| |
| |
| |
II Verdachte eenvoud;
een handschrift uit het archief-Van Maanen
In het Algemeen Rijksarchief bevindt zich een handschrift dat door zijn raadselachtige monotonie intrigeert: Character-schets van 438 lieden voor het grootste gedeelte de voornaamste uyt de bloem der respective Burgerye, ryke, vermogende mannenGa naar eind1.. Reeds bij een eerste blik in de 56 folia is duidelijk dat hier geen enkel karakter geschetst wordt, doch dat er sprake is van een vrijwel ongenuanceerde etikettering. Toont de schrijver ons wel een aantal (ruim 20) keren zijn onwetendheid omtrent ‘de gronden’ van enkele personen, geen enkele onzekerheid bestaat over de hoofdlijn van zijn ‘schets’, de grondige malcontentie van ‘de bloem der burgerye’; wanneer de diagnose ‘malcontentie’ (of equivalenten daarvan) wordt uitgebreid, geschiedt dit uitsluitend met verzwarende adjectiva als zeer, gantsch, ingekankert, hatelijk.
De fundamentele vraag wie de schrijver is geweest, valt zeer moeilijk te beantwoorden; de aard van het stuk wijst eerder naar een burger van weinig ontwikkeling die zijn diensten aanbiedt, dan naar iemand die in dienst van Van Maanen optrad; Van Maanen gebruikte veelal geen primitieve mensenGa naar eind2.. Anderzijds blijkt dat Van Maanen het stuk heeft bewaard en in de min of meer definitieve staat van zijn archief heeft gehandhaafd; toch een ambtenaar en mogelijk zelfs een wiens bevindingen zijn instemming haddenGa naar eind3.? Uit M.E. Kluits biografie van Van Maanen blijkt dat Koning Lodewijk Napoleon zijn minister van Justitie herhaaldelijk vroeg om inlichtingen over doen en laten van politie en justitieGa naar eind4.. Het ARA bezit diverse ‘Staten van rechterlijke ambtenaren’ uit de tijd dat Van Maanen minister was; de lijsten bevatten namen en gegevens van ambtenaren en van potentiële overheidsfunctionarissen (sollicitanten en voorgedragenen); de gegevens zijn feitelijk van aard: vervulde functies, burgerlijke staat, aantal kinderenGa naar eind5.. Of de Character-schets in dit kader een plaats had, is moeilijk te beoordelen; het hs. roept trouwens meer vragen op. Om welke groep mensen gaat het hier? De categorie ‘de bloem der burgerye, ryke, vermogende mannen’ is groter dan het corps dat hier wordt opgevoerd. Mensen in regeringsdienst zijn niet opgenomen (zie het P.M. al. 3), er figureren weliswaar een aantal advocaten, enkele medici en één hoogleraar, maar zij wijzigen niet de totaalindruk dat hier vooral geschreven is over mensen met mercantiele bezigheden. Opvallend is het dat bij personen die in meer dan één kwaliteit functioneerden, hetgeen bijvoorbeeld gold voor G.K. van Hogendorp en W.A. OckerseGa naar eind6., slechts het koopmanschap vermeld is.
Kortom, een lijst met personen van financiële importantie, en wel voornamelijk kooplieden. En vervolgens: vermogende Orangisten en Patriotten op één lijst, onverdeeld malcontant, veelal malcontant ‘uyt belang’; ten aanzien van wat of van wie? Nadere beschouwing van de omschrijvingen uit de schets geeft niet meer dan een begin van inzicht. Enig telwerk leert nl. dat (afgezien van het overgrote deel der gevallen waarin de diagnose luidt: Orangist (c.q. Patriot), malcontent) in ongeveer 50 gevallen wordt gezegd: Orangist en als zodanig malcontent (of een gelijkwaardige kwalificatie), terwijl de verklaring als zodanig
| |
| |
of dus nooit voor een Patriot wordt gebezigd. Daarnaast, of liever, daartegenover valt het op dat de omschrijving Patriot (doch) (thans) malcontent ongeveer 50 keer verschijnt, terwijl ditzelfde nog geen tien keer de Orangisten wordt toegevoegd. De malcontentie der Orangisten wordt dus overwegend als vanzelfsprekend beschouwd, de ontevredenheid der Patriotten wordt in verband gebracht met iets van tijdelijke aard. Wat dit mag zijn? Vrezen de ‘ryke, vermogende mannen’ een ophanden zijnde belastingmaatregel? Zijn zij bang dat de dreigende inlijving bij Frankrijk hun belangen zal aantasten? Volgende vragen: Had het Ministerie behoefte de malcontentie te registreren? Zo ja, waarom? Tellen de mededelingen uit de schets mee bij benoemingen (zie het P.M. al. 2)? Werkt hier een voorloper van de B.V.D.? (Voor deze suggestie zeg ik dank aan drs. A.N. Paasman te Putten.)
Voordat het hs. hieronder wordt weergegeven, vraag ik nog aandacht voor de vertekening die de beschrijving en (mede daardoor) de behandeling van het hs. in de loop der jaren hebben ondergaan. Het stuk noemt zichzelf in het P.M. een Character-schets; de veilingcatalogus van Van Stockum, waarin het archief van C.F. van Maanen voor het eerst staat beschreven, doet dat ook, en laat op de titel een beschrijving volgenGa naar eind7.. Het ARA echter geeft in zijn catalogus het volgende: ‘Lijst van 438 voorname ingezetenen van Amsterdam, Rotterdam, Dordrecht, Schiedam, Delft, Gorcum en Utrecht met aanwijzing van hun politieke gezindheid. 1808(?), 1 katernGa naar eind8.. Dit is ongeveer de tekst van de beschrijving uit de catalogus-Van Stockum. De oorspronkelijke titel is hiermee, zo lijkt het, uit de circulatie geraakt, want M.E. Kluit neemt in haar Van Maanen-biografie de ARA-tekst over als titel van het hs., met dit verschil dat zij een gedeelte weglaat (incipit: Lijst, eindigt: Utrecht)Ga naar eind9.. Op de behandeling die M.E. Kluit het hs. geeft ga ik (kort) in, omdat ook zij een poging tot interpretatie doet. Zij stelt vast dat zowel Patriotten als Orangisten malcontent genoemd worden en vervolgt: ‘Wij kunnen dan ook rustig aannemen dat de scheidslijn
Prinsgezind of Patriot zeer flauw was geworden. Er was een andere verdeling ontstaan [...] voor of tegen het Franse bewind. Vóór of tegen is te absoluut en te primitief uitgedrukt [...]. Beter zou men misschien nog kunnen spreken van actieve en passieve onderdanen, [...].’Ga naar eind10. Ik heb de indruk dat Kluit het hs. dubbel geweld aan doet: ten eerste gaat zij - door het ARA op een dwaalspoor gebracht - voorbij aan de karakteristiek die het hs. zichzelf gaf en legt zij het zwaartepunt van haar redenering op de in de ARA-‘titel’ genoemde toevoeging ‘met aanwijzing van hun politieke gezindheid’ (een toevoeging die zij zelf niet overneemt), en vervolgens leidt zij uit het feit dat aan Patriotten en Prinsgezinden dezelfde stemming wordt toegeschreven, af, dat ‘de scheidslijn [...] zeer flauw was geworden’ (z.b.). Als bewering op zichzelf moge dit laatste voor 1809 misschien niet onjuist zijn, het is moeilijk in te zien dat het hs. tot deze conclusie voert het bestaan van een gemeenschappelijke vijand bewijst niet dat de wezenlijke strijdpunten tussen de twee eerder bestaande partijen verflauwd zijn. De tekst wordt afgedrukt in de hoop op verhelderende reacties.
Stadionkade 401
HANNA STOUTEN.
Amsterdam.
| |
| |
| |
P:M:
Men Erinnere zich het Geene den Steller deezer Character Schets - vierhondert zes en dertig Lieden, bevattende, gezegt heeft: Ze is op Gronden die niet wel faeilen kunnen rustende.
't Zijn voor het zeer grootste gedeelten de voornaamste - uijt de Bloem der respective Burgerije, Rijke vermogende Mannen.
De Weinige, niet ingevulde, hebben zigh ter Verwondering, kortlings, tot posten zien benoemen; Welligt zal dit hunne Malcontentie zalven -
De in Regeering of aanzienlijke posten gesteld zijnde worden ook niet gedenoteerd, of schoon veelen daar van bekend, die den mantel weeten te keeren daar zulks hun nodig voorkoomt.
Den Steller vleid zich steeds nuttig te zullen kunnen zijn, wanneer men Informatie van deeze of geenen anderen mocht verlangen, daar de Kaart van 't Land hem ruimschots bekend is.
Niemand zag bevoorens deeze Schets en met de overgifte van dezelve zijn tevens de Aanteekeningen, die daar toe dienende waaren, vernietigd
| |
Amsterdam
A)
F. Abrahams, koopman. Groot Orangist, en uijt principes van Godsdienst onveranderlijk, dus zeer Malcontent |
Amershoff, dito. de geheele Famielle als booven |
M. Alewijn, Oud Scheepen. Rijke Patricier Malcontent uijt Glorie Zught en Eijgenbaat |
Ambrosio, Koopman. Italiaan, Getrouwt met Mejuff. Mossel Malcontent Uijt belang |
D'Amour, dito. Revolutionair Patriot Malcontent |
I: Ansprach, dito. Orangist, officier der Burgereij voor 1795 Zeer te onvreede Arntzen, dito. Zeer Groot Orangist ingekankert tegens alles wat niet met Zijn principes strookt |
| |
B)
C: Backer Hendz, Oud Secretaris. Patricier, dog meer Orangist als Aristocraat |
|
NB) NB) Alle de Naamen, alwaar geen Qualitijd bij is gemeld, zijn Lieden vaan Aanzien en Middelen |
|
J. de Baurlett, koopman. Orangist oud officier der Burgereij Malcontent Marcellus Broen M Z, Dito. Groot Orangist Rijk man, en tot inde Hoogste
|
| |
| |
Graad ontevreede |
Willem Borski, Dito. Orangist, doch thans meer onverschillig, als door fortuin, bemiddeld geworden |
Daniel de Bruin, Dito. Zeer Groot Orangist ingekankerd haatelijk Oud Corespondent in zijn parteij - |
Bosboom, Dito. Orangist Patricier en belangzugtig Malcontent |
A:M: van den Bergh, Dito. Groot man Gemodereert Patriot doch Malcontent |
J:P: Bolten, Dito. Groot Orangist Oud Capitein der Burgereij Extra ordinair Malcontent |
Dirk van Bergen. Man van het jaar 1795 behoorende Heimelijk tot de revolutionaire parteij, Godsdienstig Malcontent |
Bassi, koopman. Gemodereert Patriot Zeer Malcontent uijt belang |
Bachiene, dito. Orangist, zoon van wijlen den Professor Malcontent uijt belang |
Beckering, dito. Beckering is een Intrigant Groot patriot doch Gemodereert voor 't oog Wrevelig, ontevreede |
Berntz, dito. Patriot Roomsch uijt religiezugt en Eigen belang ontevreeden |
Bierens, dito. Allen van dien Naam Patriotten, maar het Gemodereerd principe, belangzugtig. Malcontent |
A Boddens, Dito. Groot en ingekankerd Orangist Geheel Malcontent - |
A: Boele, dito. Orangist uijt belang Malcontent |
Braunsberg, dito. |
Buijs, Koopman & Makelaar. Orangist dog gezwenkt uit belang, thans om dezelve reeden Malcontent |
| |
C)
J:E: Charbon, Koopman. Groot Orangist, getrouwd met de dogter van wijlen den advocaat Luzac zeer Malcontent |
Jan Clifford, Dito. Patricier geassosieerd met Hd. Croeze, Orangist gezwenkt uit belang thans zeer Malcontent |
M: Calkoen, Advocaat. Groot Orangist. Intrigant, en hatelijk Malcontent om dat zijn doel hem mist |
Cohen, Banquier. Orangist en zeer te onvreede, baatzugtig als Jood - |
| |
D)
Dessenij de Fontenij, Koopman. Frans Edelman van geboorte, Malcontent uijt belang - |
Dreyer, dito. |
J:G: Dijkman. Stille Intrigante Orangist zeer te onvreeden |
| |
E)
J: van den Ende, Koopman. Orangist, en als Zoodanig zeer ontevreeden |
Van Eeg ren, Dito. Patriot Malcontent uijt belang |
Joseph Eijma, Dito. Orangist, doch stille belangzoeker, en thans Malcontent |
Echenieque, Dito. Patriot thans zeer Malcontent met belang |
Van Effen de Groot, Dito. Revolutionair Patriot Malcontent uit Eige belang |
J:M: Eeikhoff, Dito. Stille Orangist gantsch ontevreeden |
D:W: Elias, Oud Hoofdofficier. Patricier, bekend als Orangist doch in alles
|
| |
| |
aristocraat gepaart met Godsdienst en IJver |
Van Ewijck, Oud Scheepen. Aristocraat zeer onvergenoegd |
| |
F)
Faesch, Koopman. |
J: Fähreus, Dito. Groot Orangist Stil uit politique beginselen en Malcontent |
Arnold Eimman, Dito. Zeer groot Orangist, oud Correspondent van die parteij ten uijterste Malcontent |
Feitama, Dito. Idem |
Focke, Dito. Stille Patriot. Malcontent uit belang |
J: Mare Fraissinet. Orangist belangzugtig thans zeer Malcontent |
Gulcheren, Dito. Schoonvader van den Advocaat Schimmelpennink Malcontent |
J: Graafland Joann z, Dito. Patricier, doch minder aristocraat als zijn vader, Malcontent |
P:J: Gerlings, Koopman. Stille Orangist, zigh uijt belang schikkende naar de tijd thans, Malcontent |
Griethuijzen, Dito. Als vooren doch tevens Godsdienstige IJveraar |
J:R: van der Gronden, Notaris. Groot Orangist, Broeder van den Burgemeester te Zwolle, oud raad te Haarlem zeer Malcontent |
Gregorij, Koopman. Stille Orangist kuiper in zijn parteij zeer Malcontent |
J:G: Gorter, Dito. Patriot Geweezene representant Malcontent |
Gouda, Notaris. Orangist, geheime Dreijver in die parteij, gantsch te onvreeden |
Green, Koopman. Engelschman hatelijk Malcontent |
| |
H)
Hageman en Freijmersum, Kooplieden. Beiden Orangisten Malcontent uijt belang |
Frederik Hermes, Koopman. Groot Orangist zeer geannimeerd |
Eduard 't Hoen, Dito. Orangist Oud Capiteijn der Burgereij zeer Malcontent |
Gijsbrecht Carel van Hogendorp, Dito. Zeer groot Orangist ingekankert, Hatelijk teegens Draaijers |
Hollerman, Dito. Orangist zeer geanimeerd meest uit belang |
Hasselaar H (?), Dito. Zeer groot Orangist geheim betaalmeester van zeeker fonds, ten uiterste Malcontent |
Van Heemert en Marchant, Kooplieden. Groote Orangisten ten uitersten Malcontent |
Herminghuijzen, dito. Orangist en als zodanig ontevreeden |
J:H:P:Herolt, Koopman en Comissionair. Groot Orangist zeer groot Zwindelaar, en aller gevaarlijkst weezen voor de rust in de Maatschappeij |
Hasselgreen, Koopman. Patriot doch zich in alles schikkende, thans Malcontent |
Van Heeckelom, Koopman. Idem |
G. Corver Hooft, oud scheepen. Patricier, doch meer Oranje als Aristocraat zigh schikkende uijt Glorie en Egter Mal Content |
F:H: Hogguer, Koopman. Idem |
Corn. Hartsink Jansz, dito. Idem |
| |
| |
| |
J)
F: Janssen, Notaris. Groot Orangist en belangzuchtig Malcontent |
J:H: Jutting, Koopman. Idem |
Josèphe, Procureur. Groot Orangist, gelieerd met al de patriciers en dus Zeer Malcontent |
| |
K)
A: Ketwich, Koopman. Groot Orangist met principe en Godsdienst IJver Zeer Malcontent |
Klad, dito. Revolutionair Patriot thans zeer Malcontent |
W:G: Kleman, dito. Orangist uit belang Malcontent |
Kleinpenning, Dito. Patriot uit principe Malcontent |
J: Kluppel, Dito. Orangist doch zig schikkende en Malcontent |
König, Dito. Idem |
Kotting, Dito. Groot Orangist Hatelijk Malcontent |
Hendrik Kuenen, Koopman. Groote Orangist, zeer geanimeerd, zoo uit ingekankerde politique als godsdienstige principes |
| |
L)
J: Lodewijks, Cassier. Orangist Malcontent naar dat de politique weerweijzer draaijt |
J: Ruis van Leeuwen, dito. Stille Orangist, thans uit belang te onvreeden |
Louvrex, Dito. Stille patriot door Liaisons en belang Malcontent |
Luberti, Dito. Groote Orangist en sterk geanimeerd |
J:P: Luden Hendz, Dito. Groot Patriot thans zeer Malcontent |
| |
M)
R: Meijjes, Notaris. Groot Orangist en Yveraar in zijn parteij geanimeerd tegen de actueele orde van zaaken |
Lampsins, oud scheepen. Als booven Idem thans veel in den Haag |
P: Muijlman, Koopman. Patricier, doch geen Statelijke Aristocraat maar zeer geanimeerd |
Manché, Maakelaar. Revolutionair patriot zeer Malcontent |
Joseph Massac, Koopman. Stille orangist, uijt belang zeer te onvreeden |
Willem Methorst, dito. Groot Orangist en als zoodanig ten uiterste Malcontent |
G:M: van Marwijck, dito. Godsdienstige aankleever van oude principes en geanimeerd tegens alles na 1795 |
Cornlus Munter, oud scheepen. Patricier en Aristocraat zeer te onvreeden |
Matthes van Harings Carspel, oud Consul van Hanover. Groot Orangist en ten uitersten geanimeerd |
Melvill & Co Kooplieden. Idem |
D: Marsenier, Koopman. Stille Patriot doch zeer Malcontent |
G: Methorst, dito. Groot Orangist belangzugtig doch thans zeer Malcontent |
Entrop Muller, Dito. Orangist als Koopman Malcontent |
| |
N)
de Neufville Brantzz, Dito. Patriot gemodereert thans Malcontent |
| |
| |
Sebast van Nooten
Jansz, Dito. Groot Orangist patricier doch, meer volksvriend als aristocraat, zeer Malcontent |
M: van Noorde, Maakelaar. Patriot Glooriezugtig thans Malcontent |
| |
O)
Ockerse, Koopman. Revolutionair Patriot Listige Intrigant, gevaarlyk weezen, zeer Malcontent |
Oldenkott en van Langen, Kooplieden. Patriotten thans zeer Malcontent |
Otter, Koopman. Groot Orangist en uit belang meer dan ooit Malcontent |
J:P: Offerman, Dito. Gemodereert Patriot en voorts als booven |
| |
P)
Js Salomon, van de Pol, Dito. Patricier en Aristocraat zeer Malcontent |
Jan van de Pol, Dito. Idem, doch minder Aristocraat als volksvriend |
W:G: van de Pol, Dito. Idem. |
Van Pembroek en Alting, Kooplieden. Groote Patriotten Heimelijke woelaarts en Malcontenten |
Pompijra en de Galz, Dito. Idem |
M. Pens, Koopman. Orangist Zeer Malcontent |
| |
R)
Ravee, Koopman. Patriot uit Eigebelang thans Malcontent |
Abraham Roosen, dito. Zeer groot Orangist ten uitersten geanimeerd |
M: Rijsendaál, dito. Orangist en Malcontent |
Frederik Repke, dito. Zeer groot Orangist hatelijk kwaadaardig |
| |
S)
B:J: Schoorn, Amptenaar. Orangist oud officier der Burgereij zeer geanimeerd |
Gerardus Smit, Tarmeester. Revolutionair Patriot Thans ten uyterste Malcontent |
M: Ter Smitten, Oud Burgemeester. Patricier, doch minder Aristocraat dan menschen vriend, Malcontent |
Nicols Ter Smitten, Oud Taxateur. Orangist ten deele Aristocraat, zeer Malcontent |
A:F:W: Ter Smitten, Oud scheepen. Orangist ten deele Aristocraat zeer Malcontent |
W:F: Schuijt, Koopman. Idem |
Schuijt Van Castricum, Oud Scheepen. Idem doch meer geanimeerd |
Isaac Stifferij, Maakelaar. Groot Orangist uit Godsdienst ijver en belang Malcontent |
Schumacher, koopman. Orangist en Als zodanig Malcontent |
Van Staphorst, Dito. Patriot met een Goed Hart doch thans Malcontent |
M: Smeek, Dito. Groot Orangist, geweeze Corespondent, en betaalmeester der Engelsche Armee 1798 Malcontent |
A:T: van Sugtelen, Dito. Orangist uit belang Malcontent |
Starman, Koopman. Patriot als Eerlijk man doch thans zeer te onvreeden |
| |
| |
| |
T)
J:G: Tarvéé [of: Tarrée], Oud Burgemst van Breda. Zeer groot orangist haatelijk geanimeerd, ijverende zoo veel mogelijk alles teegen geheijme Corespondent |
J: Alewijn Trip, Koopman. Patricier geen Haatelijk Aristocraat dog zeer te onvreeden |
Cs Twisk, Makelaar. Orangist met weinig raisonement |
G: Twisk, dito. Orangist zeer Malcontent |
Tijallinge, Koopman. gedecideerde Patriot ijveraar voor zijn partij zeer tegen de actuele orde van zaaken |
| |
U)
Maarten Udink, dito. Stille Orangist, en Malcontent uyt hoofde van principes |
Teunis Udink, dito. Patriot Malcontent uijt belang |
Ufellino, Koopman. Stille Orangist uyt hoofde van belang te Onvreeden |
| |
V)
H: van Varick, Notaris. Groot Orangist gelieerd met veel patriciers en ten uytersten ontevreeden |
Verhamme, Koopman. Patriot zeer Malcontent Grootendeels uijt belang |
A:A: Verhamme, dito. Orangist uyt principes en thans Malcontent |
Verrijn, dito. Revolutionair Patriot en thans Malcontent |
L: van Veldhuijzen, dito. Groot Orangist en zeer geindisposeerd |
I:Je Verheul zegge (Vereul), dito. Gemodereerd patriot met principes Malcontent |
Alewijn Vlek, dito. Patriot Roomsch te onvreeden uit belang en principes van godsdienst |
Evert van Voorthuijzen Willz, Koopman. Groot Orangist opper protector van de zogenaamde bijltjes ten uyterste malcontend |
W: van der Vuurst, dito. Revolutionair Patriot thans Malcontent |
| |
W)
Samuel Westerlo, dito. Groot Orangist doch geen Woelaard, maar zeer te onvreeden |
John Walland, dito. Stille Orangist doch geanimeerd teegens de actueele order van zaaken |
A:E: de Wit, Maakelaar. Groot Orangist Corespondent zijnde geweest in de parteij zeer Misnoegd |
J: Witmont Wz, Adjunct ontfanger. Idem, weleer geheim Klerk van den Hooft Officier Elias |
Heijstek, Notaris. Revolutionair patriot begunstigde van het uytvoerend bewind in 1798 Malcontent |
Van Houte, Oud Lid van het Comitee van Justitie. Idem |
Pieter Walland, Koopman. Groot Orangist weleer Capitein der Burgerey ten uijtersten Malcontent |
P:J: Wendorp, dito. Idem Idem |
Wils, dito. Stille patriot thans Malcontent grootendeels uyt belang |
| |
| |
| |
Z)
Wouter Zeelt, dito. Groot Orangist in allen opsigte en voor al uyt godsdienst yver geanimeerd |
Bruno Zweerts. Tarmeester. Patriot Malcontent uit belang |
| |
Rotterdam
A)
D: Anemaet, Doctor. Orangist en zeer Malcontent |
R: Arrenberg, courantier. Groot Orangist bij aanhoudenheyd Malcontent |
B: Arrenberg, dito. Idem |
L: Aardenhout, Groote Zeylemaker. Zeer groot Orangist en yveraar in die parteij Hatelijk Geanimeerd |
| |
B)
Bicker Caarten, Koopman en Consul. Patriot Malcontent uyt belang |
P: Boodt, Dito. Groot Orangist en ten uytersten Malcontent de Breed, Commies. Idem |
J:P: Bruijn, koopman. Orangist en zeer te Onvreeden de Booij Junior, dito. Idem |
Blokhuijzen, Cargadoor. Idem |
Burmeister, Makelaar. Patriot en Malcontent uyt belang |
G: van den Bosch, Koopman & Consul. Groot Orangist en zeer Malcontent |
Bisschop, Maakelaar. Patriot en Malcontent uyt belang |
Baartz, dito. Idem |
Brown koopman. Engels Comptoir zeer Malcontent |
| |
C)
Collings, Koopman. Engelsman en als zoodanig zeer Geanimeerd |
H:R: Coole, dito. Groot patriot Malcontent uyt belang |
Chabot, Makelaar. Stille patriot zeer te onvreede |
Charante, Koopman. Groot Orangist zeer Malcontent |
Clark en Targuzon, Kooplieden. Engelsche en als zoodanig zeer geanimeerd |
Commenijs, Solliciteur. Groot Orangist en yveraar in de parteij ten uytersten geanimeerd |
Crielaart, Koopman. Groot Orangist en ten uijtersten geindisponeerd |
| |
D)
Dickson, Koopman. Engels Huis van Negotie van Littendale Dicksons Co zeer Malcontent |
Deurmeijer, Koopman. Groot Orangist en grootelyks malcontent |
| |
E)
Eikelberg, Dito. Idem |
Ellinkhuijzen, Dito. Catholijke Patriot en Malcontent uyt belang |
Elgin, Dito. Groot Orangist onveranderlyk geanimeerd |
Van der El, Cargadoor of Pontgaarder. Niet volkomen bekend in Sentimenten
|
| |
| |
| |
F)
J:G: Faucheij, Koopman. Stille Patriot doch thans zeer Malcontent |
| |
H)
P: Havelaer, Cassier. Patriot Malcontent |
J: Havelaer, Dito. Idem |
Heaton Junior, Dito. Engelsman en als zoodanig geindisponeerd |
Hoogwerf, Makelaar. Wrevelmoedig Uit belang |
H:C:VD: Houven, Koopman. Niet bekend in zijn geheele mannier van Denken doch Malcontent |
Harrisson, Dito. Engelschman geheim Corespondeerende Malcontent |
P: Harting, Maakelaar. Patriot thans zeer Geindisponeerd |
Hoekmeijer, Koopman. Patriot Malcontent uijt belang |
A: van der Hoop, Dito. Patriot doch zeer Geindisponeerd |
J: van der Hoop, Dito. Idem |
Habbema, Preceptor. Groot Orangist ontevreeden |
V: Hogendorp, Oud Burgemeester. Patricier en als zodanig zeer te onvreeden |
| |
J)
M: Jeuckens, Koopman. Orangist en zeer Malcontent |
W: Jaij, dito. Engelschman, zig meest in London ophoudende wreevelmoedig |
| |
K)
Van der Kloot, dito. Orangist en zeer te onvreeden |
A:P:VD: Kun, Koopman. Patriot doch thans Geindisponeerd |
| |
L)
Landmeter, Dito. Niet bekend in de Gronde zijner Gevoelen doch ontevreeden |
Van der Loef, Makelaar en Notaris. Groot Orangist en als Zodanig en door Godsdienst ijver zeer Malcontent |
De Loos, Koopman & Chémist. Groot Orangist in allen opsigte hatelijk geindisponeerd |
De Lang, Koopman. Orangist en in allen opsigte ontevreeden |
Landt, Collecteur. Stille Orangist en zeer Malcontent uijt belang |
Ledeboer, Koopman. Idem gepaard met godsdienst ijver, Allen die deeze Naam voeren te Rotterdam |
Van der Lugt, Dito. Roomsch en te onvreede uit belang |
| |
M)
G: Mees, Gassier. Stille patriot doch Malcontent |
J: Maatjes, Scheepmaker. Zeer groot Orangist ingekankerd, Malcontent |
Munro, s' Lands en stads Bouwmeester. Stille Orangist en geindisponeerd |
J: Murraij, Koopman. Engelschman en als zoodanig gedisponeerd en zeer Malcontend |
Molewater, Hoofdgaarder. Revolutionair Patriot doch ontevreeden |
| |
| |
A: Meijster, Pondgaarder. Patriot doch geindisponeerd |
Van Marle, Collecteur. Stille Orangist, doch Malcontent uijt belang |
| |
N)
De Neve, Doctor. Groot Orangist en ten uytersten Malcontent |
Nelleman, Koopman. Idem |
Nederdijk. Idem met ingekankerde sentimenten |
| |
O)
P: Oudemans, Makelaar. Stille patriot doch geindisponeerd |
J:W: van Oord, Koopman. Groot Orangist en zeer Malcontent |
G: van Oord, Dito. Idem |
Van Oord en Lalande, Kooplieden. Idem |
| |
P)
Prins Fz, Koopman. Patriot en Geindisponeerd |
Preuijs, Doctor. Idem |
De Pril, Notaris. Zeer groot Orangist en als zodanig gepaerd met Godsdienst Yver Malcontent |
| |
R)
Remij Oud, Scheepen en Koopman. Orangist en zeer Malcontent |
La Regnere, Koopman. Stille Orangist en zeer Malcontend meest uit belang |
Van Rijp, Vendumeester. Orangist en zeer Geindisponeerd |
Van Rijp, Notaris. Idem |
D: Roos, Koopman. Idem |
| |
S)
Smith en van Es, Cargadoors. den Eersten Een Engelsman bijde Orangisten en Malcontenten |
A: de Sel, Koopman. Groot Orangist en als zodanig Malcontent |
A: de Sel Junior, Dito. Idem |
Stoete, Cargadoor of pontgaarder. Stille patriot doch geindisponeerd |
G: Suurmond, Koopman. Groot Orangist en als zodanig Malcontent |
W: Suurmond, Dito. Idem (Vader van Laastgemelde |
W: Sarton, Dito. Niet bekend in de Gronden zijner Sentimenten doch Malcontent |
Stewart, Dito. Engelsman en zeer Geindisponeerd |
Van Staaveren, oud Hoofdofficier. Patricier en Orangist thans zeer Malcontent |
Smeer, Koopman & Consul. Stille Orangist zeer Malcontent |
Schnitzler, Koopman. Groot Orangist ten uiterste Malcontent |
R: Schot, Koopman en Consul. Idem |
Schadé, Notaris. Patriot dog ontevreede uit belang |
Steenmeijer, Koopman. Orangist zeer Malcontent |
| |
T)
W: van Tomputte, dito. Patriot doch geindisponeerd |
| |
| |
J: Taudin, dito. Idem |
Tiels, dito. Orangist en ten uitersten Geindesponeerd |
Tofield, dito. Engelschman, en als zo danig zeer Malcontent |
| |
V)
W: Verbrugge, Pondgaarder. Groot Orangist en onwankelbaar Malcontent |
Verbrugge Wz, Koopman. Orangist en als vader Malcontent |
| |
W)
Woordhouder, Advocaat. Patriot doch thans geindisponeerd |
Wassenberg, Koopman. Patriot Catholiek uyt godsdienst yver onvergenoegd |
J:T: Wilkens, dito. Orangist en zeer Malcontent |
J: van Wageninge, Makelaar. Idem |
Wijnoxbergen, Doctor. Patriot en voorts Idem |
| |
Y)
Ysselman, Makelaar. Zeer groot Orangist ingekankerd, malcontend en godsdienstige ijveraar |
| |
Dordtrecht
B)
P: van Braam, Oud raad. Groot Orangist en als zodanig zeer Malcontent |
De Bel, Koopman. Idem |
De Band, Koopman. Groot Orangist en als zodanig Malcontent |
Bax, Notaris. Groot Orangist Ingekankerd Geindisponeerd |
| |
C)
Castendijk, Koopman. Groot Orangist en als zoodanig Malcontent |
| |
D)
Deicourt, Consul & Koopman. Niet bekend in de gronden zijner gevoelens doch Malcontent |
Dura, Koopman. Groot Orangist en als zodanig Malcontent |
| |
E)
Esdré. Orangist en als zodanig Malcontent |
Emaus, Koopman. Groot Orangist en als zodanig malcontent |
Elsmerus, dito. Orangist en als zodanig Malcontent |
| |
| |
H)
Hoog, Rentenier. Patricier en Orangist zeer Malcontent |
Jesse de Heer, Koopman. Orangist en zeer Malcontent |
Hendk Heij, Commies bij van der Schoor Oud Capt te Schiedam. Zeer Groot
|
| |
| |
Orangist en in gekankerd hatelijk Malcontent |
Arnoldus de Hart, Commies. Idem |
A 't Hooft, dito. Orangist en als zodanig Malcontent |
| |
L)
Van Haar, Notaris. Niet bekend in de Gronden zijner principens, doch Malcontent |
| |
M)
Maurits. Koopman. Orangist en als zodanig geindisponeerd |
| |
N)
Noordberg Junr. Idem |
Van Nerem, Koopman. Orangist en als zodanig geindisponeerd |
| |
O)
Matth Ouderwater, Oud raad. Patricier en Orangist zeer Malcontent |
| |
P)
Pitt, Koopman. Patriot doch Malcontent uyt belang |
Pompe, dito. Niet bekend in de Gronde zijner Gevoelens doch Malcontent |
| |
S)
V:D: Schoor, dito. Groot Orangist zeer Malcontent |
V:D: Schoor, dito en Consul. Idem en ten hoogste Malcontent |
Struijk, Notaris. Patriot doch geindisponeerd |
Schultz, dito. Idem |
Van der Star, Notaris. Patriot doch Malcontent uijt belang |
Van Steegeren, Dito. Idem |
Stoop, Koopman. Patriot doch Malcontent |
Sartorius, Dito. Idem |
| |
T)
Van Tets, Advocaat. Orangist en zeer Malcontent |
Van Tets Bailluw. Orangist en Geindisponeerd uyt principes |
Telders, Notaris. Patriot doch malcontent uyt belang |
| |
V)
Verhoeff, dito. Groot Orangist en als zoodanig malcontent |
Veth, Rentenier. Groot Orangist en ten uijtersten geanimeerd en Malcontent |
Jan Veth, Koopman. Idem |
| |
W)
Van der Werf, Maakelaar. Orangist en als zodanig zeer geindisponeerd |
Van der Werf van Zuidland. Groot Orangist en als zodanig Malcontent |
| |
| |
| |
Schiedam
B)
Bosschaart, Oud Burgemeester. Groot Orangist ten uytersten geanimeerd en malcontent |
Van der Eggen, Commies. Idem |
Van Erpeeus, Koopman. Orangist en als zodanig Malcontent |
| |
Delft
H. Brouwer, oud raad. Idem |
Boers, oud Pensionaris. Groot Orangist en als zodanig Malcontent |
L: van der Kolf, commies. Orangist en zeer geindisponeerd |
L'Espaul, oud raad. Idem |
Van Dijk, Rentenier. Groot Orangist zoon van wijlen den professer ten uitersten malcontent |
Kluijt, Postmeester. Groot Patriot en thans zeer Malcontent |
Van Hoecke, oud raad. Orangist bij Contenuatie malcontent |
Van der Lelij, dito. Groot Orangist en tans wederom zeer Geindisponeerd |
Macquelijn, doctor. Zeedert Eenige tijd zeer geanimeerd doch bij zijne gronden niet bekend |
Van der Boommesch, Dito. Groot Orangist Malcontent |
Onder de Wijngaard, Cantzius fabriquant. Groot Orangist, en als zoodanig in bijgekoome oorzaaken Malcontent |
Overgaauw, Pennis |
Westakker, Notaris. Niet bekend bij zijn gronden, doch mal geindisponeerd |
| |
Gornichem
Van Alphen, Advocaat. Zeer groot Orangist en ten uitersten geindisponeerd en malcontent |
Colthoff, Oud Officier. Idem |
Elzevier, Oud Collonel. Idem |
Van Lom, rentenier. Groot Orangist thans weeder opnieuw zeer Malcontent |
Van Meerten. Niet bekend bij zijne Gronden doch zeer Geindisponeerd |
Pompe, Patriot doch thans zeer Malcontent |
| |
Utrecht
A)
Asch Van Wijck, Advocaat. Groot Orangist Godsdienstig in principes zeer Malcontent |
| |
B)
Baron Van Bentinck, Oud Generaal. Ten uytersten Geindisponeerd en Malcontent |
Barchman Wuijtiers, Rentenier. Idem |
Brother, Notaris. Stille Orangist, thans zeer Geindisponeerd |
| |
| |
| |
C)
Cazius. Orangist zeer Malcontent |
Cazius, Rentmeester. Idem NB) Een deezer gehuuwd aan de docter van wijlen den Thesaurier Reigersman |
| |
D)
Didenhoven. Orangist en zeer Geindisponeerd |
Van Dam, Notaris. Groot Orangist en zeer geindisponeerd |
Van Dielen. Idem |
Van der Does. Idem |
Dusseldorp, Notaris. Bij zijne Gronden niet bekend, doch zeer Malcontent |
Van Dielen. Groot Orangist en als zodanig zeer Malcontent |
| |
G)
de Geer. bij zijne Gronden niet bekend doch zeer Geindisp. |
Gobius, Advocaat. Orangist en als zodanig Malcontent |
| |
H)
G:J:V:D: Hoop. Groot Orangist, zoon van wijlen den Generaal ten uiterste Malcontent |
Van den Heuvel. Groot Orangist en als zodanig ten uitersten Malcontent |
Huisman, Professoor. Idem |
Hogendijk Van Domselaar, Oud Burgemr der Stad brielle. Idem |
Van Hees. Notaris. Patriot Revolutionair en thans zeer Geindisponeerd |
Van Hardenbroek, Oud Generaal. Groot Orangist en als zodanig zeer Malcontent |
| |
K)
Koenen. bij Zijne Gronden niet bekend, doch Zeer geindisponeerd |
Koppen. Procureur |
Van Kuijlenburg, Commies. Groot Orangist en ten hoogsten Malcontent |
Kien. Oud ontfanger. Groot Orangist en ten uytersten geindisponeerd en Malcontent |
J: de Kock. Patriot doch thans Malcontent |
Kol. bij Zijne Gronden niet bekend doch Zeer geindisponeerd |
| |
J)
Jolles, Rentenier. Orangist en Zeer geanimeerd en Malcontent |
| |
L)
Van Loenen, Notaris. bij zijne Gronden niet bekend, doch Zeer Geindisponeerd |
| |
M)
Meijer, Oud vendumeester. Groot Orangist en als zodanig zeer Malcontent |
Muller, Koopman. Idem Ten uitersten Geindisponeerd en malcontent |
Methorst. Idem |
Modderman. bij zijne Gronden niet bekend, doch zeer Geindisponeerd |
| |
| |
| |
N)
Nahuijs. Groot Orangist en Zeer Malcontent |
| |
O)
Van Ommeren, Notaris. Idem |
| |
P)
Nicols Pesters, oud lid van H:H:M:. Idem ten uijtersten geindisponeerd en Malcontent |
Pierson, Notaris. Patriot thans zeer geindisponeerd |
V:D: Paauw. Groot Orangist Zeer Malcontent |
| |
R)
Rappart. Idem |
Reigersman, oud officier. Idem zoon van wijlen den Thesaurier Reigersman |
Royaards, professor. Orangist en Zeer geindisponeerd en Malcontent |
Roelands, Koopman. Idem |
Van Romond. Idem |
Van Romond. Idem |
Römer. Idem |
Rendorp. Idem |
| |
S)
Servaas, Muntmeester. Idem in de volste graad |
Schalkwijk a Velden, Notaris. Patriot doch zeer geindisponeerd |
Sluyterman, Advocaat. Groot Orangist en Zeer Geindisponeerd en Malcontent |
Schut. bij zijne Gronden niet bekend doch Zeer geindisponeerd |
Van Schoppen. Idem |
| |
T)
Tuyl van Seroskerke, Oud Officier. Orangist en als zodanig Malcontent |
Toelaar, Oud Collecteur. Orangist en als zodanig zeer Malcontent |
| |
V)
Versijl. bij zijne Gronden niet bekend doch zeer geindisponeerd |
J: de Vaal, Koopman. Zeer Groot Orangist gelieerd met Pesters ten uytersten geindisponeerd en Malcontent |
Verlooren, Advocaat. Groot Orangist, zeer geanimeerd en malcontent zoon van den professor te Mastricht |
Voorsteeg, Notaris. Patriot doch thans Malcontent |
De Vos. Groot Orangist zeer Malcontent |
| |
W)
Woertman. Groot Orangist en als zodanig zeer Malcontent |
De Wijs, Griffier. bij zijne Gronden niet volkomen bekend, doch Malcontent |
De Wijs, Advocaat. Idem |
Van der Werff. Idem |
| |
| |
| |
Z)
Zaal, rentenier. Groot Orangist Zeer Malcontent |
Zaal Junior. Idem |
| |
Bijvoeging van Amsterdam
S: Bourne, Koopman en Consul. Americaan ten uiterste geindisponeerd en Malcontent |
Van Jever, Notaris. Stille Orangist Malcontent |
Holtzhauer, Koopman. Patriot zeer Malcontent |
Van der Tuuk, koopman. Groot Orangist en ten uiterste malcontent |
P:T: van Hoorn, Dito. Groot Patriot zeer Malcontent |
Van Lankeren, Dito. Idem |
Van der Meule, Afslager. Stille patriot zeer Malcontent |
C: Wijnands, Koopman. Patriot thans zeer Malcontent |
Dull, koopman en Consul. groot Patriot thans zeer Malcontent |
Umgrove, Koopman. Patriot en Zeer Mal Content |
Simons, Dito. Idem |
Parcan, Makelaar. Groot Orangist en als zodanig ten uitersten Malcontent |
Ogelwigt, koopman. Patriot en thans Zeer Malcontent |
Planta, Dito. Idem |
Volker, dito. Idem |
J:W: Kumpel, Advocaat. Zeer Groot Orangist ten uitersten geindisponeerd en ingekankert geanimeerd |
Haersma. Patricier en Orangist zeer Geindisponeerd |
Van Lennep, professor. Patriot thans geindisponeerd en malcontent |
J:H: Bode, Koopman. Idem |
Bode bijgenaamt de Engelsche Boode. Patriot zeer Malcontent |
A:H: Bode, koopman. Revolutionair Patriot Groot vriend van P: Vreede C S: ten uiterste Malcontent |
Van Lochem, dito. Stille Patriot zeer geindisponeerd |
A: Meijnts, dito. Patriot zeer Malcontent |
Bolting, Agent. Idem |
J: Fock. Patriot zeer Malcontent |
Gt Meyntsen, Koopman. Stille Orangist, zeer Malcontent |
Bouwer, Makelaar. Idem |
Tesschemaker, koopman. Stille Patriot thans zeer geindisponeerd |
P: Brands, Idem. Idem |
Van Grol, dito. Ronde Patriot thans zeer geindisponeerd en malcontent |
Lijnslager, Afslager. Patriot thans malcontent |
| |
Te Rotterdam
Van Oosterhout, Notaris. Groot Orangist zeer geindisponeerd |
H: Mol, koopman. Idem |
Gödelman, Doctor. zeer Groot Orangist ten uiterste malcontent en geindisponeerd |
| |
| |
Vermeulen, Makelaar. Stille Orangist zeer Geindisponeerd |
Jan Havelaar, Koopman. Patriot en thans malcontent |
Aychmaijer, dito. Groot Orangist en zeer Malcontent |
De Lange, doctor. Stille Orangist en zeer geindisponeerd |
Kuhn, Dito. Idem |
Loyd, Koopman. Engelsman ten uiterste Malcontent |
Crawfurd, Dito. Idem NB Ignorant of deeze niet vertrokken is |
Eikelberh, Dito. Zeer Groot Orangist en ten uitersten geindisponeerd |
Periez, Dito. Patriot en thans zeer geindisponeerd |
Jan Rudolf, Negotiant. Zeer Groot Orangist ten Uitersten Geindisponeerd en kwaadaardig woekeraar |
Sarsfield, doctor. Stille Orangist zeer geindisponeerd |
Aalmis Verwijk, Contrarolleur van 't Zegel, Idem |
A: Van Loon, Koopman. bij zijn Gronden niet bekend, dog zeer geindisponeerd |
N: Koning, Koopman. bij zijne Gronden niet bekend doch zeer geindisponeerd |
Verbrug, Koopman. Orangist en als zodanig Malcontent |
H: Verdonk, dito. Zeer Groot Orangist en ten uiterste Malcontent |
Ferrier, dito. Engelsman en ten uiterste geindisponeerd |
D:J: Storij, dito. Zeer Groot Orangist enten uiterste geindisponeerd en Malcontent |
Kloppenburg, dito. Idem |
H: Moens, dito. Idem |
Unbescheid, dito. Idem |
R: Uijtdenbroek. Idem |
|
-
eind1.
- Collectie Van Maanen, Aanwinsten 1900, XXIII, 35.
-
eind2.
- Deze overweging dank ik aan dr. C.H.E. de Wit te Oirsbeek, L.
-
eind3.
- Het ARA kocht het hs. uit de hand van de boekhandelaar W.P. van Stockum te 's-Gravenhage, blijkbaar vóór de veiling van 16 en 17 maart 1900: aant. in hs. in Catalogue des Lettres autographes et des Documents Historiques formant les Archives de M.C.F. van Maanen. La Haye 1900. aanw. in Bibl. ter bevordering v.d. belangen des boekhandels, Amsterdam, nr. 3209. Uit de inleiding op de catalogus blijkt dat Van Maanen het archief zelf heeft geordend. Navraag bij het antiquariaat Van Stockum leverde geen aanknopingspunten op voor verder onderzoek naar de herkomst (tel. mevrouw Bärr-v.d. Hoef d.d. 21-2-1977).
-
eind4.
- M.E. Kluit, Cornelis Felix van Maanen tot het herstel der onafhankelijkheid. Groningen-Djakarta 1953. diss. Utrecht, p. 233 en 237.
-
eind5.
- Archief van het Ministerie van Justitie
vóór 1813, no's 330-332.
-
eind6.
- Over Willem Anthonij Ockerse (1760-1826) hoop ik t.z.t. een biografie te publiceren.
-
eind7.
- De volledige tekst in de Catalogue des Lettres autographes [...] (zie noot 1) luidt (p. 9): ‘no. 57. Character-schets van 438 lieden voor het grootste gedeelte de voornaamste uyt de bloem der respective Burgerye, ryke, vermogende mannen (1809). Handschrift van 56 blz. in fol. - Deze lijst van persoonen met aanwijzing van ieders politieke richting als: patriot, organist, malcontent, enz., een handleiding voor Kon. Lodewijks regeering, loopt over Amsterdam, Rotterdam, Dordrecht, Schiedam, Utrecht, Gorinchem, Delft.’
-
eind8.
- Tweede Afdeling, Collectie Van Maanen, p. 62.
-
eind9.
- M.E. Kluit, a.w. p. 421, noot.
|