Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 127

[p. 554]

Tijdschriftenrevue

Argus
4de jrg., nr. 24, dec. 1981

Onder de creatieve bijdragen vallen in positieve zin gedichten op van Rabin Gangadin en Joris Denoo, en een verhaal van Pszisko Jacobs. Jan van den Weghe commentarieert de ontstaansgeschiedenis van een van zijn gedichten en schrijft een essay over de morele aspecten van abortus. Elders in dit nummer vindt hij dat Hugo Brems de ‘vinger op de wonde’ legt, wanneer die zich afzet tegen een deel van de hedendaagse poëzieproduktie. In de rubriek ‘Over de grenzen’ stelt Jos van Damme Aleksandr Zinovjev voor. Dries Janssen vertaalde heel sterke gedichten van Gabriele Wohmann. Verder bijdragen over Borges als essayist (W. Neyns), Knut Hamsun (J. Terpstra) en een bundel Afrikaanse scheppingsmythen (W. Neyns). Uit een bijgevoegde persmededeling vernemen wij dat Jan van den Weghe om gezondheidsredenen ontslag nam uit de redactie. Hij wordt als hoofdredacteur voor België opgevoldg door Alstein.

Heibel
16de jrg., nr. 4, juni 1982

‘Herinneringen aan mijn grootmoeder’ is koel maar aangrijpend proza van Pol Hoste. Mark Schaevers stek de Waalse arbeider-auteur Constant Malva voor. Enkele vertaalde fragmenten uit ‘Ma nuit au jour le jour’ sluiten daarbij aan. Paul Claes vertaalde ‘America’ van Allen Ginsberg. Fernand Tanghe schrijft over ‘Foucault en de schaarse seks’. Mij niet al te duidelijk. Mark Schaevers bespreekt de ideologie van de ‘arenleesters’ van J.F. Millet, en wat daar in de kritiek en de commercie van gemaakt wordt. William van Belle stelt het filmsemiotische werk van Christiaan Metz voor en W.M.A. de Smet demythologiseert de zo emotioneel geladen campagnes tegen de zeehondenjacht. Verder o.m. nog proza van Koba Swart en een knappe hoortekst van Mark Insingel.

Hollands maandblad
24ste jrg., nr. 414, mei 1982

‘Ik voel me goed, helemaal niet bang’ is een heel goed verhaal van Hermine de Graaf in de traditie van het realisme met een ondergrond van verschrikking. Willem Otterspeer schrijft boeiend over ‘Susan Sontag en de melancholie’, naar aanleiding van haar boek ‘On Photography’. Wies Roosenschoon maakt zich boos over de manier waarop in het onderwijs tegenwoordig met oudere letterkunde wordt omgesprongen, over de afkeer van historische kennis en eruditie. Rudy Kousbroek uit zijn rationele bezwaren tegen wat voor parapsycholo-

[p. 555]

gische verschijnselen en de studie ervan doorgaat.

Verder proza van D.H. Frieling en gedichten van Geldolph Stuyling de Lange en Mickey Walvisch.

Kreatief
16de jrg., nr. 2-3, juli-aug. 1982

Een poëzienummer. Willy Spillebeen opent met een kritische bespreking van de bloemlezing ‘Nieuwe Romantiek’ Hij heeft nogal wat terechte en fundamentele bezwaren. Lionel Deflo schrijft over ‘de jongste generatie dichteressen in Vlaanderen.’ Dat zijn dan Patricia Lasoen, Miriam van Hee, Bea de Longie, Renée van Hekken en Elfriede Hendrix. Patricia Lasoen ziet poëzie - in een erg oppervlakkig stukje - als verzet tegen de bestaande maatschappelijke orde. De poëzie van Maria Vasalis wordt met veel gevoel voorgesteld door Lieve Scheer. Enkele bijdragen gaan over buitenlandse literatuur. Zo stelt Christiaan Germonpré de dichter-zanger Wolf Biermann voor en vertaalde van hem enkele gedichten. J. Iven en Perihan Eydemir vertalen en commentariëren het lange epische gedicht ‘Mensenlandschappen van Turkije’ van Nazim Hikmet, en Jan H. Mysjkin doet hetzelfde met de poëzie van de Amerikaan Jerome Rothenberg. Hendrik Carette schrijft iets programmatisch over zijn poëzie en voegt daar wat dagboeknotities en enkele gedichten aan toe. Niets daarvan is erg overtuigend. Verder nog gedichten van Frans Kuipers, Willem M. Roggeman en Armand van Assche, en een serie recensies.

Kruispunt
21ste jrg., nr. 83, juni 1982

Dit nummer opent met enkele politiek bewogen gedichten rond Latijns-Amerikaanse toestanden, van Luc van Uytvanck, Staf de Wilde en Dirk Rommens. Aansluitend doet Wim Zaal een oproep om via een brievenactie de vrijlating te bekomen van de Uruguayaanse auteur Hiber Conteris. ‘Lente in Brussel’ is een heel leesbaar verhaal van Leander Hanssen over studentenstaking en erotische dromerijen. Pierre Lootens schrijft een stukje ‘Omtrent poëzie vandaag’: een wat mistig betoog. Jaak Fontier stelt ‘Jan van der Hoeven als beeldend dichter’ voor. Paul Reynders bespreekt het begrip ‘negritude’: ontstaan, betekenis, afbraak. ‘Maurice Gilliams, of schrijven aan de innerlijkheid’ is een opstel van Romain John van de Maele. Jan Schepens haalt herinneringen op aan zijn vriend, de kunstcriticus Hubert Devoghelaere (1909-1967). Tussendoor komen ook figuren als Georges Chabot, A. Cavens en Oscar Roelandts ter sprake.

Maatstaf
30ste jrg., nrs 4 en 5, 1982

In het nummer 4 onderzoekt F.L. Bastet de relatie van Louis Couperus tot het werk van de lang vergeten Franse schrijfster Ouida. Martien Kappers - den Hollander schrijft over Jean Rhys en Nederland in ‘Jean Rhys and the Dutch Connection’. E.B. de Bruyn heeft het over ‘De homofilie bij Martialis’ naar aanleiding van de erg subjectieve vertalingen van Fr. van Dooren. Leo van Maris bespreekt de verhouding tussen Félicien Rops en Joséphin Péladan en in ‘Portfolio’ wordt de dichteres Dora van der Veen voorgesteld middels enkele fragmenten uit een autobiografie.

[p. 556]

Rob Schouten bespreekt poëzie van Wiel Kusters, Martin Veltman, Leo Vroman en Wijnand Steemers. Verder in dit nummer proza van D. Rickfels, Will Ogrinc, Rabin Gangadin en Hugo Pos, poëzie van Ad Zuiderent, Rob Schouten, Dana Hokke, Giosuè Carducci en W.J. Aleksander.

Uit het nummer vijf signaleer ik een vertaald verhaal van Semiramis Guillén, een voorstelling van de schilder John Goudie Lynch, in ‘Portfolio’ door Jan de Rooy en de recensiekroniek ‘Ceterum censeo’ van Rob Schouten, over poëzie van Dana Hokke, Rabin Gangadin en Gerrit Komrij.

New found land
2de jrg., nr. 3, juni 1982

Enkele bijdragen hebben te maken met theater. Dat geldt voor een korte fotoreportage van Pieter Boersma over de bouw van een ‘Nederlandse opera’, een bijdrage van Wim Laman over ‘Richard Strauss, Kleinburger in het Derde Rijk’, en een beschouwing van Ischa Meijer: ‘Tussen intuïtie en ratio. Over theater en kritiek’. L.Th. Lehmann schrijft over ‘Argentijnse tango's’ en Jaap van der Bent stelt het werk van de wat minder bekende Amerikaanse beatdichter Michael McClore voor. In ‘Vertaallaboratorium’ vertalen en commentariëren Paul Claes en Mon Nijs ‘Cano LXXXI’ van Ezra Pound. Er zijn lange gedichten van Hans de Greve en korte van Hans Faverey. ‘Interview’ is een kort verhaal van Hugo Pos over de dood.

Nieuw Vlaams tijdschrift
35ste jrg., nrs. 2 en 3, maart-april en mei-juni 1982

Jasper Nikkers (voorheen Tymen Trolsky) schrijft met ‘Turo del Home’ een verhaal over wielrennen, liefde en politiek: origineel van thema maar erg vervelend als lectuur. Ander en beter proza is van Lucienne Stassaert, Mark Insingel en de Zuidafrikaan André Letoit. Elkaars antipoden zijn gedichten van Johan van den Berg (met referentie aan Mondriaan) en de poëzie van Christine D'haen (met referentie aan A. Watteau). Wim Neetens vertaalde gedichten van de Canadese Margaret Atwood. Van Octavio Paz is er een vertaald essay over vertalen: ‘letterkunde en letterlijkheid’. Cyrille Offermans vervolgt zijn essay ‘De vergeetmachine’. Een anoniem persoon formuleert niet ál te scherpzinnige beschouwingen over de namen van bordelen langs Vlaamse wegen. Heel wat kronieken in dit nummer. O.m.: Hugo Bousset over het jongste boek van Claude van de Berge, Ronald Soetaert over ‘Bezonken rood’ van J. Brouwers, Koen Vermeiren over ‘Brandende liefde’ van J. Wolkers. Anne Marie Musschoot stelt de literaire kwaliteit van Buysses ‘Tantes’ in het licht en Georges Wildemeersch heeft geen goed woord over voor de inleiding van Guy van Hoof bij de bloemlezing ‘nieuwe romantiek’. Joris Denoo is boos op Alstein.

Het mei-juninummer is de lang aangekondigde aflevering over iets waar blijkbaar geen eenduidige naam aan gegeven kan worden: ‘Kunst in de jaren '70: neo-romantiek, neo-subjectiviteit, retro, post-modernisme, post-avantgarde’. Georges Wildemeersch stelde dit al bij al toch erg boeiende nummer samen. Wat de Vlaamse poëzie betreft laat hij vier dichters poëtisch en essayistisch aan het woord. Dat zijn Luuk Gruwez, Daniël

[p. 557]

Billiet, Eriek Verpale en Miriam van Hee. Vooral het opstel van Gruwez ‘Tussen dakloos en geborgen’ is verhelderend én mooi. Jan van der Vegt overloopt het verschijnsel neoromantiek in Nederland, met daarbij terecht veel aandacht voor het campelement. Over parallelle verschijnselen in Frankrijk en Duitsland schrijven resp. Eugène van Itterbeek en Jörg Drews. Andere bijdragen gaan over muziek en schilderkunst. Zo zetten Leo Samama en vooral Herman Sabbe zich nogal driftig af tegen romantische (‘reactionaire’!) tendensen in de muziek. Jean Clair en Michel Baudson bespreken actuele tendensen in de schilderkunst. Niet het minst boeiende in dit nummer is een grote hoeveelheid citaten uit allerhande bronnen, die even zovele aspecten, invalshoeken, perspectieven aanreiken.

Ons Erfdeel
25ste jrg., nr. 3, mei-juni 1982

Greta Seghers schrijft over Belle van Zuylen: een persoonlijke én erudiete kijk. Ria Vanderauwera belicht ‘Het wel en wee van de Nederlandse roman in Engelse vertaling’. Het beeldhouwwerk van Shinkichi Tajiri wordt voorgesteld door José Boyens en Alfons van Impe inventariseert wat er tussen 1945 en 1980 in Vlaanderen gepresteerd is op het gebied van toneelliteratuur. Anne Marie Musschoot schrijft over ‘Bewoond als ik ben’ van Ed Leeflang en Eric van den Heuvel heeft het over werking en invloed van de boekenclubs in Nederland en Vlaanderen. Jaak de Maere maakt een ‘voorlopige inventaris’ op van het werk van Theun de Vries en Frans Boenders schrijft ‘Notities bij het werk van Roger Wittevrongel’. Daarnaast nog bijdragen over toeristisch beleid in België, V.S.O., en onderwijs van het Nederlands aan buitenlanders. In de literaire kroniek wordt werk besproken van Gerard Reve, Stefan Hertmans, Jan Wolkers, Erik van Ruysbeek, Frans Kellendonk, Renée van Hekken.

Poëziekrant
6de jrg., nr. 2, maart-april 1982

José de Poortere bespreekt de jongste bundel van Anton van Wilderode en maakt daarvan gebruik om de hele figuur en zijn relatieve (on)bekendheid te belichten. Hein de Belder stelt de ‘Literaire tafel’ voor, een gezelschap van vrouwelijke ‘amateur-dichters’: een pleidooi voor literatuur die midden in het leven staat. Enkele gedichten van de betrokkenen illustreren zijn artikel. Onder de titel ‘Gevoelens bespreekbaar maken’ schrijft Jan van Coillie over een bundel kindergedichten van Dolf Verroen en Nannie Kuiper. Remco Ekkers bespreekt de ‘Verzamelde gedichten’ van Herman van den Bergh en het huldeboek ‘Van en over Pé Hawinkels’. Carlos de Vriese presenteert vertaalde poëzie van Anna Achmatova en José de Poortere recenseert kort een duizendtal dichtbundels.

De Vlaamse gids
66ste jrg., nr. 3, mei-juni 1982

Een nummer ron d Walter van den Broeck. Gewoontegetrouw begint Willem M. Roggeman met een gesprek met de auteur. Daarna volgt een kort, weinigzeggend prozafragment van Van den Broeck: ‘Meine Lieben!’. Chris Dewitte overloopt het toneelwerk vanuit de invalshoeken realisme en sociale bewogen-

[p. 558]

heid. Koen Vermehren onderzoekt in ‘5040 × Walter van den Broeck’ hoe de verschillende romans telkens op een specifieke manier autobiografisch zijn. Buiten het thema valt een mooi opstel van Pierre H. Dubois: ‘Een groot schrijver naar menselijke maat: Willem Elsschot’.

Varia

- In Spiegel der Letteren (24ste jrg., nr. 1, 1982) schrijft V. Geuffens over ‘De roman in de tweede persoonsvorm. N.a.v. werk van M. Butor, H. Mulisch en H. Teirlinck’.

- In Jeugd en Cultuur (26ste jrg., nr. 4, 1982) schrijft Rita Bouckaert-Ghesquière over ‘Het verschijnsel “jeugdliteratuur”’. Pieter van Bouchaute stelt werk en leven van J. van Oudshoorn voor en Frans Berkelmans bespreekt ‘Twee paasgedichten van Ida Gerhardt’.

- Het nr. 91 van de VWS-Cahiers (16de jrg., nr. 3/A, herfst 1981) is gewijd aan Arthur Coussens. Het werd samengesteld door Romain Vanlandschoot.

- ‘Het paard in literatuur en beeldende kunst’. Daarover stelde Willy Otte een aflevering samen voor Vlaanderen (31ste jrg., nr. 187, maart-april 1982).

- Lezerskrant (9de jrg., nr. 2, juni 1982) pakt uit met een ‘Vlaanderen special’. Daarin o.m. een gesprek met Walter van den Broeck door Jef van Gool, een opstel van Lily van der Velde over ‘De Vlaamse jeugdliteratuur’, Alstein over ‘Tien jaar Vlaamse prozaliteratuur’ en Eric van den Heuvel over ‘De Vlaamse boekenmarkt en het Vlaamse boek in Nederland’.

- In Literama (16de jrg., nr. 11, maart 1982) zijn stukjes te vinden over ‘Groninger kultuur en literatuur’ en over ‘Drentse kultuur, literatuur en kultuurpolitiek’. Daarnaast de tekst van een programma over Marten Toonder.

- Tirade (26ste jrg., nr. 276-277, mei-juni 1982) brengt een Nescio-nummer, samengesteld door Lieneke Frerichs. Zij koos een aantal teksten uit de nalatenschap, en schreef daarbij inleiding en annotaties.

- In Streven (49ste jrg., nr. 10, juli 1982) schrijft Ludo Abicht over ‘De Frankfurter Schule en de Judenfrage’. André Lefevere schrijft een kort, verhelderend stukje over ‘Wetenschappelijke studie van literatuur’ en het onderscheid met andere vormen van lectuur.

- In Kultuurleven (49ste jrg., nr. 5, juni 1982) kan men lezen over nieuwe Spaanse literatuur (P. Vandenbulcke), Jotie T'Hooft (S. Evenepoel) en Estlandse poëzie (Lenie Lauwers).

25 juli 1982

Hugo Brems