Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 151

[p. 3]

[2006/1]

Beste lezers,

‘Vampiers zijn de meest ongeïnspireerde gasten op een halloweenfeestje, en in drie miljoen kitschfilms’, zo begon de brief waarmee Saskia de Coster en Karen Vanderborght een aantal auteurs, fotografen en videasten uitnodigden voor het vampiernummer van DWB. Om aan de genoemde gevaren te ontsnappen, bedachten ze de titel Ondood. Geile vampiers, homo's, lesbo's en transseksuelen in horrorfilms, het dromen dat je droomt en de studie van fantoompijn aan de navelstreng, spook-fotografie en geesten als lichtballen of wolkachtige witte substanties... het kan allemaal terecht in de verzameling ‘ondood’.

De fotokatern van Gert Jochems, vormgegeven door Luc Derycke, speelt met een uit het thema gesamplede zin, en toont hoe een vrouw zich toont. Hij is de eerste van vijf jonge fotografen die door Inge Henneman van het FotoMuseum Provincie Antwerpen voor DWB 2006 werden, geselecteerd. De reeks noemen we ‘Samples/shots’. Onder dit redactioneel lees je wat uitleg over de katern.

We beginnen ook met een nieuwe rubriek ‘Theater’, waarin we systematisch toneelteksten publiceren als literair genre. De rubriek wordt verruimd met striptheater van Eric Joris en Kurt Vanhoutte. Lucas Hirsch zal voor DWB nieuwe dichters uit Nederland opsporen. En Yves Petry treedt toe tot de redactieraad.

We denken ten slotte aan een uitgebreide webruimte, die multimediaal en interactief wil zijn. Idealiter zou elke DWB-aflevering een parallelle, virtuele afsplitsing moeten genereren, die dan nog een derde vorm krijgt als podiumact of performance. Dat laatste doen we al vaak; de webruimte hopen we eind 2006 te realiseren.

[p. 4]

Het is dus niet of-of, maar en-en. Anders dan Karl van den Broeck, die in Knack (7.12.2005) betoogt dat tijdschriften uitsluitend op het web thuishoren, weiger ik te kiezen. Ik wil niet inkrimpen, maar uitbreiden. Werd de orale literatuur afgeschaft toen de boekdrukkunst werd uitgevonden? Het boek als concept en object: Karl houdt ervan (ik kan het weten) om er ‘omstandig aan te ruiken en het dan omzichtig te doorbladeren’. Ik gebruik zijn woorden, toen hij het had over De XXIII, dat bij MER. verschenen prachtboek van 400 kleurbladzijden, de verzameling van de 23 katernen die in DWB 2001-2004 werden gepubliceerd. U kan het voor 19,50 euro kopen via onze website. Het hebbeding wordt je dan reëel opgestuurd. Je kunt het strelen. Het geurt. Het is glad.

Hugo Bousset

Gert Jochems (Antwerpen, 1969) werkte na zijn studies Sociologie, Internationale relaties en Fotografie in Gent, als freelancefotograaf bij Het Volk en De Morgen. In 2003 vertrekt hij voor jarenlange reizen naar Siberië en Russische grensgebieden, waar hij een indrukwekkende serie zwart-witfoto's en kleurpanorama's realiseert. RUS werd gepresenteerd in de galerie van het FotoMuseum Provincie Antwerpen in 2005, en gepubliceerd in een uniek boek met een tekst van Bernard Dewulf. Sinds kort is Gert Jochems aangesloten bij het toonaangevende Parijse fotoagentschap VU.
De foto's die in deze DWB-aflevering voor het eerst publiek worden gemaakt, vormen een selectie uit Jochems' recente project LUST. Wat RUS en LUST gemeen hebben, is ‘de genadige blik van de buitenstaander’ (dixit Dewulf), de gecultiveerde verwondering van de passant die niet begrijpt wat hij observeert, en een beeldregie die het vuile en het verhevene verenigt, het gore en de gratie. Jochems is niet de enige fotograaf die de extremen van de menselijke conditie opzoekt, en mensen ontmoet op plaatsen waar niemand anders komt, wegens te verlaten, of te privaat. Maar zijn beelden vertellen wél - en dat getuigt van visie - over het zoeken naar een ander standpunt dan dat van de voyeur van een exotische of pornografische werkelijkheid. Bijvoorbeeld in de keuze voor het pluriforme, panoramische kader (RUS), en het ‘versluieren’ van de kleurtoon van de foto's (LUST).
‘Neem en eet, dit is mijn lichaam.’ Kijk naar mij. Zo intiem kan een professionele fotograaf nooit naderen. Goede (naakt)foto's hebben volgens Diane Arbus ‘something subtle and quite disturbing’. Als deze beeldkatern het zenuwstelsel treft is dat niet zozeer door de vonk die de wellust moet ontsteken, maar door het weerbarstige en persoonlijke van de zelfvertoningen, waarvan wij op een ambigue manier deelgenoot worden. Volgens John Berger gaat dat spel van kijken en bekeken worden zo: ‘Men look at women. Women look at themselves being looked at by men.’ En toch blijf ik haken aan een vrouwelijke blik, die terugkijkt. Of verbeeld ik me overgave, onschuld, extase, waar machomannen een hysterisch lichaam zien dat gereduceerd wordt tot instrument van hun fantasma's?
Gert Jochems bespeelt hier - subtiel en verontrustend - het register tussen ‘eerlijke’ amateursporno, portrettering en het poëtisch abstraheren van gevonden foto's. Hij weet de blik te vertragen, van prikkelende sensatie tot visuele sensualiteit. Pure kijklust.
Begeerte is een kwestie van de juiste afstand. Goede fotografie ook.
Keuze en tekst: Inge Henneman (FotoMuseum Provincie Antwerpen)
Vormgeving: Luc Derycke
Gesamplede zin: Michaël Bellon