Documentatieblad werkgroep Achttiende eeuw. Jaargang 1980

[p. 28]

Een vergeten Aart Schouman

Bij het bestuderen van het schildersgeslacht Schouman bleek mij al spoedig dat er behalve de vier al bekende leden van het geslacht nog een vijfde loot aan de stam was, die tot nu toe verborgen is gebleven.

In een artikel van Dordrechts oud-archivaris Beyerman¹ worden de volgende vertegenwoordigers van het geslacht Schouman genoemd. Aart, de meest bekende, werd op 4 maart 1710 in Dordrecht gedoopt en overleed op 5 juli 1792 in Den Haag. Mede door het feit dat zijn aantekenboekjes bewaard zijn gebleven, is zijn leven vrij goed gedocumenteerd.²

Zijn broer Cornelis werd geboren in Dordrecht op 11 oktober 1697 en overleed in Middelburg aan het eind van 1748 of het begin van 1749.

Martinus Schouman (geboren 29 januari 1770) was enige tijd in de leer bij Machiel Versteeg (1756-1843), ging daarna in Den Haag bij zijn oudoom Aart wonen, waarna hij naar Dordrecht terugkeerde.³ Hij trouwde op 31 augustus 1799 met Sibilla de Haan, hun zoon Isaack werd op 29 mei 1801 geboren.⁴ Izak werd in 1836 benoemd tot leraar handtekenen aan de Koninklijke Militaire Academie te Breda.⁵ In 1839 trokken Martinus en Sibille Schouman bij hun zoon in, waar Martinus op 30 oktober 1848 is overleden.⁶

Het is me nu gebleken, dat er nog een schilder met de naam Aart Schouman is geweest. Deze Aart was evenals zijn broer Martinus een zoon van Apolonius Schouman en Adriana Koning en werd gedoopt op 27 februari 1774. Aangezien de bekende handboeken hem niet vermelden, weten we niets van zijn opleiding. Hij werd op 7 oktober 1796 als lid van het ‘Teekengenootscap Pictura’ te Dordrecht ingeschreven.⁷ In de notulen van de bijeenkomst van 1 oktober 1806 lezen we de essentiële zin: ‘De Hr M. Schouman kennisgevende dat zijn broeder A. Schouman bedankt als lid’. Op 2 oktober 1816 werd Aart weer lid, waarna op 16 september 1822 door Izak Schouman werd kennis gegeven dat Aart geen lid meer wenste te zijn. Aart trouwde op 16 oktober 1816 met Hermina Klercq, ‘gedissolveerd huisvrouw’ van Johannes Mol.⁸ De huwelijksvoorwaarden werden opgesteld op 25 september 1816 ten huize van notaris Telders.⁹ Het beroep schilder wordt ook genoemd in de lijst van burgers¹⁰ van 1811 en in een notariële akte van 14 juli 1836, betreffende een zaak waarin Aart een zekere Joh. Rijmerik

1 J.J. Beyerman, Dordrechtsch Nieuwsblad 17 mei 1951, Gemeentelijke Archiefdienst Dordrecht (G.A.D.), PB B 307; Gemeentelijke Archiefdienst Breda (G.A.B.), 7 E. 105.

2 N. de Roever, Oud Holland, 6, 33 (1888).

3 R. van Eynden en A. van der Willigen, Geschiedenis der Vaderlandse Schilderkunst (Haarlem, 1816-1842) III 151.

4 G.A.D., D.T.B.

5 G. van Steyn, Gedenkboek KMA 1828-1903.

6 G.A.B., Burgerlijke stand, akte 326 (1848).

7 G.A.D., archief nr. 206, Pictura, stuk nr. 1, 241.

8 G.A.D., Burgerlijke stand.

9 G.A.D., archief nr. 20, stuk nr. 1388, akte nr. 1142.

10 G.A.D., archief nr. 4, stuk nr. 169 (liste civique).

[p. 29]

vertegenwoordigt.¹¹ Hij overleed op 16 augustus 1848.

Het merkwaardig feit doet zich voor dat van deze Aart Schouman, die zestien jaar lid was van Pictura, geen werk bekend is. Zou het mogelijk zijn dat zijn werk tot op heden met dat van zijn oudoom is verward?

J. Erkelens

J. Israelslaan 23

3141 KC Maassluis

11 G.A.D., archief nr. 20, stuk nr. 1697, akte nr. 51.