Dolle Mina

Een rebelse meid is een parel in de klassenstrijd

[p. 3]

1
Inleiding
wie is dolle mina?

De naam Dolle Mina is in tegenstelling tot wat menigeen denkt niet gekozen omdat het zonder meer goed aanspreekt, maar omdat het de scheldnaam was van Wilhelmina Drucker, de eenzame en vrij onbekende pionierster van de Nederlandse vrouwenbeweging Waarom haar naam en niet die van meer bekende historische vrouwen als Aletta Jacobs en Henriëtte Roland Holst?

Aletta Jacobs (1854-1929), 1e Nederlandse vrouwelijke doctorandus (medicijnen), streed voor randus (medicijnen), streed eerst voor gelijkstelling van de vrouwen in háár kring en later voor die van vrouwen in alle kringen voor de (formele) wet. Zonder zich een werkelijk beeld to kunnen vormen van de positie van de arbeidersvrouw, dacht zij dat formele gelijkstelling ook werkelijke gelijkstelling met zich mee zou brengen.

Ze realiseerde zich niet, dat die werkelijke gelijkstelling helemaal niet zo belangrijk was zolang de vrouw er niet toe in staat zou zijn daar ook gebruik van te maken.

De dichteres Henriëtte Roland Holst (1869-1952) wordt geïdentificeerdmet het algemeen kiesrecht en de socialistische strijd, ma ar wat de bewustmaking van de vrouw van haar specifieke situatie betreft, bleef zij toch ook in gebreke.

De rol van Wilhelmina Drucker (1847-1925), die wel met deze vrouwen heeft samengewerkt, was van veel groter betekenis voor de vrouwenemancipatie.

Als kind van een ongehuwde moeder, in de steek gelaten door haar vader, werden zij en haar zusje al vroeg geconfronteerd met de moeilijkheden die een alleenstaande vrouw ondervond (en ondervindt). De basis voor haar strijd werd gelegd door haar besef van het onrecht dat haar moeder werd aangedaan, verontwaardiging over het feit, dat haar moeder moest werken zonder ooit genoeg geld te hebben en dat hun vader hen nooit wilde helpen hoewel zij zijn kinderen waren. Daarnaast bracht haar milieu met zich mee, dat zij al vroeg in aanraking kwam met de gedachte dat sommige mensen onrechtvaardig rijk en sommige onrechtvaardig arm waren. Haar moeder was naaister en behoorde tot de armen (hoewel het hen later wat beter ging). Onder een schuilnaam heeft zij hierover een boek-

[p. 4]

je geschreven. Pas op. 39-jarige leeftijd kwam Mina werkelijk in kontakt met de socialistische beweging. Zij begon de socialistische bijeenkomsten op zondagmiddag in het ‘Volkspark’ to bezoeken. Het viel haar daar op dat de vrouwen alleen maar als versiering van hun mannen dienden, maar zelf weinig of niets aan de discussie bijdroegen. Met een groepje vrouwen besloot zij hier iets aan te doen en het resultant was in 1889 de oprichting van de Vrije Vrouwenvereniging in Amsterdam. Hoewel zij en haar medewerksters belachelijk gemaakt werden, won hun gedachte toch meer veld en werden grotere groepen vrouwen gemobiliseerd. Na diverse publikaties werd het weekblad Evolutie opgericht, waarin Mina tegen de maatschappij ten strijde trok. Later kwamen er in de redaktie van Evolutie ook konflikten voor, o.a. toen zij het huwelijk ‘de meest belachelijke en onkiese vorm van de sexuele samenleving’ noemde, waarop de schrijfster en paedagoge Elise van Calcar uit de redactie trad. Mina ging door. Zij zag de werkelijke vrijheid en gelijkheid van de vrouw in het licht van een nieuwe samenleving, waarin ook arbeiders vrij en gelukkig zouden zijn. Om aan dit doel rechtstreeks mee te werken sloot zij zich bij ‘De Dageraad’ van Domela Nieuwenhuis aan. Zij werd zelfs het eerste, vrouwelijke hoofdbestuurslid.

Maar ook in deze groep kreeg zij vaak ruzie, vooral met Domela, omdat zij er zijns inziens to veel nadruk op legde, dat de bevrijding van de arbeider samenhing met de bevrijding van de vrouw.

Aan het eind van haar leven, toen de vrouwenbeweging een grote internationale organisatie was geworden en het algemeen kiesrecht bijna overal was ingevoerd of ingevoerd zou worden, was Wilhelmina Drucker totaal vereenzaamd. Zij bleef van mening dat er in feite nog weinig bereikt was, dat men nog aan het begin stond en omdat wij haar standpunt delen besloten wij ons naar haar te noemen.