Droom en Daad. Jaargang 1

[p. 19]

Uit Helene Siegfried's dagboek
vertaald door Lide Duyvis

Op het eerste blad staat:
‘laat anderen beter ten strijde toegerust zijn dan gij! maar laat niemand menschlievender zijn, niemand berustender in zijn lot, niemand toegevender tegenover de fouten zijner medemenschen.’
marcus aurelius.

Berlijn, November 1917.

MIJN leven is zoo rijk aan gebeuren en ondervinden, sedert ik twee jaar geleden den moed vond mijn geliefd ouderlijk huis te verlaten om mij hier een eigen werk te veroveren en volgens mijn eigen overtuiging te leven. Velen zouden het misschien met lachende laatdunkendheid ‘jeugdige droombeelden’ noemen. Maar ik ben mij bewust van dat sterke, vroolijke, onoverwinnelijke geloof aan 's werelds schoonheid en het goede in de menschen, het geloof, dat het leven overwint met zijn eigen wapenen.

Zich met eigen kracht grond onder de voeten leggen, waarin men groeien kan naar eigen innigst voelen, de strijd met zichzelf wagen en met dat andere, wat men ‘noodlot’ pleegt te noemen, dat alleen geeft bevrediging, achting voor zichzelf. En uit beide ontspringt de moed tot vroolijkheid, de kracht: anderen te helpen: Zuster te zijn.

Niet alleen door uiterlijke handigheid en kennis, maar vooral door diep, werkelijk begrijpen en medevoelen kan men helpen, omdat men zelf ook donkere en moeilijke wegen gegaan is, en dwaalde en vertwijfelde tot men het rechte pad vond. Goed en liefdevol moet men zijn uit innerlijken drang, niet uit berekening. En in de eerste plaats de fouten en goede eigenschappen van zijn medemenschen trachten te begrijpen en vrij, geheel en al vrij zijn van vooroordeelen. En deze sterke, warme welwillendheid van mensch tot mensch wordt ons tot natuur en maakt het licht en warm in ons en om ons.

Zooals een roofdier terugwijkt voor het vuur, zoo wijkt dit grauwe iets - het pessimisme - voor die innerlijke, zonnige vroolijkheid.

Heeft men dan eigenlijk veel geld noodig om gelukkig te zijn? Men kan zich over zooveel verheugen, wat niemand, niemand ons ontnemen kan. Men kan de zon zien en de bloemen en het bosch, en de vogels hooren zingen en de menschen liefhebben - en lachen! Het hoeven toch niet altijd ‘La France’-

[p. 20]

rozen te zijn. Men kan zich toch verheugen over een eenvoudige paardebloem, die aan den wegkant staat of over een madeliefje, omdat het roode puntjes aan zijn blaadjes heeft en een beetje anders is dan de anderen. Maar de meeste menschen zijn nu eenmaal zoo - het moeten tot elken prijs ‘La France’-rozen zijn en dan kan het rondom bloeien en geuren en stralen zooveel het wil - zij zijn niet tevreden.

23 November.

......‘Er bestaat geen kameraadschap tusschen man en vrouw’ - dit is ook èen van hun lijfspreuken. 't Zou treurig zijn als het waar was.

Waarom zou ook de vrouw geen trouwe kameraad kunnen zijn, met wie men onbevooroordeeld alles overleggen kan? Mij is het in ieder geval heel goed gelukt - en het was niet eens moeilijk. Waarom trekken we niet in gesloten gelederen te velde tegen een opvatting, die de vrouw vernedert tot een speelding, of tot een onaangename concurrent in den strijd voor het dagelijksch brood? Het zou zooveel zonniger op de wereld zijn, wanneer wij haar niet altijd door de zwarte bril van principes en vooroordeelen bekeken. Men heeft zooveel tijd en levenservaring noodig om deze oogkleppen te verwijderen vòor men de menschen weer met open blik kan aanzien. Op school begint het al, en later in het leven grijpt men telkens weer naar het houvast van onwrikbare ‘meeningen’ - en doet anderen daardoor onrecht. Mijn beroep heeft mij daarbij veel geholpen. Ik schuif heden de bonte scherven van vele, vroeger onaantastbare begrippen glimlachend met den voet terzijde. En ik voel me er zeer wel bij. -

Dat we toch nooit bij het oogenblik kunnen leven! We leven in het verleden - meer nog in de toekomst - terwijl ons het tegenwoordige, zonder dat we er erg in hebben, als zand door de vingers glipt. En opeens staan we dan met leege handen. Om goed en zegebrengend te kunnen werken is maar èen ding noodig: alleen het oogenblik te leven - zich uitsluitend te concentreeren op wat dit uur vraagt, het onbekommerd over het gister en het morgen te vervullen en er zich bij neer te leggen ‘dat elke dag zijn eigen zorgen heeft.’

Allerzielen.

Het is alles zoo grijs, zoo donker buiten en ik denk aan mijn dooden. Aan de velen, die ik sterven zag, menschen, die mij lief waren. En heden... is slechts de herinnering over en zeer dikwijls voel ik berouw. We zijn zonder het te weten dikwijls zoo ongeloofelijk ruw, trappen met plompe voeten in

[p. 21]

zorgvuldig verzorgde bloementuintjes en verstoren met laatdunkenden spot het beste in de harten van anderen. En vòor wij het weten is het dan te laat - onherroepelijk te laat. Maar berouw, dat achterom ziet, dient nergens toe. Mijn dooden - daar is die goede tante Anna, die zooveel leed, maar wier onuitputtelijke rijkdom van opofferende liefde jegens haar naasten alles overwon. Zoo er nog ooit iets goeds uit mij groeit, dan dank ik het aan haar stil leidende hand, en vòor alles aan haar voorbeeld.

En dan H. mijn jeugdvriend, die nog maar 22 jaar oud, zelf een eind aan zijn leven maakte. Een gevoelige, voorname natuur, geketend aan een ziek lichaam, terneergeslagen door de belemmeringen en moeilijkheden van iederen dag en die toch zooveel schoonheid in zich had - teere, fijne schoonheid, alleen zichtbaar voor degeen, die ze met liefdevolle oogen zocht. Een ziel, die zich verwondde aan den leelijken, moeite vollen strijd met het leven. Hij was als een kind, dat verdwaald is en bang om blootsvoets verder te gaan door de doornen en over de spitse scherpe steenen van den weg.

Vier jaar is hij nu dood. -

En jij arme, kleine kameraad, door vreemde aarde bedekt.

Is er iets zòo lichtend en zòo zonnigs als jouw oogen waren, die alle uitbundige vreugde van je gezonde, jonge ziel als kleine vuurtjes uitstraalden en alle schoonheid van de wereld zoo dorstig indronken?

Een echte duitsche trekvogel - vroolijk en moedig - zòo trof je de vijandelijke kogel. En nu lig je stil tusschen al de kameraden op het kleine soldatenkerkhof daarginds in Noord-Frankrijk. -

Ik bewaar een zilveren sierpenning, - zijn moeder gaf haar mij ter herinnering, daar hij haar altijd aan zijn horlogeketting gedragen had. Het is een Sint George, kampend met den draak, een veelkoppig monster, dat hem dreigend omslingert. En daaromheen het oude trotsche vers:

‘Und wenn die Welt voll Teufel war.’

Het is symbolisch voor iemand van zijn karakter.

En al die velen herdenk ik, die ik hier sterven zag. Jongen en ouden, moeden en weerspannigen, die vertwijfeld en verbitterd met den dood worstelden. Voor mij heeft de dood geen verschrikking. In geen geval een grootere dan het leven heeft!

(Wordt vervolgd).