Drie schandaleuse spelen

Regelnummers proza verbergen

VI xv^a octobris anno et loco predictis

1⁺ Anthonis cueppens facteur vander coerenblomme ende harnasmakere 2van zynen ambacht / oudt omtrent xlvj jaren / geedt / Seeght dat op 3sint matheeus dach lestleden hy deponent heeft doen spelen jnden 4naem vander cameren vander corenblomme zeker spel dwelck hy ge- 5vonden heeft onder de boecken van Nyclaes rombouts zyns deponents 6oom / wezende een vanden oudsten vander retorycke Ende gelyck hy 7deponent meyndt soe js hy doudste vanden eede van tgeheel collegie van- 8der corenblomme / als oudt wezende omtrent lxx jaren ende geweest 9hebbende ouer de l jaren vander corenblomme collegie / welck voirs- 10creuen spel hy deponent gevonden hebbende / docht hem goet te zyne 11ende een vande genuechelyckste spelen om tvolck te doen lachene daer 12toe dat prys gestelt was / heeft alzoe tzelue voertsgebrocht ende opten 13voirscreuen sint matheeus dach doen spelen opter merct alhier waer jnne 14zyn geweest v personaigen te wetene hans goet bloet zyn huysvrouwe / een 15minderbroedere ende een geheeten milt van herten met eenen bailliu / Ende 16hebben jnt beginssele de voirscreuen hans goet bloet ende zyn huysvrouwe 17met malc anderen geclaecht dat zy nauwe den cost en consten gewinnen / 18ende troostende malc anderen seggende de voirscreuen goet bloet tot zyn- 19der huysvrouwe / siet dat ghy uwen cost wint met spinnen / jc sal 20voirts dbeste doen om den cost te winnen metten cordewagen ende 21mynen sueren aerbeyt / naeden welcken js de voirscreuen hans goet 22bloet vyt gevaren met zynen corddewagen ende dat jnden morgen- 23stont / sonder tzelue nochtans sekerlycken te wetene / maer heeft 24wel onthouden dat de voirscreuen goetbloet passerde tclooster vanden 25minderbruederen al singende ende ramelende met zynen corddewagene 26ende dat daer duere een vanden bruederen vyt gecommen js gardian 27oft pater vanden voirscreuen cloostere die totten voirscreuen hans 28goet bloet seyden / hoe tierde oft rammelde ghy soe / myn bruederen 29en connen nyet geslapen die jnden nacht op zyn geweest om voer 30v te bidden / dreygende den seluen goetbloet / seggende gaet van

+ Fol. 246^v

[p. 79]

31hier oft jc sal v smyten / oft dyergelycke woerden [Fol. 247] daerop 32die voirscreuen goet bloet antwoerde / jc en soeke alsulck payment 33nyet / jc soeck neringe om den cost te winnen / naeden wekken js 34die voirscreuen goet bloet gecommen opder merc / aldaer hy geroepen 35heeft winnebroot / ende te wyle hy daer verwachtende was zyn 36auonture sittende op synen corddewagene / js daer gecommen de 37voirscreuen personaige geheeten milt van herten geladen met spysen 38ende drancke / die seyde wist jc yemandt die dit woude vueren 39totten bervoeten broederen jc soude hem eenen drinckpenninck geuen 40/ende siende die voirscreuen goet bloet vraeghde hem oft hyt soude 41willen totten voirscreuen bervoeten broederen bescicken / die daerop 42antwoerde jae ende dat hy daer nae wacht / midts den welcken heeft 43die voirscreuen personaige milt van herten den voirscreuen goet bloet 44gegheuen eenen drinckpenninck om den voirscreuen dranc ende spyse 45te bescicken als voere / die tzelue aenveerdende ende leggende op synen 46corddewagene js daer mede voerby tvoirscreuen cloostere gepasseert / 47seggende de patere heeft my heden verboden nyet te ramelen jc sal nv wel 48stille voerby passeren / vuegende jc zal dese spyse ende dranck tonsent 49vueren daer zyn vele berrevoete broerkens / ende tzynen huyse gecommen 50synde / heeft zyn huysvrouwe hem willecomme geheeten vragende 51hem nae zyn auontuere die seyde noyt soe goeden auontuere gehadt 52te hebbene / haer belastende dat zy de taeffele soude decken ende 53alst al gereet waere dan soude hy haer syn auontuere vertrecken / 54gelyck hy oyck gedaen heeft stellende alle zyne kinderen aende 55taeffele / seggende vele boerdelycke woerden die al te belachen waeren 56/ als / kinderkens houdt nv vastelauont ende zeer vrolyck zynde met 57zynen kinderen ende huysvrouwe / totter wekker hy seyde ghy syt 58de matere jc ben de patere ende dit zyn de bervoete broerkens / 59ende heeft daer nae de voirscreuen huysvrouwe de voirscreuen kinder- 60kens slapen geleydt naeden welcken js vyt [Fol. 247^v] gecommen de 61voirscreuen personaige milt van herten seggende jc wil gaen te min- 62derbroederen daer jck spyse ende dranc gesonden hebbe / ende daer 63gecomen synde heeft gebelt ende jngelaten synde heeft totten gerdiaen 64geseyt jc heb v spyse ende dranc gesonden jc comme by v eten 65die daer op seyde nyet ontfanghen te hebbene vragende wy de spyse 66ende dranc soude gebrocht hebben / daerop de voirscreuen milt van 67herten seyde jc hebt v gesonden met hansen goet bloet / daerop die 68voirscreuen gaerdian seyde die boeue en doet ons nyet dan quellen 69met ramelen ende anderssins / ende seijde doen de voirscreuen milt 70van herten dat hij woude gaen tzynen huyse om de voirscreuen spyse 71ende dranck te halen / daerop de voirscreuen gerdiaen seyde neen jc 72salder selue gaen gelyck hy oyc dede / ende commende jnt huys 73vanden voirscreuen goetbloet / heeft den seluen alleene aende taeffele 74gevonden alsoe syn huysvrouwe recht daer te voren zyne kinderen 75slapen geleydt hadde / den welcken die voirscreuen gerdiaen zeer be- 76sprack om dat hy den voirscreuen cost ende dranck ontvuert hadde 77daerop goet bloet seyde jc en heb v geen ongelyck gedaen / jc 78hebt hier totten bervoeten broerkens gebrocht denoterende zyne kin- 79/deren presenterende den voirscreuen gerdiaen te drincken te geuene

[p. 80]

80maer alzoe die euen zeer geturbeerd was en wilde nyet drincken 81/ soe heeft de voirscreuen goet bloet oyc begonst qualycken te spreken 82ende hebben gedreycht malc anderen te smytene / seggende de voirs- 83creuen goet bloet en waerde ghy geen pape jc soude v oyc wel deren 84smyten met welcke woerden die voerscreuen gardiaen zynen cappruyn 85afgetrocken heeft seggende / pap af / ende syn alsoe onderlinge vech- 86tende gewordden / soe dat de voirscreuen huysvrouwe hoorende den 87voirscreuen twist js gecomen met eenen eemere waters dyen op hen- 88lieden ghietende / ende binnen middelen tyde js jn aengange gecommen 89de personaige geheeten de balliu die siende tvoirscreuen rumoer heeft 90willen weten watter te doene was / daerop de voirs gerdiaen [Fol. 248] 91antwoerde dat de voirscreuen goetbloet syn spyse hem ontvueert ende 92die gebrocht hadde jn syn huys / daerop die voirscreuen goetbloet ant- 93woerde jc hebbe die gebrocht totten bervoeten broers gebrocht gelyck 94my belast was / ende en heb icks nyet gedaen soe ben jc een dief / 95roepende syn huysvrouwe dat sy voertsbringen soude syn kinderen die 96hy voer de bervoete broers hiele / de welcke de voirscreuen huys- 97vrouwe al voerts brochte / ende de voirscreuen bailliu die gesien heb- 98bende / seyde dit js een sober conuent het zyn doch bervoeten broers / 99ende finalycken na vele woerden ende wederwoerden soe heeft de voirs- 100creuen gerdiaen siende darmoede vanden voirscreuen huyse den voirs- 101creuen goet bloet zyn feyt vergeuen / seggende / dit syn sekere bervoete 102broeders / eyndende daer mede tvoirscreuen spel nae dyen de voirs- 103creuen goet bloet te voeren den voirscreuen gerdiaen vergeffenisse ge- 104beden hadde achtervolgende dordonnancie ende tbevel vanden voirs- 105creuen balliu / verclerende nyettmin hy deponent dat hy jnt zelue nyet 106en soude weten te verderen alle de particulariteyten van tvoirscreuen 107spel maer sal ons den voirscreuen boeck ouerbringen daer vyt zij tvoirs- 108creuen spel gespelt hebben / hem totten seluen teenemael refererende / 109seggende voerts gevraecht dat de personaige van goet bloet gespelt heeft 110een geheeten peeter de paekere mesmakere woenende achter de 111cappellen nyet wetende waer / ende de personaigie vander vrouwe 112heeft gespelt eenen tymmerman geheeten jan nyet wetende waer 113de selue woent anders dan dat hem deponent dunckt dat deselue 114woent omtrent de koloeuerders hoff ende de personaige vanden min- 115derbroedere heeft gespel eenen genoempt jan de cnijbbere jnt abyt 116vanden minderbruedere oft leeckbroedere woenende aan sint jans 117poel ende de personaige van milt van herten heeft gespelt een ge- 118noempt laureys visschere nae syn best onthoudt woenende jnde 119vleeschouwers strate nyet wetende waer / de bailliu heeft gespelt de 120broedere vanden facteur vanden crans geheeten // hans van ballaer 121wesende stadtpypere / Verclerende voerts dat tvoirscreuen spel nyet 122en js gespelt geweest tot derisie oft scamp van ymanden maer 123alleenelycken om dat hem docht een spel te zyne dat teenemael was 124te belachene / seggende dat hem oyc verboden js te spelen eenige 125spelen tot vilonie oft scamp van ymanden / vuegende oyc dat nye- 126mant duer tvoirscreuen spel en js onsticht geweest / maer hebben 127die vander coerenblomme daer mede grooten prys gestelt op de 128battementen gespelt ter eeren vanden peys gewonnen / te wetene iij

[p. 81]

129hamelen ende xvj gelten wyns / seggende oyc hy deponent soe verre 130hy gemeyndt soude hebben dat tvoirscreuen spel gualycken genomen 131soude syn geweest dat hy tzelue nyet en soude hebben laten spelen 132om geenderhande saken / vuegende dat hy den syn vanden voirscreuen 133spele dicwils heeft hooren verhalen / sonder dat hy weet of tzelue 134spel te voren noch gespelt js oft nyet / ende heeft gehoort dat 135tanderen tyde zekere tonne boteren vt antwerpen soe verdoelt soude 136syn geweest / sonder te wetene van wyn hy tselue gehoort heeft / 137ende dat daer vyt tvoirscreuen spel gemaict js geweest / Ende anders 138oft voerdere

Anthonis Coppens