Deze ‘mental map’ is een door beeldend kunstenaar Nicoline van Harskamp getekend verslag van een verdwaaltocht door een aantal nieuwbouwwijken aan de rand van zuidelijk Amsterdam. Van Harskamp was op zoek naar locaties voor een video over hangjongeren en hangsurveillanten in de Randstad. Na een bezoek aan winkelcentrum Osdorp probeerde ze naar winkelcentrum Kraaienest in de Bijlmer te rijden. De in een kwartier af te leggen rit duurde uiteindelijk honderd minuten.
De kaart geeft niet de ‘echte’, fysieke ruimte weer, maar hoe haar geheugen die reconstrueerde. Dat verklaart onder andere de ontbrekende straatnamen en ruimtelijke deformaties. Het is mogelijk vanaf het beginpunt een spoor te trekken naar de bestemming. De tekening is dan ‘leesbaar’ van links naar rechts met het kaarsrechte stuk ringweg net onder het midden. Van Harskamps weg voert van Osdorp via station Lelylaan naar Slotervaart, waar ze vastraakt op woonerfachtige pleinen met treurige winkelcentrumpjes die zich lijken te klonen. Ze raakt terug op de A10, om na de afslag RAI te verdwalen op bruggen en grachten in Oud Zuid. Geleid door de Amstel raakt ze, via een doodlopend stukje rond het Amstelstation, opnieuw op de ring. Onder aan de afslag Amsterdam Arena rijdt ze verkeerd (richting station Duivendrecht), waarna ze via de Amsterdamse Poort en een stuk polder in de Bijlmermeer het Kraaienest vindt.
Beide winkelcentra worden voorgesteld als identieke (maar gespiegelde) gebouwen aan weerszijden van de tekening. De kantoren bij Amsterdam Amstel zijn gedubbeld aan de ‘verkeerde’ kant van het treinspoor: ze zouden er kunnen staan, maar kunnen eveneens door haar brein geproduceerde fantomen zijn. Ondanks de correcte plaatsing hebben de gebouwen rond de Amsterdam Arena zich vermenigvuldigd in eentonigheid, omdat haar geheugen de verschillen in architectuur niet kon onderscheiden. In wat de Bijlmermeer voorstelt, wordt de ruimte niet door het stratenpatroon maar door de dominante flats gegenereerd. Hetzelfde geldt voor de afbeelding van Schiphol, waardoor beide plekken (onbedoeld) op elkaar zijn gaan lijken. De kaart toont niet alleen de afgelegde route. Het rommelige ‘handschrift’ toont hoe de frustratie tijdens het tekenen is herbeleefd. Ook de informatie die bij het navigeren (in het achterhoofd) werd gebruikt is aanwezig. Nooit voerde de verdwaaltocht letterlijk door de grachtengordel, maar die begon wel als dreigend labyrint op te doemen toen Van Harskamp in Oud Zuid de weg kwijt was. Het zuidelijk ijkpunt was Schiphol - en route naar haar basis, Rotterdam, waarnaar ze overwoog terug te keren na anderhalf uur ronddolen. [BG]
Auteursrechtelijk beschermd
