Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 135

[p. 390]

Patricia de Martelaere
Littekens

Wanneer Vincent zich een fysische voorstelling van Eva maakte dacht hij altijd het eerst aan de gekartelde streep die over Eva's buik liep, als een lange ritssluiting met in het midden, als een soort drukknoop, de navel. Het was het litteken dat overbleef nadat Eva, toen ze zo'n jaar of twaalf was, in een populier was geklommen om te bewijzen dat ze een jongen was, en toen een heel eind langs de stam naar beneden was geroetsjt. Maar het had meer weg van een vervaarlijke overlangse darmoperatie waarvan de naad elk ogenblik kon openscheuren. Soms, wanneer hij in bed met zijn hoofd op haar buik lag, stelde Vincent zich voor dat hij de wonde ook werkelijk als een rits zou kunnen openen en dat hij dan in Eva's verborgen binnenste zou kunnen kijken.

Eva schaamde zich altijd over het litteken. Op stranden waar alle vrouwen in bikini of met blote borsten rondliepen waagde zij zich enkel in badpak, of liever nog in pantalon, want eigenlijk schaamde ze zich ook over haar benen. Het waren lange, slanke maar gespierde benen, met smalle dijen en stevige kuiten - echte jongensbenen. Maar Eva vond haar knieën te dik, zoals ze zich overigens helemaal te dik vond.

Vincent vond Eva mooi zoals ze was, maar toch had ook hij niet gewild dat ze zich op stranden in bikini zou hebben vertoond. Hij kon de gedachte niet verdragen dat een ander dan hijzelf Eva's blote buik zou zien, en het litteken, dat hem in de besloten ruimte van de slaapkamer mateloos boeide en vertederde, leek hem in het publiek aanstootgevend en bijna obsceen. Een gelijkaardig gevoel had hij ook, ofschoon in mindere mate, met betrekking tot andere lichaamsdelen van Eva. Haar benen vond hij prachtig en uitermate verleidelijk wanneer die achteloos onder haar in de stoel lagen opgetrokken of half ingezeept en glimmend van het water over de rand van de badkuip hingen. Maar wanneer hij een paar passen achter haar op straat liep en naar haar benen keek, die er in nylons en op hoge hakken voor anderen ongetwijfeld heel sexy uitzagen, voelde hij niets dan weerzin en wrevel. Soms volstond het zelfs, wanneer hij naast het bad stond waarin Eva zich waste, dat hij zich voorstelde hoe in plaats van Eva's hand een vreemde mannenhand haar dijen zou inzepen, opdat hij eensklaps het bloed naar zijn hoofd zou voelen stijgen en in tomeloze woede de badkamer verlaten. Zelfs Eva's handen, zo fijn en sierlijk wanneer ze aan tafel het eten naar haar mond brachten, kwamen hem wansmakelijk en vulgair voor wanneer ze een andere man nog maar de hand reikte. En de ene keer dat hij haar op een bal met een vroegere vriend had zien dansen vervulde haar hele lichaam hem met zulk een afschuw en haat dat hij haar midden in de nacht op de pechstrook van de autoweg uit de wagen had gegooid.

Wanneer Eva naar de cursus was las Vincent altijd haar dagboek. Het was niet moeilijk om vinden, ook al verstopte Eva het elke week op een andere plaats. Maar Vincent kende al jaren alle

Uit de gelijknamige roman, die in september bij Meulenhoff verschijnt.

[p. 391]

geheime plaatsen waar mensen bij voorkeur de dingen konden verstoppen waarvan ze overigens niet dachten dat iemand ze ooit zou gaan zoeken, en daarbij kwam dat Eva bijzonder weinig inventief was in het bedenken van nieuwe schuilplaatsen. Zo was het dagboek bij voorbeeld regelmatig onder het bed te vinden, of achter de bovenste rij boeken van de boekenkast.

Vincent had het nog steeds moeilijk met Eva's handschrift, waarvan hij de onregelmatige hanepoten slechts met de grootste inspanning kon ontcijferen. Maar wat hij dan te weten kwam, kon hem niet bevredigen. De aantekeningen waren kort en met lange tussenpozen, en bestonden uit niets dan beschrijvingen van vage gemoedstoestanden, met hier en daar de vermelding van geheel onbetekenende feiten, zoals: om elf uur opgestaan, na de les bij Karen geweest, 's avonds met Rosette gebeld. Nergens stond zijn naam ook maar één keer vermeld. Het was alsof hij niet bestond in het innerlijke leven van Eva. Naarmate hij verder bladerde en verder zocht voelde Vincent zich alsmaar meer bedrogen. Hij had het gevoel dat Eva hem op elke bladzijde uitlachte en voor de gek hield. Soms doorzocht hij dan systematisch alle laden van haar bureau en doorbladerde al haar cursussen, op zoek naar andere getuigenissen.

Maar wat hij zocht was nergens te vinden.

***

Het was een man van eind veertig, begin vijftig. Hij woonde aan de andere kant van de stad in een excentrieke villa, die niet alleen op het naamplaatje te kennen gaf dat hij architect was. Zijn katoren had hij in het centrum van de stad, niet ver van de universiteitsgebouwen. Hij was groot, krachtig gebouwd maar met het begin van een buikje. Zijn haren waren gitzwart - al wist buiten zijn vrouw niemand dat hij ze regelmatig liet bijverven, en dat hij bovendien een haarnetje had om zijn vergevorderde kaalheid te verbergen. In zijn baard waren oordeelkundig een paar grijze haartjes blijven staan, zodat het geheel er bijzonder natuurlijk uitzag. Zomer en winter, bij regen zowel als bij grote hitte, altijd was hij onberispelijk gekleed. Boven het onveranderlijke witte hemd met das droeg hij in de winter een grijze of blauwe trui, een bijpassende jas en een suede overjas, in de zomer een beige of kaki katoenen vest. In de winter droeg hij zwarte schoenen onder een grijze of blauwe broek, in de zomer droeg hij witte broeken met witte schoenen. Een enkele keer, op zaterdag of zondag, kon men hem in zijn tuin zien rondkuieren of onder de parasol een drankje nemen in witte shorts met een wit, openstaand polohemd. Op zijn bruine, behaarde borst hing dan een gouden kettinkje met kruis te glinsteren in de zon.

Elke avond, stipt om halfzes, kwam hij met een sportieve zwaai in zijn donkerblauwe BMW de brede acacialaan opgereden. Voor de inrijpoort van zijn woning hield hij stil, stapte uit om die te openen, stapte weer in, reed een paar meter verder en stapte opnieuw uit om de poort te sluiten. Al zijn gebaren waren volkomen rustig en beheerst. Het leek onmogelijk dat hij zich ooit zou opwinden. Soms bleef hij nog even staan, bukte zich om naar een krokus te kijken of een vlekje van de bumper te vegen, en stapte dan weer in om de wagen naar de garage te rijden. Bij de garage herhaalde zich hetzelfde ritueel. Uitstappen, garagepoort openen, instappen, binnenrijden, uitstappen, buitenkomen, garagepoort sluiten. Buren en omwonenden werden er zenuwachtig van, enkel en alleen om hem dagelijks met dezelfde onverstoorbare traagheid deze handelingen te zien voltrekken. Voor hem leek het een soort meditatieoefening, iets wat hem door de vrijwillige concentratie een subtiel genot verschafte. Vaak bleef hij nog even

[p. 392]

rondhangen in de buurt van de garage, tikte eens tegen de afvoerpijp, plukte een halfafgewerkt nest uit de goot of veegde zijn schoen schoon aan een graspol. Niet zelden waren meer dan tien minuten verstreken tussen het ogenblik waarop hij stopte voor de inrij poort en het ogenblik waarop hij de zes treden naar de voordeur opging. Tegen de tijd dat hij boven was - met verende tred, maar met grote aandacht voor elke trede - stond de deur al op een kier open en verscheen voor het raam ernaast het glimlachende gezicht van zijn vrouw.

Hij wist niet dat hij al die tijd nauwlettend in de gaten werd gehouden door het meisje met de fiets dat dagelijks op de hoek van de straat op iemand stond te wachten. Telkens hij de straat inreed, 's avonds stipt om half zes, stond ze daar, elke dag, nu al meer dan een half jaar. Een enkele keer kwam ze te laat - dan zag hij haar uit de andere richting aangereden komen, haar haren in de wind, een blos op haar wangen. Dan stak hij kort zijn hand op, knikte even en reed met een brede boog de acacialaan in. De keren dat ze er al was, hing ze voorovergebogen over het stuur, één voet op de grond, de andere op de trapper, of ze zat kaarsrecht in het zadel, beide handen op het stuur, het ene been in een rechte hoek op de trapper, vertrekkensklaar. Het was een meisje, schatte hij, van om en bij de zeventien - de leeftijd van zijn jongste dochter Denise. Ze droeg donkerblauwe plooirokjes of geruite Schotse rokken met marineblauwe of zwarte nylons, en witte blouses met kanten kraagjes. Haar haren, kastanjebruin en sluik, waren recht gekapt op schouderhoogte, met vooraan een korte, kinderlijke pony. Ze wachtte, dacht hij, op een vriendje dat even later komen zou, om dan met hem het park in te rijden en op een bank te gaan zitten zoenen. Hij vroeg zich af wie het was. Misschien Toon van de notaris, of Marco de kleine Italiaan. Misschien was het wel zijn eigen zoon Karel, die de laatste tijd zo steels het huis uitsloop. Hij hoopte het niet. Er was iets aan het meisje dat hem niet beviel.

***

Eva droomde van hem. De eerste maal dat ze van hem droomde kwam het als een schok. Ze dacht 's morgens bij het ontwaken: ik hou misschien van hem, en 's avonds probeerde ze opnieuw van hem te dromen. Een week later was ze ervan overtuigd dat ze van hem hield en droomde ze elke nacht van hem.

Hoe het kwam dat ze de eerste maal van hem had gedroomd wist ze niet. Het was toen al de derde week dat ze dagelijks op de hoek van de straat was gaan staan waar hij dagelijks, stipt om halfzes, in zijn blauwe BMW voorbijkwam. De allereerste dag had ze daar toevallig gestaan, buiten adem van het snelle fietsen, zwetend en bang dat Vincent haar nog steeds achtervolgde. Ze keek angstig achterom, veegde de klissen haar uit haar gezicht en probeerde haar bevende ledematen tot bedaren te brengen. Op dat ogenblik reed hij de bocht om, kalm en plechtstatig, hij draaide even het hoofd met de onberispelijke zwarte haren en keek haar lichtjes verstoord aan. Toen reed hij waardig en zonder een zweem van haast de brede laan in. Eva viste haar zakdoek uit haar tas en begon te huilen.

De volgende dag stond ze daar opnieuw, om hem te bewijzen dat er niets met haar aan de hand was. Ze stond er met netjes gekamde haren, een witte blouse en nylons met hoge hakken. Hij nam de bocht met een volmaakt onverstoorbare zwaai en keek strak voor zich uit. Het leek alsof hij haar niet eens had gezien.

Ze keek hem na tot hij voor de inrijpoort van zijn woning was gestopt, deze had geopend en na het binnenrijden opnieuw had gesloten, de garage was binnengereden, de poort had gesloten en uiteindelijk kuierend achter de voordeur was verdwenen. Toen reed ze zijn laan

[p. 393]

Portret van Patricia de Martelaere door Anne van Herreweghen.

in, tot even zijn huis voorbij, en keerde dan weer terug langs de andere kant van de straat. Het was een ontzaglijk huis, eigenzinnig opgevat, met plantennissen, torens en lichtkoepels, half verscholen in een tuin vol van de meest vreemdsoortige struiken en bomen. Op het muurtje van de inrijpoort hing, naast de brievenbus, een verguld naamplaatje: H. Brenner, Architect. Voor Eva, die volstrekt geen gevoel voor vormelijke schoonheid bezat, leek het of hier een groot man woonde.

Thuis zocht ze in het telefoonboek

[p. 394]

onder Architecten en vond er zijn voornaam: Hugo, alsook het andere adres, in de stad, waar hij zijn kantoren had. Het was twee straten om van de aula waar ze bijna dagelijks college had, maar daar durfde ze hem niet staan opwachten. Ze haastte zich dan maar elke dag naar de andere kant van de stad om op de hoek van de acacialaan te wachten tot hij voorbij zou komen, te zien hoe hij haar zelfs niet zou zien staan, en hem vervolgens na te kijken tot hij weer eens in zijn huis zou zijn verdwenen. Het gaf haar een gevoel van vernedering en van voldaanheid. De eerste weken wist ze zelf niet goed wat ze daar eigenlijk stond te doen. Ze was zich niet bewust van enige persoonlijke gevoelens jegens hem. Het had veel weg van een onzinnig tijdverdrijf, als hinkelen of zakdoek leggen op een vervelende schooldag. Ze deed het zonder overtuiging, zonder hartstocht, bijna met tegenzin. Daarom was ze blij, nadat ze van hem had gedroomd en daarna keer op keer van hem droomde, te kunnen geloven dat ze van hem hield.

Het was gekomen door die keer dat ze te laat was. De les anatomie was wat uitgelopen doordat een meisje was flauwgevallen, en Eva had een voetgangerspad binnendoor genomen. Daardoor kwam ze uit de andere richting gereden, in volle vaart, toen ze eensklaps de blauwe BMW op zich toe zag komen. Er was geen tijd om haar haren te fatsoeneren of haar rok recht te trekken. Hij was vlakbij. Toen stak hij opeens zijn linkerhand op en knikte even, alvorens de hoek om te slaan. Hij had haar gezien.

Thuis sloeg ze het telefoonboek opnieuw open op zijn naam en vond het vreemd dat hij daar stond. Ze bestudeerde zijn nummer, op zoek naar veelvouden en exponenten, alsof het een code was met een geheime boodschap.

Die nacht droomde ze voor het eerst van hem.

***

‘Ik geloof je niet’, zei Vincent.

‘Wat wil je’, zei Eva, ‘dat ik dacht?’

‘Je wilt me niet zeggen wat je dacht’, zei Vincent.

Eva zuchtte.

‘Ik dacht aan niets’, zei ze. ‘Heus, geloof me.’

‘Dat kan niet’, zei Vincent. ‘Dat is bewezen.’

‘Ik herinner het me niet’, zei Eva. ‘Dat kan wel. Dat is ook bewezen.’

‘Ik geloof je niet’, zei Vincent opnieuw.

‘Dacht je misschien’, vroeg Eva, ‘dat ik aan een ander dacht?’

‘Misschien wel’, zei hij.

‘Je vergist je’, zei Eva.

‘Hoe kan ik het weten?’ vroeg hij.

‘Je kunt het niet weten’, zei ze. ‘Je moet me geloven.’

‘Ik geloof je niet’, zei hij.

Ze zaten naast elkaar op de rand van het bed, zij in haar nachtjurk, hij in zijn pyjama. Ze had vast te lang en te dromerig voor zich uitgestaard en niet snel genoeg een antwoord gevonden op de vraag waaraan ze dacht. Soms legde ze in gedachten lijstjes aan van dingen die ze kon vermelden wanneer hij haar naar haar gedachten vroeg, maar nu had geen daarvan haar geloofwaardig geleken. Ze had werkelijk aan niets gedacht, zo leek het, of aan iets dat ze zich niet meer kon herinneren.

Eva was moe. Ze wilde alles doen om een ruzie te vermijden op dit late uur. Ze wilde in Vincents warme armen liggen en slapen tot alles was vergeten.

‘En jij’, vroeg ze, ‘waaraan dacht jij?’ ‘Ik vroeg me af waaraan jij dacht’, zei hij.

‘Hoe kan ik weten’, zei Eva, ‘dat jij niet aan een ander dacht?’

‘Doe niet zo belachelijk’, zei hij.

‘Ik meen het’, zei ze.

Hij keek haar somber en vijandig aan.

‘Ik heb alleen maar jou’, zei hij.

Ze schoof haar arm door de zijne.

‘Ik ook’, zei ze, ‘ik heb alleen maar jou.’

[p. 395]

Hij bleef nukkig voor zich uit kijken.

Eva beet op haar lip en staarde naar hun blote voeten op het kleverige linoleum. Vincents dikke tenen gingen beurtelings ritmisch op en neer.

Ze wist dat elk woord verkeerd kon zijn.

‘Zullen we nog wat gaan eten?’ probeerde ze.

‘Nee’, zei Vincent, ‘Ik heb geen honger.’

‘Zullen we nog een blokje om lopen?’

‘Nee’, zei hij, ‘laten we gaan slapen.’

Ze kropen in bed, elk aan hun kant, met hun rug naar elkaar toe.

Vincent knipte het licht uit en zei niets meer.

Eva voelde zich koud en eenzaam. Ze dacht aan de beer, thuis, en aan de kamer waar zij niet was.

‘Vincent’, zei ze zachtjes.

Er kwam geen antwoord.

‘Slaap je al?’ vroeg ze wat luider.

‘Nee’, zei hij.

‘Mag ik tegen je aan liggen?’ vroeg ze.

Het bleef stil. Toen draaide Vincent zich om, schoof wat dichter naar haar toe en nam haar in zijn armen. Een weldadige warmte stroomde door haar heen. Ze sloot de ogen en voelde zich wegglijden.

Toen schoof opeens Vincents hand onder haar nachtjurk naar boven. Eva verstijfde over haar hele lichaam. Ze dacht aan haar moeder, die nu in het grote bed bij haar vader lag.

Nee, o nee, dacht ze.

Ze hield zich onbeweeglijk, klemde haar knieën tegen elkaar en hoopte dat het zou ophouden. Maar het hield niet op. Vincent streelde haar, heel zacht, op alle plaatsen waar ze het niet wilde.

Ze haalde diep adem, draaide zich om en boog zich over Vincent heen om hem te kussen. Haar tanden waren zo stijf op elkaar geklemd dat ze vreesde ze te horen knarsen.

[p. 396]

Els Vos, ‘Overspanning’ (Ets, gemengde technieken).