Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 156

[p. 511]

[2011/4]

Beste lezers,

BabelGium, de titel van deze aflevering, verwijst natuurlijk naar ‘Babel’ en ‘Belgium’. Samenstellers Ortwin de Graef en Tom Toremans willen een ‘onverbiddelijk veeltalig’ nummer maken: meertalige teksten van meertalige auteurs of schrijverscollectieven. Alsof we op een Brussels terras een half-en-half drinken en wegdromen tussen het geroezemoes, horen we flarden van een aantal van de 200 talen die in de hoofdstad worden gesproken. En die flarden komen uiteraard onvertaald en in hun ruwe, vaak niet correcte vorm tot ons.

In BabelGium begrijpen we wel min of meer de meeste talen: Nederlands (met als varianten Turnhouts en Middelnederlands), Frans (met inbegrip van Belgisch Frans), Engels (met inbegrip van steenkolenengels), Spaans, Italiaans. Maar fragmenten in de berbertaai Tamazight, in het Nigeriaanse Igbo en in het Japans, daar moeten we audiovisueel van genieten. Ook de methode is soms babels. Zo mixen Koen Peeters en Tomáš Zmeškal teksten in het Nederlands met het steenkolenengels van een Tsjechische mulat. Het Brussels Dichterscollectief houdt van collectieve (her)schrijfprocessen. Ze sampleden in 2009 De Europese grondwet in verzen in elkaar met meer dan vijftig dichters in dertig talen. In dit nummer konden ze hun subtiele liefde voor Brussel kwijt in ‘Humid Galaxy’. Ze leggen zelf uit hoe daarbij losse, genummerde verzen, een toverhoed en remixen leidden tot de uiteindelijke tekst. Heilzame onzuiverheid heerst. Zoals in de hoofdstad zelf.

BabelGium wordt op 11 oktober gepresenteerd in Passa Porta, met medewerking van Het beschrijf. Het beschrijf zorgde voor een residentie voor Fouad Laroui en Tomáš Zmeškal. Met Vers Brussel wil de literaire organisatie poëtische, multiculturele sporen nalaten in de hoofdstad. In de winter van 2010 werd de dvd Babel: een poëtische film over de Europawijk gratis in die wijk uitgedeeld. Honoré δ'O inspireerde zich

[p. 512]

voor zijn film Babel op het gelijknamige gedicht van de Duitse dichter Ulf Stolterfoht, dat naar de tweeëntwintig andere officiële talen van de EU werd omgezet. Ook in opdracht van Het beschrijf maakten diverse auteurs die de Zenne bezochten in september 2007 een cadavre exquis. In een tijd waarin het nationalisme nog maar eens de kop opsteekt - er zijn intussen al ‘echte’ Finnen en ‘goede’ Vlamingen - als een oubollige verdedigingsreflex tegen het mondialisme, is BabelGium ook een politiek statement. Brussel is het hart van België, België is het hart van Europa. Als dat hart wordt gebroken, keren we dan terug naar veilige, zuivere, welvarende naties en regio's? Natuurlijk niet. Ik zie de gapende muil van onverdraagzaamheid, conservatisme, sociale ongelijkheid, groepsegoïsme. De oude meester Ivo Michiels hield zopas nog in Meer dan ik mij herinner een pleidooi voor Europa als een ‘veeltalig Babel’, tolerant en vooruitziend, niet verkrampt terugvallend op nationalisme. ‘Beïnvloeding van andere culturen kan alleen maar winst zijn.’

Hugo Bousset