Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 132

[p. 2]

Pol Hoste
Tel

- Hoe gaat het met je?

- Je weet dat ik daar niet graag op antwoord, ik heb je al uitgelegd waarom.

- Is het zo erg dat ik gewoon eens vraag hoe het met je gaat, mag dat ook al niet meer?

- Het is helemaal niet erg, alleen hadden we afgesproken dat je het me niet meer zou vragen. Dat is alles. Als je me dus vraagt hoe het met me gaat herinner ik je alleen maar aan onze afspraak. Niet meer of niet minder. Dat hoef je dus helemaal niet erg te vinden.

- Dat weet ik, maar wind je niet meteen zo op, want dat is echt geen normale reactie meer, sta me toe dat ik dat zeg. Ik vraag gewoon even hoe het met je gaat en in plaats van te zeggen, zo of zo, maak je een drama alsof ik je geen ogenblik met rust laat. En het is al zo lang geleden dat we nog eens met elkaar gepraat hebben.

- Ik maak helemaal geen drama, ik herinner je alleen maar aan onze afspraak dat je me niet meer zou vragen hoe ik het maak. Want daarover gaat het en over niets anders.

- Is dat dan zo'n verschrikkelijke vraag? Straks ga ik nog denken dat ik helemaal abnormaal ben omdat ik gewoon even zeg: ‘Dag, hoe maak je het?’ Ik word er ziek van als ik daaraan denk. Ik begrijp helemaal niet waarom je me niet gewoon zegt, het gaat me goed of slecht of maar zo zo. Je mag het me gerust zeggen als het je slecht gaat. Misschien zit je in geldnood, sta je op het punt van ziek te worden, hoe kan ik dat weten, ik maak me alleen soms zorgen, dat is alles, dat kan toch, of mag ik dat ook niet meer? Ik kan je toch niet opbellen en dan doen alsof het helemaal niet om jou gaat? Alsof je er niet bent. Dat zou me een toestand worden. Ik ben niet gek.

- Ik ook niet.

- Kijk, als jij nu gewoon op mijn vraag had geantwoord: het gaat me zo of zo, ik verwacht daar helemaal geen uitgebreid antwoord op, denk dat maar niet, je hoeft me zeker niet alles te vertellen, helemaal niet, nee, alleen even gewoon hoe het met je gaat. Zo of zo, het zal me een zorg zijn, je beslist toch zelf wat je daarop antwoordt, ik zeg toch niet wat je me moet zeggen, integendeel, je hoeft me niet te sparen, ik bedoel, als je daar nu gewoon even kort op had geantwoord, dan hadden we er al lang over gezwegen in plaats van alweer zo tegen elkaar tekeer te gaan. Dat vind ik echt niet prettig.

- Goed, ik zal je nog één keer zeggen hoe het met me gaat, maar beloof me dan alsjeblief dat je het me niet meer zal vragen.

- Neen, o maar neen. Kijk, als het zo moet gaan, hoeft het al niet meer voor mij, ik kom je geen gunst vragen, als het je zo zwaar valt, dan heb ik echt veel liever dat je me niet antwoordt. Dan bezorgt het me alleen maar een schuldgevoel dat ik je daarnaar gevraagd heb. O, wat heb ik al spijt dat ik je dat heb gevraagd.

- Jij bezorgt me een even groot schuld-

[p. 3]

gevoel doordat je me verantwoordelijk stelt voor het schuldgevoel dat ik je bezorg. Weet je dat?

- En allemaal omdat jij me niet wil zeggen hoe het met je gaat. Begrijp je er zelf wat van? Kijk eens, dat is toch iets wat mensen zonder enig probleem aan elkaar meedelen. Zelfs mensen die elkaar alleen maar oppervlakkig kennen. ‘Prima hoor!’, of ‘niet zo best’, of ‘het gaat wel’, weet ik wat de mensen zeggen, alleen wij niet. Tussen ons kan dat niet. Waarom weet ik niet, maar zelfs die eenvoudige vraag is tussen ons onmogelijk geworden. Begrijp je dan niet hoe erg ik dat vind?

- Dat begrijp ik heel goed. Maar daarover gaat het niet. Ik denk zelfs dat ik het nog veel erger vind dan jij maar daarover wil ik het niet hebben. Daarom had ik je vorige keer gevraagd om me gewoon nooit meer deze eenvoudige vraag te stellen. Dat is alles. Over andere vragen heb ik niet eens gesproken, alleen deze vraag: hoe gaat het met je, alleen die vraag wil ik niet meer horen, en daar waren we het vorige keer over eens. Je zei toen: ‘O.k. ik vraag het je nooit meer, dat is beloofd.’ Ik begrijp dus echt niet wat je daar nu plots zo onoverkomelijk aan vindt. Ik dacht dat we daarover waren uitgepraat. Overigens kan je op ontelbare manieren te weten komen hoe het met iemand gaat. Ik bedoel, als ik iemand hoor praten, merk ik al ogenblikkelijk hoe het met hem of haar gaat, ik hoor dat, ik moet zoiets niet vragen, dat is helemaal niet nodig, alleen jij wil dat steeds expliciet van mij horen. Een echte kwelling is

[p. 4]

dat. Ik ben al bang voor het moment dat je weer opnieuw met die vraag aankomt, want je zegt wel dat je het nooit meer zal vragen, maar je vraagt het steeds opnieuw. Nu zeg je van niet, maar een volgende keer is het weer zover: ‘Hoe gaat het met je?’ Ik hoor het je al zeggen.

- Goed. Weet je wat? Doe maar alsof ik het je niet heb gevraagd. Vergeet gewoon dat ik het je heb gevraagd. Zo gewoon. Alsof er helemaal niets is tussen ons. O, wat heb ik er spijt van dat ik het je heb gevraagd. Weet je dat ik zelfs helemaal niet van plan was om het je te vragen? Weet je dat? Je zal me niet geloven, en toch is het zo. Daarom moet je nu ook maar denken dat ik het je niet gevraagd heb. Ik was het helemaal niet van plan. Geloof je me?

- Ja.

- Kijk, alles is weer goed. Ik heb het je niet gevraagd. O.k.?

- Mij goed. Als je het maar niet meer opnieuw vraagt.

- Nee, ik beloof het. Kijk, het is beloofd. Echt waar. Maar mag ik dan ook niet meer vragen wat je aan die vraag zo erg vindt?

- Hoe is dat toch mogelijk!

- Wind je niet zo voortdurend op als je tegen mij praat.

- Nee, we hadden afgesproken dat je ook die vraag niet meer zou stellen omdat je dat onderwerp voor eens en altijd zou laten rusten. Want daarom heb ik toch precies die afspraak met je gemaakt, opdat je er niet meer op terug zou komen. Je gaat het toch niet over de formulering van die vraag hebben, hoop ik.

- En dat vind je dus niet onrechtvaardig?

- Onrechtvaardig? Nee, kijk eens, ik dacht dat we het daar vorige keer toch heel precies over eens waren geworden. Ik begrijp echt niet dat je daar steeds maar op terug blijft komen. Nauwelijks zijn we het erover eens, of daar begin je weer. Dat gaat echt mijn verstand te boven. Maar dan ook helemaal. Echt waar. Tenzij je het doet om me te tergen. Dat is nog het enige waar ik aan kan denken. Nee, ik ben uitgepraat, ik weet echt niet meer wat ik moet doen.

- Omdat je niet wil begrijpen wat het voor mij betekent om die afspraak met je te maken, daarom weet je niet meer wat je moet doen. Je wil gewoon niet onder ogen zien wat mijn probleem is terwijl je aan de andere kant alle begrip van mij vraagt voor jouw problemen. Maar ik wijs tenminste je problemen niet af, ik, zo ben ik niet, ook al vind ik soms dat je wel eens meer naar mij zou kunnen informeren. Maar daarover wil ik het zelfs helemaal niet hebben, zeker niet, anders denk je: ze begint weer. Nee, ik zou al heel blij zijn dat je, al was het maar één seconde, wilde inzien dat het voor mij zomaar niet de gewoonste zaak van de wereld is dat ik je niet meer mag vragen hoe het met je gaat. Trouwens, als ik eerlijk mag zijn, ik heb echt moeite met het idee dat dit zo'n probleem voor je kan zijn.

- Laten we dan aannemen dat het geen enkel probleem is voor mij, geen enkel. Laten we gewoon aannemen dat ik het alleen maar niet graag heb. Maar dan ook helemaal niet. Ik heb het alleen maar niet graag, dat is het, zoals, zeg maar bij voorbeeld, iemand die geen olijven lust. Eenvoudig zo. Dan hoef je het helemaal niet meer te begrijpen. Dan ben je daar al van verlost. Het enige wat je dan nog te doen staat is de andere het recht geven op een eigen smaak. Je moet alleen nog accepteren dat iemand anders een andere smaak kan hebben of een andere mening dan die van jou. Dat is eigenlijk heel eenvoudig. Maar als het om mij gaat, is dat voor jou allicht een onoverkomelijk probleem. Dus dat zal ook wel geen oplossing zijn. Dat zal je ook wel weer te moeilijk vinden.

- Alsof ik het kortzichtigste wezen ben dat er rondloopt. Het is toch waar! Alsof ik nooit wat voor je heb gedaan. De moeite die ik me heb getroost om je te begrijpen. Denk maar niet dat het me geen geduld heeft gekost. Meer zelfs dan alleen maar geduld. Maar goed, daar spreek ik niet over. Je weet het trouwens goed genoeg als je er eens over wil nadenken. Nee, er is me niet gauw iets te veel geweest. Als ik maar iets kon doen voor je. En dat is nog altijd zo, dat weet je maar al te best. Ook al kan ik daarvoor maar op heel

[p. 5]

weinig begrip rekenen van jouw kant, dat wil ik er dan toch wel bij zeggen. Luister je nog?

- Ja.

- Nu goed, daarover zullen we het dan maar niet hebben. Maar dat ik niet bereid zou zijn alles te doen voor je, dat kan je niet zeggen. Natuurlijk binnen mijn mogelijkheden. Daarom had ik er trouwens ook de vorige keer in toegestemd om je nooit meer te vragen hoe het met je ging, zelfs al vond ik die afspraak eerlijk gezegd onredelijk, echt waar. Maar goed, ik had het ervoor over. Denk dus niet dat ik het niet wil doen voor je, of erger nog, dat ik je zou willen tergen, waar haal je dat in je hoofd. Welke reden zou ik daarvoor hebben? Mensen tergen elkaar al genoeg in deze wereld. Nee, als je me vraagt om het niet meer te hebben over hoe het met je gaat, dan is niets me te veel om aan dit verzoek te voldoen.

- Dat meen je toch niet.

- Welke reden zou ik kunnen hebben om het je te weigeren? Zeg dat eens? Geen enkele. Niet dat het me gemakkelijk valt, dat is wat anders, ik ben ten slotte ook maar een mens, dat weet ik wel.

- Waarom blijf je dan steeds maar opnieuw vragen hoe het met me gaat?

- Steeds opnieuw, je moet niet overdrijven, ik heb het je daarnet gevraagd, dat geef ik toe, dat is zo, ik wil het niet ontkennen, maar ik heb er ook onmiddellijk bij gezegd: doe maar net alsof ik het je niet heb gevraagd, dan is het probleem meteen opgelost.

- Daarmee is het probleem helemaal niet opgelost. Tenminste niet voor mij. Denk je niet dat ik het nogal wat gemakkelijker zou vinden om te gewoon te zeggen hoe het met me ging wanneer je erom vroeg. Dat zou echt heel veel gemakkelijker zijn. Ik hoop dat je dat tenminste inziet.

- Waarom doe je het dan niet?

- Daar zit precies heel het probleem dat jij niet wil zien. Als ik er geen problemen mee had dan zou ik toch die afspraak niet met je maken, dat begrijp je toch. Denk je misschien dat ik zo'n afspraak voor mijn plezier maak? Ik heb het er erg moeilijk mee. Heel erg. Dat is het nu juist. En daar kom jij nu altijd op terug met je eeuwige ‘hoe gaat het’ en ‘ik heb niet gevraagd hoe het met je gaat, nee helemaal niet, vergeet het maar gauw’. Waarom doe je dat toch?

- Kijk eens, wat jij doet is me een schuldgevoel bezorgen.

- Dat heb je al gezegd. Ook dat blijf je maar herhalen. Ik ben niet doof.

- Hoeveel moeite ik me ook getroost om je te begrijpen, je bezorgt me een schuldgevoel. En geen klein. Ik kan dat probleem helemaal niet begrijpen, maar goed, ik zeg zelf dat het me spijt dat ik erover ben begonnen, ik stel zelfs voor er niet meer over te praten, ook al blijf ik met een heleboel vragen zitten, dat weet je. Maar toch wil jij me niet de kans geven om mijn fout recht te zetten en blijf je me maar verwijten maken. Hoe moet ik dan nog zeggen dat het me spijt? Hoe? Ik weet het niet. Om het even wat ik zeg, het is voor jou een aanleiding om uit te leggen hoe verschrikkelijk ik wel ben, hoe erg het wel is om met iemand als ik te praten. Met al mijn goede bedoelingen krijg ik alleen maar een negatieve voorstelling van mezelf. Wat is er dan wel zo verschrikkelijk aan me? Dat ik je vraag hoe het met je gaat? Is het dat wat me zo verschrikkelijk maakt? Vind je dat echt niet een beetje overdreven? Een klein beetje? Neem me niet kwalijk, maar dat kan ik moeilijk een redelijke houding noemen. Ik weet zeker dat ik ze van om het even wie geen ogenblik zou dulden. Want onredelijk is ze zeker. De enige verklaring die ik ervoor heb is, dat er iets anders aan de hand moet zijn. Iets helemaal anders. Iets dat helemaal niets te maken heeft met het feit of ik je vraag hoe het met je gaat of niet. Dat denk ik.

- Nee. Integendeel. Er is helemaal niets anders aan de hand.

- O, maar je hoeft me niet te zeggen wat het is. Straks ga je nog denken dat ik alleen maar alles wil te weten komen over je. Dat is zeker niet mijn bedoeling. Denk dat maar niet. Want straks schuif je me dat ook nog in de schoenen.

- Ik schuif je helemaal niets in je schoenen. Je moet weer niet van onderwerp veranderen. Want dat is het, daar gaat het nu pre-

[p. 6]

cies om, iedere keer als ik iets zou kunnen zeggen, verander je van onderwerp. En dan ga je de dingen zoeken waar ze niet zijn. Dat is het hele probleem. Het enige wat je doet is elk onderwerp wegduwen en het de volgende keer toch maar weer oprakelen, bijna om het weer weg te duwen, daarom kan er nergens over gepraat worden, het is om gek van te worden, dat is het.

- Ik probeer helemaal niets weg te duwen. Wat probeer ik weg te duwen? Altijd maar beschuldigingen krijg ik naar mijn hoofd. Integendeel, ik probeer er juist achter te komen wat er scheelt. Ik denk: het kan toch niet dat het alleen maar gaat over zo'n eenvoudige vraag als ‘hoe maak je het?’ Dus probeer ik verder te denken. Dat is toch niet abnormaal?

- Je hoeft helemaal niet verder te denken. Het is heel eenvoudig zo, dat ik niet graag heb dat je me vraagt hoe het met me gaat. Dat is alles. En ik heb er alle begrip voor dat je dat moeilijk kan accepteren, er zijn ook dingen die ik helemaal niet kan accepteren, maar ik doe het echt niet om je te pesten. Nee, ik doe het alleen maar voor mezelf. Dat is eenvoudig alles. Ik wil op dit punt eindelijk echt eens voor mezelf opkomen.

- Ik hoop dan dat je niet voor jezelf opkomt zonder er rekening mee te houden dat je niet alleen leeft op de wereld. O, wat een ongelukkige mensen die denken dat alleen maar zijzelf op de wereld wonen. Dat zou ik nog het ergste van alles vinden. Ik hoop dat je nog rekening wil houden met mij als ik tegen je spreek?

- Heb ik gezegd dat ik geen rekening meer wilde houden met je?

- Wel, ik vraag het je. Want nauwelijks zeg ik: ‘Hoe gaat het met je?’ of ik krijg een hele reeks verwijten naar mijn hoofd.

- Een hele reeks verwijten?

- Jawel. Soms vraag ik me dan af, wat heb ik toch misdaan? Ik vraag alleen maar hoe het gaat en het enige wat ik te horen krijg zijn verwijten. Wat moet ik daarvan denken? Je hoort mensen honderd keer per dag naar elkaar informeren. ‘Hoe gaat het?’ Niets aan de hand. Alleen ik krijg al direct allerlei beschuldigingen naar mijn hoofd. Begrijp je dat ik me dan ga afvragen wat ik toch misdaan heb? Dan vraag ik me af, wat is er nu toch dat die vraag zo onoverkomelijk moeilijk maakt.

- Daar gaat het nu precies om. Indien die vraag niet heel erg problematisch was dan zou ik je uiteraard gewoon zeggen hoe het met me ging en daarmee basta. Ik zou zeggen: goed of slecht of wat je maar wil. Maar het zou niet eerlijk zijn. Ronduit bedrog zou het zijn. Dus liever dan die komedie op te voeren tegenover jou, zeg ik je eerlijk dat ik het moeilijk heb met die vraag en dat ik liever niet antwoord. Heel eerlijk zeg ik je dat en daarbij vraag ik je heel vriendelijk om me alsjeblief die vraag nooit meer te stellen. Zo eenvoudig is dat. Maar je doet het telkens weer. En wat zeg jij als ik bij dat alles toch nog voorstel om je nog één keer te zeggen hoe het met me gaat? ‘Nee’, zeg jij. ‘Nee, ik wil het niet horen, ik heb het al niet gevraagd, doe maar alsof ik het je niet had gevraagd. O wat heb ik er spijt van’, en nog veel meer van dat. Wat verwacht je dan dat mijn reactie is? Dat ik gewoon doe alsof er niets aan de hand is, alsof die hele zaak helemaal geen probleem voor me is?

- Ik begrijp het niet.

- Kijk, ik was net begonnen met het te vergeten. Het is trouwens al een hele tijd geleden dat je me nog gevraagd hebt hoe het met me ging. Het begon zelfs al beter te gaan met me. Ik dacht: het is eindelijk doorgedrongen, we zijn dan toch al zo ver. Dat wordt me tenminste al gegund. Maar natuurlijk had ik beter kunnen weten. Ik had veel beter kunnen weten. Alsof ik niet weet hoe je bent. Een of andere keer begin je er weer over. Je hebt zelfs niet eens zo heel lang gewacht.

- Ik heb het niet opzettelijk gedaan. Ik vroeg het zo maar. Had ik geweten dat je daar nog steeds zo zwaar aan tilde, ik zou gezwegen hebben. Echt. Ik zit me alleen steeds maar af te vragen hoe het met je gaat. Nee, denk ik dan, ik vraag het niet. Wie weet komt die vraag niet ongelegen. Maar dat het je nog steeds zo hoog zit, had ik echt niet gedacht. Straks mag ik niets meer vragen. Nee,

[p. 7]

je moet me toestaan dat ik me ongerust maak wanneer je er echt zo'n zaak van maakt. Dan denk ik bij mezelf: is dat nog wel normaal? Eerlijk, ik wil eerlijk zeggen wat ik denk. Ik denk echt: is dat nog wel normaal? Nee, dat denk ik dan. En vervolgens denk ik: maar wat is er dan aan de hand? En daarover maak ik me zorgen, begrijp je, want daar vindt mijn verstand geen antwoord op. Tenzij, ja, tenzij het met iets anders heeft te maken dat ik niet ken, iets wat ik niet weet, iets wat voor mij moet verzwegen blijven, iets dat ik misschien niet begrijp, ik weet het niet, ik hoef het ook niet te weten. Luister je nog?

- Ja.

- Kijk, het is niet zo dat ik alles wil weten. Maar natuurlijk blijf ik mezelf wel steeds maar allerlei vragen stellen, want wat weet ik over je? Niets weet ik. Ik mag niet eens vragen hoe het met je gaat. Wat heb ik dan toch misdaan, denk ik, dat me zo'n eenvoudige vraag zelfs niet meer wordt toegestaan? Wat heb ik mezelf te verwijten? Echt, ik vind niets. Weet jij het? Ik niet. Ik onderzoek mezelf honderd maal, ik zit maar te piekeren, ik vind niets, helemaal niets. Maar goed, ik wil erover zwijgen. Als je eens wist hoeveel spijt ik er al van heb dat ik erover ben begonnen. Maar ik wil er al niets meer over zeggen.

- Dat hoor ik, dat je er niets wil over zeggen.

- Je maakt het ook allemaal zo moeilijk.

- Ik? Ik heb je onmiddellijk gevraagd om erover op te houden. Onmiddellijk heb ik je herinnerd aan onze afspraak om dat onderwerp voorgoed met rust te laten. En dan zeg jij, dat ik het moeilijk maak. Dat is echt onredelijk.

- Dat is even onredelijk als dat jij niet wil zeggen hoe het met je gaat. Zo onredelijk is dat. Straks moet ik me nog door jou laten uitleggen dat ik het ben die onredelijk is. Je moet de rollen niet omdraaien.

- Nee.

- Maar goed. Daarvoor belde ik eigenlijk niet.

- Nee.

- Ik bel je op en dan zitten we maar weer te vitten.

- Ja.

- En we praten al zo weinig met elkaar.

- Ja.

- Het spijt me.

- Ja.

- Ben je boos?

- Nee.

- Omdat je plots zo weinig zegt.

- Nee, ik ben niet boos. Helemaal niet. Ik raak soms opgewonden. Dat is alles.

- Rust je wel genoeg?

- Ja.

- Werk je niet te veel?

- Nee.

- Is het zeker?

- Ja.

- Eet je goed?

- Ja.

- Vergeet je niet voor jezelf te koken?

- Nee.

- Kan je goed slapen?

- Ja.

- Het gaat dus goed met je?

- Ja, prima, de laatste tijd.

- Want daar belde ik eigenlijk eens voor. Ik dacht: hoe zou het nu zijn met hem? Ik bel hem eens op.

- Ja.

- Ik voel me al heel wat beter nu ik hoor dat het goed gaat met je. Je weet niet hoe dikwijls ik aan je denk. Ik ben al niet meer zo jong, weet je, dan heb je ook meer tijd om te piekeren. En dan zit ik maar aan jou te denken. Natuurlijk hoop ik dan altijd maar dat het goed met je gaat. Want dat is het liefste wat ik wil. Dat weet je toch?

- Ja.

- Maar ik stoor je niet verder. Je hebt waarschijnlijk nog veel werk en dan moet je maar met mij praten. Ik wou alleen maar eens horen, dat het je goed gaat. Dat is alles.

- Ja.

- Hou je dan maar zo, jongen.

- Ja.

- Dag zoon.

- Dag mama.