het veel aantrekkelijks hebben. De maatschappelijke positie van den predikant is, dank zij vooral den arbeid van den Bond, de laatste jaren al veel beter geregeld. Toch blijft hier nog altijd veel te wenschen over. Het meisje echter, àls zij een plaats kan krijgen, verdient genoeg om in eigen levensonderhoud te voorzien. En veel verder zullen de eischen der meesten niet gaan.

Dat ik over de eigenlijke drijfkracht tot het werk gezwegen heb, zal jullie niet zijn ontgaan. Maar was het noodig daar over te spreken?