Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 158

[p. 776]

Lemmata IV

[p. 777]

Ladderliga Benelux
Atte Jongstra

In Lemmata III deden we verslag van het Eerste Congres vanwege het Genootschap ter Op- en Verdieping van het Volapük (GOVV). Een dramatische mislukking en het zoveelste debacle als het gaat om de verstandhouding der geesten. Een knal, een optater. Veel energie gespendeerd, aangestoken geraakt door de verbondszaak, geheel opengevouwen. Het botste vrij snel op richtingenstrijd. De ene streber wilde links, de andere ijveraar rechts. Niets meer aan te lijmen.

Daar zit men dus voor het raam van zijn vriendelijke opperzaal (zie Lemmata II) naar een leeg park buiten te turen. Aan een supplement op het GOVV-lemma gewerkt, uiteraard, de encyclopedist in mij zit nooit stil. Maar er is in mijn collectie ikken ook een persoonlijkheid die zich ‘mens’ noemt en die zat nog na te suizebollen van de achtbaanreis, want zo mag je het eerste congres van het genootschap rustig noemen. Heftiger heb ik vergadering, symposium, noch congres beleefd. Na enkele duistere tuurdagen gaat er dan een lampje branden. Men is de 57 gepasseerd, de seizoenen waarin men tijd vermorst zijn verstreken. Handen uit de mouwen! Volapük is nu definitief in de lijst der dode talen ingeschreven, geen beademen meer aan. Jammer, ik ken geen taal met een uitheemsere of mooiere naam. En dan is het nog een wereldtaal ook.

Ik zette mij nu aan het ontwerp voor nieuwe samenwerkingsverbanden. Noteerde: ‘Nationale Vereniging ter Bevordering der Belangen van de Kerkhaan’. Streepte dit door. De windwijzer op de godshuistoren van mijn

[p. 778]

geboortedorp Terwispel is een hond - dan voel je voor hanen toch iets minder. ‘Fries Fezgenootschap’ opgeschreven, opnieuw doorgestreept. Te provinciaal van opzet. Een fez is bovendien een mannenhoofddeksel - ik dacht meer aan een vrouw voor in 't bestuur. Zo volgden meer mogelijkheden: Antiparadijsvereniging, Pantoffelclub, Maanlijdersbond, Syndicaat ter Oprichting van de Eerste Hollandse Berg met Eeuwige Sneeuw (ik zie deze in het landschap nabij Lelystad). Een mooi lijstje, maar ik zag er toch niet snel een bestuurslid bij.

Een beproefde methode op zo'n vastloopmoment is de boel eens omdraaien. Zaken van de andere kant bekijken. Misschien moest ik eerst naar een bestuurslid omkijken, dan komt het hogere doel vanzelf. Helaas wilde deze methode niet erg vlotten. Het streven was er, de inblazing ontbrak. Na een uur op Facebook te hebben rondgehangen bekroop mij een vorm van landerigheid. Dan maar wat chatten. Ik belandde hierbij op de bladzij van een verre kennis, die altijd op dezelfde wijze een stralend fotogebit tevoorschijn tovert. Vanwege het licht dat van haar bijters spat, denkt men doorgaans aan een zonnebril. Nu had ze een korrelige foto bovenaan, waarop zijzelf samen met een vrouw. Er ging iets door mij heen. Ik dacht: wie is die vrouw? En vroeg het aan mijn kennis. Het bleek te gaan om een Vlaams geboortige, een vriendin van haar. Ze wilde me wel even als FB-vriend voorstellen. ‘Welja...’ zei ik. ‘Het is toch een rare dag.’ Zo gedaan, zo FB-bevriend geraakt en dat binnen het kwartier. Dit was een belovende ontwikkeling vond ik, met het oog op tijd morsen. Ze was wel Vlaams, maar woonde in Amsterdam. Lieve was de naam. Vrijwel meteen aan de chat begonnen. Ik schreef: ‘Zoek een bestuurslid.’ Ze vroeg in welk verband. ‘Een verband moet natuurlijk nog ontwikkeld worden’, antwoordde ik. Wat dacht ze van een berg bij Lelystad? Moest ze erg om lachen. Kennelijk een vrolijk mens, werkt altijd prettig in een bestuur. Even later zaten we te Skypen. Ook zonder korrel in het beeld bleef mijn nieuwsgierigheid. Sterker: na een halfuur informeerde ik of het niet dienstig was meteen naar haar toe te fietsen.

‘Nee, morgen.’

Eén dag tijdverlies. Nu ja, dat moest dan maar. Ik heb tenslotte de zeventig nog niet bereikt.

De eerste zitting van wat ik voorlopig ‘Sectie Verbandontwikkeling’ gedoopt had, verliep naar volle tevredenheid. Met de gelden die ik bij wijze van voorschot in de Verbandkas had gestort, kon er champagne af, een bord met eten en het nodige aan afzakkers. Om eerlijk te zijn: de sectievoorbereidingen verwaterden wat, maar de bestuurssfeer was dusdanig dat we later bij haar thuis geraakten. Ze had een groot portret van Gezelle aan de muur.

‘Ah’, zei ik. ‘Met 't zwarte kabotseken aan.’ Het portret bleek eigendom van haar ex, dus snel overgeschakeld naar de collectie Boudewijn- en

[p. 779]

Fabiolaportretten in haar trappenhuis. Een gelukkige greep. Vooruit maar, nog maar eens een witte wijn ontkurkt, de sfeer liep op de juiste wijze uit de hand.

Toen we daar even van bijkwamen, sprong me een object in het oog, hangend aan het plafond, recht boven het bed. Een kleine houten ladder. ‘Ga je me nu eindelijk eens vertellen in welk bestuur je mij wilde hebben’, vroeg ze en kneep me zachtjes in een tepel. ‘Zeker’, antwoordde ik. ‘Ik zie jou als ideale voorzitter van de Ladderliga Benelux. Ik speel dan wel de secretaris.’ Alsof de duivel ermee speelde, zei ze. Ze was haar hele leven al gefascineerd door ladders. Dat zag ze helemaal zitten.

Zo ontwikkelde zich op nog diezelfde datum een ware oprichtingsvergadering. De statuten: we kwamen er in een mum uit. ‘Eén ding’, zei ze. ‘Ik steek geen energie in een eendagsvlieg. Als ik me voor onze Liga in ga spannen, moet het serieus zijn.’

‘Uiteraard. Ik zeg al mijn lidmaatschappen op en wijd me nog uitsluitend aan de ladder.’

Restte mij het Franse Volapükgebouw uit te ruimen. Ik had het meteen na het mislukte Eerste GOVV-Congres te koop gezet, het was snel van de hand gegaan. Daar moest ik nu een week naartoe. ‘Maar een onmiddellijke tweede Ladderligabestuursvergadering lijkt me hoogst gewenst.’ Ze kon de eerste dagen niet, zei ze.

‘Nou, dan kom je toch na? Vliegveld Lyon.’

‘Dat doe ik.’

Op de puinhopen van het Genootschap ter op- en verdieping van het Volapük verrees de dagen na haar blijde landing, glanzend en schitterend, de Ladderliga Benelux. Wij zoeken nu een bescheiden onderkomen buitenlands, voor het ligawerk.

Het werkterrein van de Ladderliga Benelux is breed en vol van schoonheid. Alleen de taal al. Wat te denken van de onvergetelijke regels van de lieddichter uit De vermakelijcke buys-man (1694): ‘Hy sette de ladder aen dat huys / Om dit moje Meysken te beklimmen’?

Of spreekwoorden, uitdrukkingen en zegswijzen als:

- Die zulke ladders hebben, raken ligt tot zulke vensters.

- Hij trekt de ladder op, die hem omhoog gebracht heeft.

- Ik ben kortademig, hoe kom ik de ladder op, zei kromhakige Dries, en hij moest hangen.

En dan de beeldende kunst. Ik geloof niet dat het overdreven is te stellen dat de ladder tot de hoofdthema's moet worden gerekend, vanaf de terracotta vazen der Ouden tot aan het oeuvre van onze monumentale Benelux-kunstenaar Carel Visser. Ten slotte: reeds de Bijbel bevat een ladder, het exemplaar dat Jacob ziet als hij droomt. En wat voor ladder... Moet ik nog zeggen waar men uitkomt als men hem beklimt? Ik dacht het niet.

[p. 780]

[p. 781]

[p. 782]