Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 138 (1993)

Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 138

(1993)– [tijdschrift] Dietsche Warande en Belfort– rechtenstatus

Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende



[pagina 129]
Paulo Teixeira GedichtenGa naar margenoot+ Poëzie bekleedt een bevoorrechte plaats in Portugal, waarbij de aandacht niet alleen uitgaat naar de grote klassiekers, maar ook naar nieuwe, beloftevolle auteurs. Een van hen is de dertigjarige in Mozambique geboren Paulo Teixeira, van wie alleen nog maar fragmentarisch gedichten in het Nederlands vertaald werden. Teixeira is nochtans bij uitstek een ‘internationale’ en erudiete dichter én lezer. Voortdurende assimilatie van en beïnvloeding door andere Europese schrijvers is kenmerkend is voor zijn werk. Dit procédé is het duidelijkst aanwezig in zijn bundel A Região Brilhante (1988). Daarin wordt elk gedicht opgedragen aan schrijvers en kunstenaars, en bovendien worden hun thema's en kernwoorden gretig geïntegreerd in Teixeira's barokke woordenspel. In het voorwoord tot Hoor de kleine kreet (een anthologie van hedendaagse Portugese dichters uitgegeven door Point) typeert August Willemsen deze emblematische gedichten van Teixeira als door het symbolisme beïnvloede poëzie met een modern taaleigen. In zijn bundel Inventário e Despedida (1991) bezoekt Teixeira historische plaatsen, die hij zorgvuldig beschrijft en inkleurt. Over het algemeen zijn de strofen vrij regelmatig. De klassieke werkwijze blijkt uit het conventionele gebruik van interpunctie en syntaxis en soms ‘het bericht, de boodschap’ in de laatste versregels. Tegelijk is Teixeira zeer modern. Daarnaast is ook de invloed van de Portugese dichteres Sophia de Mello Breyner Andresen (1919) in Teixeira's werk terug te vinden. Hij deelt haar bewondering voor de Griekse mythologie en sleutelwoorden zoals zee, strand, zand, licht, gelaat en gloed komen ook in zijn gedichten veelvuldig voor. De lichamelijke liefde en het verstrijken van de tijd zijn belangrijke thema's. met dank aan het Europees poëziecentrum Teixeira is een heel gewaardeerd dichter in Portugal. Hij heeft in 1992 de belangrijkste poëzieprijs van zijn land in ontvangst mogen nemen en onlangs kwam daar nog de bijzondere vermelding van de Portugese PEN-club bij. Hij publiceert regelmatig en de kwaliteit van zijn werk blijft hoog.
[pagina 130]
Le ceneri di Pier Paolo Pasolini Jij laat aan mijn voeten de herinnering neer van die roerloze zomers met hun vracht onwaarschijnlijke vruchten en de hartstocht der lichamen de toekomst van hun ongeschoeide voeten in het vochtige zand achterlatend: ‘Nisiuti’, met de onschuldige blik, ‘Gianni’ met de korte bolero, ‘Bruno’ met zijn blote hiel en heftige schaamteloosheid. Wat wist ik van verdriet of van perversie in die dagen? Rustig, tussen de raderen die haar beschermden tegen de wereld, was Casarsa: Guido die op een stille ochtend in maart vertrok, in een clandestiene trein met een boek in de hand naar de dood, terwijl zijn moeder wachtte en ik, gewiegd op de stroom vergeten haren van een of andere jongen, de slaap zo zacht, zo zacht, voor wie insliep in de dromen van mijn ziel. Jij laat nu, Niletto, op de helling der jaren jouw naakte been neer en die ketterse moraal die altijd de onze was. Vogels der onbeschaamdheid, die van de partij en van de kerk, zoeken nu in het bed waarin wij sliepen het genot waarvan zij bleven verstoken, deze nachten excommunicerend waaruit jongens noch meisjes zullen worden geboren die in onze plaats een altaar zullen bestijgen.
[pagina 131]
Want obsceen is alles wat zij graag zouden willen doen maar waartoe zij niet in staat zijn, onoverwinnelijk blijft het licht van de hemel in jouw ogen en die helderheid die jou sinds lang buiten de wereld plaatst zoals (zouden ze het wensen) het aureool van de aartsengelen. Zij. Nooit zullen zij de vreugde kunnen dromen (welke procedures zij ook aanspannen tegen ons of tegen hetgeen wij ondernemen) die wij tussen de lakens delen of de ruimte die zich voor ons opent wanneer wij door de straat lopen, zij aan zij: dan is mijn schouder voor jou een wonde, de jouwe bekleedt zich voor mij met troost. Uit: A Região Brilhante. Editorial Caminho, 1988.
[pagina 132]
Anacreons lied aan Smerdis De woorden verlichten jouw lichaam, verleid nog door die geduldige tekening van vocalen achtergelaten met de afdrukken van ons gevecht in het zand. Eerste en laatste blik gewaagd op die bergen van sneeuw en vuur, je kunt terugkeren naar het slapen in de armen van jouw heer. Voor vijf talenten zou hij je niet aan zijn zanger verkopen. Zo laat hij me lopen, stap voor stap, over de uitgestrekte tarwevelden van jouw borst en het gulle goud in jouw haren. Reik mij je hand: ik wil met Dionysos één moment die lippen vieren die smaken naar de nieuwe wijn van Samos. Uit: A Região Brilhante. Editorial Caminho, 1988.
[pagina 133]
De schone koordendraaister Ik had als model de liefde en de studie van zijn lichaam, naakt en zonder antwoord op het bed. Een Febo gezongen als een zucht in het oor van het gedicht, terwijl een schaduw de ongewapende nacht rondom de haard verzamelde. Lang woont hij niet meer in mijn zachte tasten, de lucht omlijstend met een obsceen woord. Maar nog slaat de klok de tijd van uur tot uur. Bewegingsloos en ontbloot zoals het lichaam van een kapiteel, vertelt het kussensloop mij niet waarheen hij ging, in welk verstrooid licht, naar welk hemels kader. De borst insluitend zoals de wallen van Perpignan tegen het beleg van de wereld, bezoekt zijn ziel mij niet in het fosforescerende licht dat de manen baadt van een paard, noch neemt ze me mee, het hart in de armen, zijn vogel van bloed. Ik laat de wind ia de namiddag zijn ademhaling en mijn verlangen weven. Uit: Arte da Memória. Editorial Caminho, 1992.
[pagina 134]
Aan de voortvluchtige Zie, Mabel, hoe de syllaben jouw leven bevrijden en het verzamelen in de plooi van nog een vers. Je zou willen dat het papier een balkon was voor de wereld in de slapeloze opdracht van kijken, door de mansarde van het lichaam, naar de stad, naar het feest van haar ramen dat ons het geheim van het licht weergeeft. Laat je meenemen zoals een vogel in het verlangen van zijn vleugels over het groen van de velden en de draad van de telefoonkabels om de hoed van een wolk te draaien, de wollen vacht van de kudden te tellen. Zoek niet naar een of andere zekerheid, noch naar de woorden waarmee je het hart voor zijn leugens rechtvaardigt. Weet dat je verder dan de kalligrafie van jouw gebaren het applaus van de lucht bezit. Uit: Arte da Memória. Editorial Caminho, 1992.	margenoot+ Vertaald en ingeleid door Irène Koenders

Vorige Volgende