Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 143

[p. 545]

[1998/5]

Beste lezers,

‘We verzamelen stukken van een wereld die, op één stuk na compleet, ons volledig ontglipt.’

‘Ik kick zelf heel erg op postzegels, stempels, vignetjes, brieven; voor mij betekenen die vodjes papier een esthetische ervaring. Die futiele dingen leggen het dagelijkse vast, dat anders domweg verdwijnt.’

Twee citaten van Koen Peeters, die vanzelf leiden naar een encyclopedische DWB-aflevering met als titel: Schrijvers op post. Samenstellers: redacteur Koen Peeters zelf, en zijn kompaan Kamiel Vanhole (K & K).

De klemtoon ligt op de grote encyclopedie, een vrolijke chaos bestaande uit 51 brieven van Nederlandstalige schrijvers die gebruik maken van het Belgische postwezen. Die brieven komen van beroemde briefschrijvers, of schrijvers van dagboeken - een soort lange brief aan de lezer -, zoals Benno Barnard, Walter van den Broeck, Christine D'haen, Luuk Gruwez, Pol Hoste, Geert van Istendael, Eric de Kuyper, Eriek Verpale en Paul de Wispelaere. Maar in dit nummer worden ook brieven verzameld van onverwachte auteurs, die je niet zo gauw een brief ziet publiceren, zoals Stefaan van den Bremt, Gust Gils, Elma van Haren, Kristien Hemmerechts, Mark Insingel, Roland Jooris, Marcel van Maele, Leo Pleysier, Eddy van Vliet. Grappig is ook het bij elkaar plaatsen van namen die je niet meteen samen verwacht: Hubert Lampo en Herman Brusselmans, Willy Spillebeen en Paul Mennes, Greta Seghers en Ivo Michiels, Geertrui Daem en Stefan Hertmans, Brigitte Raskin en Jeroen Olyslaegers.

Listig hebben K & K al die schrijvers tot medewerking bewogen, met vragen als: ‘Waarom overvalt u elke dag uw postbode met liefde?’; ‘Leest u brieven die niet voor u bestemd zijn?’; ‘Bent u in uw brieven persoonlijker dan in uw werk?’; ‘Voor welke brieven bent u beschaamd?’; ‘Kunt u uw verleden reconstrueren aan de hand van uw brieven? En hebt u dat reeds gedaan?’; ‘Steelt u briefpapier uit hotels?’; ‘Wat is de mooiste brief die u ooit ontving?’

K & K kregen dus 51 antwoorden, en ze beschreven die brieven met grote zorg: de postzegel, de envelop, het geschrift. Voorts vroegen ze Stephan Vanfleteren om de briefschrijvers te

[p. 546]

fotograferen, wat leidde tot een indrukwekkende, aangrijpende reeks close-ups van Vlaamse koppen.

In totaal schreven K & K 75 auteurs aan - ik wist eerlijk gezegd niet dat er zovéél in Vlaanderen vertoefden -, en 24 werkten niet mee, soms omdat ze van zichzelf denken voor de Eeuwigheid te schrijven, en een briefje niet past in hun Magnum Opus. Ze krijgen ervan langs in de kleine encyclopedie.

De vormgeving van het postnummer is in handen van Stefan Loeckx, maar Rombouts & Droste zorgen bovenop voor een speciale katern, waarin ze met hun zelf ontworpen alfabet, ‘AZART’, verrassend experimenteren.

Schrijvers op post is niet alleen een nummer van een DWB-jaargang én een toekomstige collector's item, het is ook de catalogus van een expositie in het Brusselse Postmuseum, die door Rombouts & Droste werd vormgegeven. Vernissage op zaterdag 24 oktober. Curator Luk Lambrecht toont de uitvergrote reeks foto's van Stephan Vanfleteren en voorts plastisch werk van Marcel van Maele, Pjeroo Roobjee en Elma van Haren. Er zijn postualia van Koen Peeters, werk van Marcel Broodthaers en zijn film ‘La Pluie. Projet pour un texte’, een ‘magische hoek’ met literaire filatelie en de video Brief van Peter Verhelst. Zeven auteurs combineren hun teksten met plastisch werk, en zo ontstaan de volgende duo's: Oscar van den Boogaard/ Douglas Gordon, Waker van den Broeck/ Jef Geys, Stefan Hertmans/ Karel Dierickx, Roland Jooris/ Raoul de Keyser, Gwy Mandelinck/ Jan Fabre, Roger M.J. de Neef/ Annie Debie en Peter Verhelst/ Jan van Imschoot.

Op de Antwerpse Boekenbeurs-nocturne van donderdag 5 november zullen enkele ‘écrivains publics’, - Luuk Gruwez, Eriek Verpale, Elma van Haren, Jeroen Olyslaegers en K & K - aan de stand van De Post brieven schrijven voor passanten. Die passanten nemen de HUMO-boekenbeurskatern mee, waarin foto's en brieffragmenten uit DWB. Ten slotte worden ze verwend met een door Rombouts & Droste ontworpen dagstempel voor hun DWB-catalogus.

Het veelkoppige project Schrijvers op post wordt op zondag 15 november sierlijk afgerond in een Literaire Living, opnieuw in het Postmuseum, alwaar Walter van den Broeck - onze koninklijke briefschrijver - te gast is.

Ik heb nog een slotvraag: zijn K & K gek geworden, of sluit hun verzamelwoede aan bij een internationale traditie? Ik citeer even uit Espèces d'espaces (1974) - in 1998 vertaald als Ruimten rondom -van Georges Perec: ‘De tijd die verstrijkt (mijn Geschiedenis) laat residuen achter die zich ophopen: foto's, tekeningen, allang uitgedroogde viltstiften, overhemden, glaswerk zonder en glaswerk met statiegeld, sigarenkistjes, doosjes, gummetjes, ansichtkaarten, boeken, stof en prullaria: ik noem dat mijn fortuin.’ Voorwaar een ‘kleine vredige gedachte’.

Hugo Bousset