Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 156

[p. 3]

[2011/1]

Beste lezers,

In Yves Petry's onvolprezen roman De maagd Marino vaart de ik-persoon uit tegen ‘zogezegd wetenschappelijke artikelen’ waaronder de literatuur zelf fossiliseert. Hij houdt niet van die ‘wollige en modieuze zwaarwichtigheid’ zonder ook maar één dwingende gedachte. Hij wil ‘goede, ontvankelijke, betoverde lezers’, die niet eindigen als ‘slechte, overspannen, dwangmatige schrijvers’. Worden alle teksten over literatuur dan overbodig? Nee:

En zo heel af en toe valt er je een zin toe die mag worden uitgesproken en neergeschreven. Na tien jaar hou je dan misschien een verrukkelijk boekje over dat de moeite van het lezen waard is. Literatuur moet uiteindelijk met literatuur beantwoord worden, niet?

Los van die tien jaar - een romancier doet vaak toch ook geen tien jaar over een boek? - staat Petry hier dicht bij Roland Barthes, toen die beweerde dat een ‘texte de jouissance’ of een ‘texte scriptible’ ontsnapt aan de gebruikelijke benadering van elk literair-wetenschappelijk vertoog of van elke literaire kritiek: in zulke teksten wordt de primaire tekst dicht gemetseld in plaats van opengegooid. Hij wordt gereduceerd tot één enkele betekenis, terwijl elke lezer betekenissen moet toevoegen: ‘étoiler le texte au lieu de le ramasser’. Jacques Derrida heeft het over ‘dissémination’.

Dat je literatuur eigenlijk alleen met literatuur kan beantwoorden, formuleert Roland Barthes zo:

Avec l'écrivain de jouissance (et son lecteur) commence le texte intenable, le texte impossible. Ce texte est hors-plaisir, hors-critique, sauf à être atteint par un autre texte de jouissance: vous ne pouvez parler ‘sur’ un tel texte, vous pouvez seulement parler ‘en’ lui, à sa manière.

Eveline Vanfraussen heeft in deze aflevering van DW B, getiteld En/en, juist aangeduid dat lezen (en kijken) zou moeten leiden tot een gefasci-

[p. 4]

neerd, fragiel ‘terugschrijven’, empathisch en subjectief, geëngageerd en autofictioneel. Lees haar inleiding en haar essay, maar ook de essays van alle anderen. Plus de boekenrubriek, zodat u de teksten kan toetsen aan de opvattingen van En/en. In die boekenrubriek start de reeks Jonge wolven met een dialogische kritische bijdrage van Hans Demeyer en Laurens Ham. In latere nummers zullen ook Hans Bogaert, Willem Bongers en Jeroen Dera elkaar openbare brieven over literatuur schrijven.

De nieuwe rubriek Analoge ruimtes - na de reeks Tegenlicht en de reeks Jonge fotografie in België - past merkwaardig goed in de bovenstaande context. Curator Christophe van Gerrewey organiseert een samenwerking tussen een auteur, een architect-essayist en een architect. Op basis van één ‘architecturaal’ woord - dat verwijst naar een bestaand, ‘werkelijk’ ruimtelijk concept - maken ze analoge ruimtes, imaginaire structures Elke werkgroep beschikt over een katern in twee nummers. In deze aflevering starten Saskia de Coster en de curator zelf plus Anne Holtrop vanuit het woord ‘Schieting’, een woord dat tegelijk verwijst naar een echte shooting range vlak bij het treinstation van Sint-Niklaas, een blind gebouw, een gebouw dat bestaat uit geruchten. Analoge ruimtes komt tot stand in samenwerking met de Vakgroep Architectuur en Stedenbouw van de UGent en met de steun van het Nederlandse Stimuleringsfonds voor Architectuur.

Eveline Vanfraussen en Christophe van Gerrewey maken lezen en kijken tot een creatieve activiteit, die zo ingrijpend is dat de ‘primaire’ kunstwerken anders niet ‘echt’ zouden bestaan.

Hugo Bousset