Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 147

[p. 643]

Saskia de Coster
Tear us apart
Foto Filip Claus

Toen ze haar ogen weerspiegeld zag in het raam herkende ze zichzelf nauwelijks. Dacht plots dat er een volslagen onbekende in haar lichaam zat. Dat haar kleren zich vastklampten aan de idee van een meisje dat er niet meer was. Het lichaam zelf, met armen, benen, borsten en een te kleine neus, zat wel voor het raam, maar het was achtergelaten. Haar geest dwaalde rond. Er waren nog de ogen die schenen te vragen ‘zit er een wezen achter deze huid te denken en te speuren, naar buiten te kijken door het raam’. Dit lichaam was onbewoond, als een leeg vertrek. Toen het meisje daarnet uit de douche was gestapt en de kamer binnenkwam, viel haar plots de geur van verf en meubelen en parfum op. Als een vreemde keek ze rond. Stil, dacht ze. Ga op het bed liggen, je bent moe.

Dit lichaam zal zich uitstrekken en alle gedachten loslaten. Het blijft voor altijd liggen, zo ligt een veld op het aardoppervlak. In de zomer mag de hitte erover dansen, in de winter zal het barsten door de kou. Hitte en koude zullen elkaar natuurlijk opvolgen, of ik het nu wil of niet.

Haar vriend vroeg waar ze naar aan het kijken was.

-	Het raam.
-	Nee, ik bedoel, waar kijk je naar doorheen het raam?
-	De ramen aan de overkant.
-	Je keek naar jezelf.
-	Eén voor één gaan de lichten uit. Dat is het enige bewijs dat er iemand is. Het licht kan blijven branden in een verlaten kamer, met de gordijnen wagenwijd open; in een donkere kamer kan iemand de hele avond zitten met een fles wijn en een radio, of de kamer kan evengoed leeg zijn. Maar wanneer het licht aan- of uitgeknipt wordt, weet je zeker dat...
-	Ik zit al een hele tijd naar je te kijken, en je hebt nog niet één keer met je ogen geknipperd. Alsof je er niet bent.
-	Euh, zei het meisje.
-	Ga naar buiten. Komaan, ga eens ergens heen, zei haar vriend.

[p. 644]

Het was waar. Ze mocht zich niet gewonnen geven, niet gaan liggen. Ze zat al de hele dag met deze ogen - dezelfde bolle bruine hertenogen als haar vriend - van binnen naar buiten te kijken. Als een vrucht in een schil zat ze in kleren gewikkeld, en in een huid. Zinnen werden door haar mond uitgesproken. Waar haalde ze het, die wijsheden over lichtschakelaars? Zelf leek ze mijlenver af te staan van dit lichaam.

Buiten woei een felle wind. Het was spannend, het was beangstigend. Auto's jaagden elkaar na, een vrachtwagen daverde daar achter aan. Ze stak over.

Zou dit lichaam een huis binnenwandelen, de trap opgaan en zich onder het bed verstoppen, wachten tot de bewoners thuiskwamen en in hun bed gingen liggen. De geruchten opvangen en inkleuren. Lippen, zachte vingertoppen, het strelen dat verhevigt, dat bezit neemt van de twee lichamen, de handen die de meest grootse plannen en gedachten even loslaten.

Eerst moest dit lichaam woorden en zinnen vinden die zich vasthaakten vanbinnen, die het lichaam opdroegen wat het moest doen. Woorden en zinnen vinden in een boekenwinkel. Boeken doorbladeren. Ogen de letters laten opzuigen. Opdat het lichaam gevuld wordt.

Ja, dacht ze, altijd is er de zekerheid; er zal altijd een opening zijn; ik kijk door ogen, de deur gaat open. In deze stad is niet één gebouw te vinden als een gesloten doos, met vier dichtgemetselde muren, zonder openingen, en een dak om het geheel af te sluiten. Dat is onvindbaar. Aan een deur trekken of duwen, het is de normaalste zaak van de wereld.

Maar het lichaam was haar altijd een stap voor. Ze keer erop toe hoe de voeten voortsnelden en haar de weg wezen. Ze moest de leegte die het lichaam achterliet vullen met gedachten ‘ik loop dit lichaam achterna’ en ‘deze winkel opent en sluit’. Ik word weerloos wanneer ik aan de buitenlucht word blootgesteld. Waai open en dicht als een klaproos. Om dan toch neer te dwarrelen, een gevel in een orkaan, door een mokerslag; onzichtbaar kan een kogel of een woord door een lichaam heen gaan. Omdat er op dat ene moment geen weerstand is, word je opengemaakt, neergehaald. Niets wordt altijd binnen muren gehouden, de kogels niet en het stof en de roddels niet.

Het ene boek na het andere ging door haar vingers, als een razende bladerde ze alle boeken door. Kon dit lichaam al deze letters opslorpen? De eerste letters zonken naar de bodem. Meer letters werden door haar ogen opgezogen. Ze werd moe, de letters losten niet op, bleven onverteerd dobberen. Het lichaam slikte maar wist niet wat het moest doen. De letters protesteerden. Lieten het lichaam ten slotte boordevol achter. Alsof ze tegen de wanden drukten. Laat ons uit dit akelige, onbegrijpende lichaam.

[p. 645]

Het werd erg warm in de kleren. Ja, maar ze hielp zichzelf niet. Ze droeg zwarte kleren die wogen als lood. Het lichaam kon niet ademen, slechts zweten. Eigenlijk was het een klotsende kom die wilde overstromen. Of leeglopen. Verlost zijn. In boekenwinkels evenmin als in de meeste supermarkten waren gemakkelijk wc's te vinden. Er moest een zee zijn binnenin. Dit lichaam was boordevol en haastte zich naar buiten en liep voorbij een reclamebord waarop een reusachtig gezwollen meloen afgebeeld stond. Als de lijm nu in de motregen losliet en het papier kwam naar beneden, dan zat dit lichaam samen met de bus die wachtte bij de halte onder een papieren tent. De papieren meloen omspande als een hemelkoepel dat kleine universum. Wij stonden verbaasd omhoog te kijken. Voor even. De bus zette zich in beweging. Het doek scheurde, de papieren meloen spleet.

Boven een ondergrondse parking, waar auto's als slakken uit het donkere vochtige gat tevoorschijn kropen, bevond zich een restaurant. Zachte muziek, het gezoem van de enkele gesprekken was hoorbaar; het keukenpersoneel schreeuwde ‘twee cola's een dagschotel’ en de vrouw aan de kassa sprak te luid. Bij de desserts hing een teken ‘probeer onze nieuwe smaken’.

(Ik ben als het schuim dat over het strand waait of het maanlicht dat de zandkorrels aftast. Ik word in diepe grotten meegezogen en wapper als spinrag in de verlaten gangen vol tocht, en moet mijn hand tegen de muur duwen om dit lichaam terug te roepen wanneer de vrouw achter het buffet vraagt of ik al een keuze heb gemaakt.) De vrouw opende en sloot haar mond als een vis, zozeer spande zij zich in om keurig te praten. Ja, mevrouw, ik volg uw gedachten, ik probeer te denken aan wat u denkt - maar ik word al te veel overweldigd. ‘Ik heb de wereld ingeslikt en kan hem niet kwijtraken.’

De verzorgde, goedgezinde, bekommerde vrouw zag een radeloos twijfelend meisje staan. Zij kon het vroeger ook niet, beslissen, vlees vis kaas broodjes soep en nu was het aanbod veel groter, voor sommigen werd het een kwelling. Zou zij helpen, een suggestie doen?)

Het meisje wilde iets tegen de vrouw zeggen maar wist niet wat. Het was nog te herstellen. Kip, dat moest ze zeggen, ik zal kip eten, mijn lievelingsdier.

Kip zei het meisje - de vrouw knikte, krabbelde iets - kip - in haar notaboekje en uit de keuken kwam een kok in een propere witte schort binnengewaaid ‘er is geen kip meer’, zei hij en de deur sloeg weer dicht.

‘Oei,’ zei de vrouw en ze bloosde ‘dat wist ik niet, anders zou ik iets gezegd hebben, ik heb alle kip verkocht’, en ze stopte. Het meisje zag de verwijteling in haar ogen ‘ik heb het woord “verkopen” gebruikt in de aanwezigheid van een klant, het is niet het juiste woord wanneer je in een restaurant werkt, alsof je in een doe-het-zelfwinkel staat, of

[p. 646]

broodroosters en koelkasten verkoopt en koude harde dingen die geen leven in zich hebben.’

‘Kip is er niet meer,’ zei de vrouw, ‘maar ik kan je onze speciale visschotel aanraden.’

Het meisje mocht al aan tafel gaan zitten, in afwachting, achter namaakplanten niet ver van een oude vrouw en een jongen met een knalrode pet op zijn hoofd. Hij was ongeveer zestien jaar, zijn lichaam groeide sneller dan zijn gebaren konden bijhouden, hij moest nog wennen. Hij hield een koek in de hand, haalde het papiertje eraf, nam een hap en zei tegen de grijsharige vrouw op stille, vertrouwelijke toon:

‘Ik weet niet... het is vreemd... mijn ouders hebben het niet eens gedaan... maar trouwen wil ik wel.’ Zij wou niet trouwen... met niemand... omdat ze wist dat hij vroeg of laat toch ging sterven.

- Hoe lang zijn jullie al bij elkaar?

- Drie maanden.

Hoe de gerimpelde vrouw traag knikte en dacht, drie maanden is niets, voor een jongen met een pet is drie maanden een lange tijd, je weet niet hoeveel leven er nog voor je ligt, en hoeveel tragedies en hartaanvallen en baby's heel natuurlijk zullen volgen, natuurlijk vergeten zullen worden door de tijd.

De vrouw was weduwe, haar man was al jaren dood, de jongen zou over tien, twintig jaar niet meer weten met wie hij ooit eens na drie maanden wilde trouwen.

De vrouw zweeg en het meisje wist dat ze dacht ‘het is belangrijk dat ik luister en nier mijn eigen verhalen begin op te hangen, verhalen over mensen die jij nooit hebt gekend zoals mijn man Fred, hij was mijnwerker en had maar drie vingers aan elke hand; hij had steeds last van koude voeten.’

In het hoofd vol kraaienpoten schitterden de ogen, haar voorhoofd had diepe golvende groeven.

Lichte beats woeien door de ruimte en de vrouw begon over muziek. Ze vond nieuwe muziek erg interessant, zei ze, maar ze was niet goed op de hoogte. Als ik een album van popmuziek zou kopen wat zou je me aanraden? Zij was te dik, zij was soms eenzaam maar daar wilde ze liever niet aan denken.

Het meisje dacht: Dit lichaam moet uit de buurt blijven van oude mensen, aftakeling, want dat is de volgende stap. De stap die dit lichaam nooit zal zetten.

Op straat stopte een meisje met in elke hand een zware lederen koffer. Hoe ze de armen liet zakken, haar vingers strekte, een vuist maakte om het bloed sneller door haar lichaam te laten gaan. Haat gezicht stond verkrampt, een ingespannen trek om haar kleine mond. Ze wisselde de pakken van hand. Zij dacht niets, de koffers trokken haar naar de grond,

[p. 647]

het gewicht maakte haar gedachten traag en zwaar, zij dacht enkel aan haar bestemming, en hoe ze daar kon geraken met die steeds zwaarder wordende koffers.

Ik weet het niet - dagen en uren drijven voorbij als geuren op straat. Ik ben een hond die de geuren volgt. Er is niet slechts één enkele geur, niet één enkel lichaam dat ik achterna kan gaan.

Er was dit lichaam op straat.

Er was een blond kortgerokt meisje dat heel gehaast op straat liept. Zij stapte even van de stoep in de goot om een stel wandelaars voorbij te steken, een blad papier gleed uit haar hand, het wentelde over de straatstenen, woei deze richting uit. Dit lichaam raapte het op en las op het neutrale witte papier - het meisje was al op haar passen teruggekeerd - ‘girls like to be spanked’. Het stond er in kleine zwartgedrukte letters.

Met een vriendelijke glimlach nam het meisje het blad terug aan, ze snelde een eindje verder en ging toen een kantoorgebouw binnen. De glazen lift zoemde omhoog.

Achter het raam waren het meisje en een man nu zichtbaar. Wat zou er gebeuren? Hij had het briefje gelezen dat ze nem toestopte.

Was het een aansporing? Was dat het nieuwste plan voor een reclamecampagne? Was zij een fotomodel dat haar opdracht kwam tonen, een reclame voor korte rokjes? Waarschuwde hij haar dat ze er belang bij had voorzichtiger om te springen met de boodschappen die ze moest overbrengen? Sommigen vatten ze op als regelrechte uitnodigingen.

Zou hij haar slaan nu zij er zwart op wit om had gevraagd? Deden zij het omdat zij het wilde, daar en zonder voorbehoud? Zij ging languit liggen, billen in de lucht, in het kantoor, op de tafel, op dit willekeurige tijdstip op iemand anders' tafel, hier daar overal de hele tijd, op dit moment en toegewijd, zij deden het als een ritueel, teder, fervent, zonder ophouden voor altijd en altijd en altijd.

Maar het was ook mogelijk dat het meisje een algemene waarheid neergeschreven had, ze had onderzoek gedaan, de zin kon evengoed over andere meisjes gaan, miljoenen meisjes die ze nooit ontmoet had, nooit zou ontmoeten, meisjes waar ze zelfs nog nooit over gehoord had, miljoenen en miljoenen meisjes aan de andere kant van de wereld die ervan hielden, eenvoudigweg, zonder veel omwegen, om geslagen te worden. Meisjes die voordracht studeerden en die, nadat alles gezegd was maar nog niets gedaan, wanneer de zonneblinden neergelaten waren, en licht schuin inviel op hun naakte lichaam en zebra's van hen maakte, die niets anders verlangden dan in adembenemende spasmen van wreedaardig verlangen geruchtigd te worden.

De harde meedogenloze hand slaat de woorden uit het lichaam, het lichaam sluit de ogen, de woorden tollen rond, de kreten worden uit de

[p. 648]

keel getrokken. Telkens de hand neerkomt. Steeds luider. Telkens de hand uithaalt. Tot de adem stokt. Het hijgen dat een aanvang neemt.

Waar zou het eindigen? Het meisje en de man in het kantoor werden verliefd, op het kleinste gebaar, de oogopslag onder lichte wimpers, ze werden verliefd en leefden altijd samen? Kwamen daar vele kleine diertjes van?

Zij hield van het meisje. Wist dat zij zoals haar was, dat zij elkaar ergens onderweg, halverwege, tegenkwamen.

Het meisje kwam glimlachend naar buiten. Keek haar aan en glimlachte nog eens. Wandelde naar een wachtende taxi. Ze gaf instructies aan de chauffeur, opende het portier. Keek een laatste maal door het autoraam.

Ik zal naar huis gaan, dacht het meisje. Ik zal een vaas vullen met peperdure, weelderige bloemen samengeknoopt in grote bundels. Ik zal de ene stoel hier zetten, een andere daar. Er zijn onbekenden die de kamer naast ons hebben gehuurd en ze nooit betrokken en niets meer van zich hebben laten horen. Maandenlang al ligt daar in een lege kamer een stoffer bij wat kalk die van het plafond is gevallen.

Ik zal glazen klaarzetten en drank, voor het geval mijn vriend komt, of Stefan of Lize. Maar misschien zal het niet mijn vriend, Stefan of Lize zijn, maar iemand onbekend, iemand die ik tegenkwam op de trap en die ik toefluisterde, me omdraaiend op het moment dat we elkaar net gekruist hadden: ‘kom’. Hij zal komen deze namiddag; hij zal mij zal doen sidderen van pijn. Laat het stille leger van de doden maar ronddwalen. Ik ga vooruit.

De taxi verdween in het verkeer. Ze liep het gebouw binnen, ze nam de lift naar de eerste verdieping. Zij volgde het spoor - wat het meisje had nagelaten te doen - waar zij het achterlaat raap ik het op. Ze wandelde de kamer binnen.

Ze wou de nacht tegenkomen en voller en voller met dromen stoppen.