Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 127

[p. 155]

Tijdschriftenrevue

Appel
6de jrg., nr. 4, dec. 1981

Margreet Janssen-Reinen schrijft over Jotie T'Hooft en Jan Arends, een nogal wazig stukje. Uitermate beknopt en daardoor ook weinig zeggend zijn interviews met David Gascoyne (Wight), Simon Vinkenoog en twee samen debuterende Zeeuwen: Laurens Geerse en Rob van Hese. Er worden heel wat boeken besproken. De belangrijkste recensies gaan over Leopold M. van den Brande, ‘De nabijheid van spiegels’, en Axel Bouts, ‘Martin & Martins’. Piet Oberndorff signaleert o.m. de woekering van publikaties met biografische en anekdotische ‘informatie’ over auteurs. Worden de teksten zelf nog gelezen? Gedichten van o.m. G. Florizoone, J.H. van Geemert en Marcel Vanslembrouck. Goed proza van Joris Denoo en Hans Inne.

Bzzlletin
10de jrg., nrs. 89 en 90, okt. en nov. 1981

Een heel boeiende en gevarieerde aflevering is het nr. 89. Gerrit Bussink heeft een interview met de naar West-Duitsland uitgeweken DDR-auteur Jurik Becker. ‘Alleen met de ander’ is een knap verhaal van deze auteur. Jan van der Vegt schrijft over de poëzie van Hans Warren, waarna stukken volgen uit een correspondentie, waarin Hans Warren heelwat prijsgeeft over zichzelf en zijn werk. Drie gedichten sluiten daarbij aan. Siem Bakker schrijft ‘Over veranderingen in het literaire werk van Jan G. Elburg’. De klemtoon ligt hier overwegend op het pre-experimentele werk en op het proza. Daan Cartens sprak met Josepha Mendels, een buitengewoon interessante vrouw. Een derde en laatste gesprek is dat van Johan Diepstraten met Willem van Toorn. Naar aanleiding van de 85ste verjaardag van Hendrik de Vries schrijft Jan van der Vegt over de bundel ‘Impulsen’. J. Iven stelt de Turkse dichter Nazim Hikmet voor en Barber van de Pol schrijft over gebundelde lezingen van Jorge Luis Borges. Verder nog een bijdrage over de Amerikaanse dichter Jack Spicer (Jaap van der Bent), en de publikatie van brieven van A. Roland Holst aan Arthur van Scheldel, door Charles Vergeer. De aflevering van november is helemaal gewijd aan Hans Lodeizen. Jan Brokken, Gerard Bes, Adriaan van der Veen en Peter Berger dragen vooral biografische informatie aan: soms heel boeiend, maar met nogal veel overlappingen. Overigens blijkt ook uit de bijdragen die het werk zelf bespreken, dat men nogal gauw op dezelfde motieven en tics terugvalt. Dat neemt niet weg dat hier enkele opmerkelijke bijdragen te lezen vallen. Ik denk dan vooral aan M.M. Lommen en Rob Molin, over het motief

[p. 156]

van de Pierrot in de poëzie, Harry Scholten over ‘Lodeizen en de Vijftigers’, Arend Slagman met een andere - en betere - interpretatie van het veelgeciteerde vers ‘o - mijn vriend - deze wereld is niet de echte’, en Anneke Reitsma met o.m. een grondige structuuranalyse van enkele gedichten, als middel tot een interpretatie van het tijdsmotief. Andere, soms niet minder interessante bijdragen, zijn herdrukken of bewerkingen van eerder verschenen stukken. Dirk Kroon verzorgde een keuze uit het ongepubliceerde werk en Aloys van Bork stelde een bibliografie samen.

Hollands maandblad
23ste jrg., nr. 407, okt. 1981

‘Rook’ is een heel mooi verhaal, over iemand die de controle over zijn leven verliest, door Vonne van der Meer. Een vreemd, tragikomisch verhaal is ‘Als in een geile droom’ van J.M.A. Biesheuvel. H.A. Becker bespreekt enkele van de in omloop zijnde toekomstscenario's. Frank Jansen inventariseert in ‘Persoonsaanduidingen’ al dat soort woorden, die eindigen op een kledingstuk: zotskap, grapjas, platbroek, zeurkous.... Gedichten van Michael van der Dussen en Thera Westerman. Verder is er een discussie aan de gang over ‘totalitarisme in Nederland’.

New found land
1ste jrg., nr. 2, nov. 1981

Dit is pas een blad met een goed Nederlandse naam. NFL wordt uitgegeven door de Bezige Bij en staat onder de redactie van Hans Faverey, Louis Ferron, Hans Keller en Barber van de Pol. Er is ook een redactieraad. Die bestaat uit Peter Bulthuis, Remco Campert en Kees van Kooten. Het blad verschijnt 8 keer per jaar, en daarvoor betaal je 68 gulden.

Een groot gedeelte van dit nummer gaat over Stendhal. Louis Ferron stelt een ‘tijdtafel’ op, waarin het leven van de auteur, zijn werk, literaire, filosofische, artistieke, wetenschappelijke en politieke gebeurtenissen naast elkaar chronologisch geordend staan. N. Lijsen vertaalde fragmenten uit het dagboek van Stendhal en Joyce & Co schrijft over zijn brieven. Daniël de Lange onderzoekt de rol van ‘Het hoofdstuk als bouwsteen in ‘Le Rouge et le Noir’ en Ger Leppers situeert de auteur in de beginnende romantiek. Ieme van der Poel ten slotte noemt een stuk over liefde en politiek bij Stendhal ‘De schitterende leugenaar’.

Frans van Dooren vertaalde gedichten van Giacomo Leopardi in het Nederlands: ondanks zijn eigen bekentenis van onmacht heel mooi. Nederlandse gedichten zijn er van Rein Bloem en J. Bernlef. ‘De herinnering aan haar zoon’ is een erg wrang verhaal van Leon de Winter. Ten slotte, erg fraai, is de volledige tekst, mét vragen van het publiek, van een openbaar gesprek dat Jaap Goedegebuure in juni had met Willem Frederik Hermans.

Restant
9de jrg., nr. 2, zomer 1981

Een late zomer dit jaar. Maar dan ook een dikke aflevering van niet minder dan 211 pp. De artikels zijn in vier afdelingen gegroepeerd. De eerste omvat ‘Miscellanea litteraria’. Daarin schrijft

[p. 157]

Flod van Keil over ‘Immanente structuur-botsingen bij Beckett’. Willem M. Roggeman onderzoekt ‘Invloeden van de journalistiek op L.P. Boons literaire oeuvre’ en Peter Theunynck schrijft een mooie, zij het niet geheel van aanbidding onblote analyse van Speliers' gedicht ‘Icaros' val’. De tweede afdeling gaat over Hugo Raes. Luk de Vos en Jaki Louage publiceren een uitvoerig gesprek met de auteur. Luk de Vos verzamelt de belangrijkste recensies over ‘Het jarenspel’. Bart Vervaeck onderneemt een ‘Laingiaanse’ interpretatie van de relatie tussen de hoofdpersonages in ‘Hemel en dier’. Ludo Steynen beschrijft de evolutie van Raes als een beweging ‘Van rebellie tot konformisme’, en Anne Leblans bespreekt de jongste roman ‘Het jarenspel’. De afdelingen 3 en 4 groeperen resp. artikels rond ‘Performatie, kunst en filosofie’, en een ideologisch-filosofische polemiek met C.W. Rietdijk.

De revisor
8ste jrg., nr. 5, okt. 1981

Heel dit nummer gaat over ‘het fantastische’. Het werd samengesteld door Anton Haakman. J.A. Dautzenberg bespreekt de belangrijkste bestaande theorieën over het fantastische als literair genre en Mieke Taat schrijft over ‘Het Franse fantastische verhaal en de Verlichting’. Een van de meest enigmatische en meest besproken boeken uit het genre is ‘The Turn of the Screw’ van H. James. Ernst Braches schrijft een bijzonder rijk gedocumenteerd en boeiend stuk over ‘de diepe gronden’ van dat boek. Martien Kappers-den Hollander speurt in ‘Nachtmerrie en Ontwaken’ naar typisch vrouwelijke motieven in ‘De Engelstalige Vrouwenroman en de Gothische Traditie’. Anton Haakman schrijft over ‘De cultus van de horrorfilm’, en Maarten Kloos stelt vast dat ‘fantastische architectuur’ niet bestaat, tenzij in de vorm van nier-realiseerbare projecten. Ten slotte twee inventariserende bijdragen: Riemer Reinsma gaat na wat er aan profetische literatuur in Nederland bestaat, en J.A. Dautzenberg geeft een ‘Bibliografie van de fantastische literatuur’. Er zijn ook enkele voorbeelden van het genre: ‘Vera’ van A. de Villiers de l'Isle-Adam en enkele prozagedichten van Aloyisius Bertrand.

Vuursteen
1ste jrg., nr. 4, nov. 1981

Een heel wijs en intelligent stuk is dat van Roel Houwink, over de problemen bij het schrijven van haikoes. Ida Vos schrijft over haar persoonlijke kennismaking en ervaring met haikoe. Ook Berend Hartzema en Jan Kellendonk schrijven hun eigen visie op het maken van haikoes neer. Karel Hellemans bespreekt een aantal seizoengebonden haikoes, rond de herfst. Daarnaast schrijft hij een nogal theoretisch stukje over ‘het lezen en interpreteren van haikoes’. Verder de gewone rubrieken over ingezonden werk, over recente haikoepublikaties.

De Vlaamse gids
65ste jrg., nr. 6, nov.-dec. 1981

‘Bestaat er een Vlaamse literatuur?’ Daarover gingen de jongste dagen van De Vlaamse Gids. De referaten van de Nederlandse critici en de Vlaamse auteurs worden hier gebundeld. T. van Deel stelt vast dat de jongste Vlaamse literatuur inderdaad en gewoonweg

[p. 158]

een gebrek aan kwaliteit vertoont. Carel Peeters valt hem daarin bij en somt bovendien nog een paar andere factoren op, die negatief inwerken op Nederlandse belangstelling voor Vlaamse literatuur. J. Bernlef gaat vooral in op de gevolgen van het verschil in taalgebruik. Dat is niet zo'n slim stukje. Van Vlaamse kant vallen Eddy van Vliet en Bert Popelier de Nederlanders in grote lijnen bij: de Vlaamse literatuur beleeft een inzinking. Enkel Alstein zoekt naar oorzaken van het misverstand bij Vlamingen én Nederlanders. Willem M. Roggeman schreef een in-memoriam voor Paul Snoek.

Varia

- In Lezerskrant (8ste jrg., nr. 4) valt vooral een interview van Jef van Gool met Maarten 't Hart te signaleren. Daarnaast de voorstelling van Nannie Kuiper, schrijfster van verzen voor kinderen, en bijdragen over ‘Indonesië in de Nederlandse literatuur’ en het cabaret in Nederland.

- In Literama (16de jrg., nr. 5, sept. 1981) schrijft Huub Oosterhuis over de poëzie van Gabriël Smit. Daarnaast is er de tekst van een programma over Rob Nieuwenhuys.

- Tmuzet (4de jrg., nr. 39, nov. 1981) biedt een interview van Paul Verrept met Herman de Coninck, een In memoriam Paul Snoek en een verslag van de literaire dag op de boekenbeurs.

- H. Roeffaers stelt in Streven (49ste jrg., nr. 3, dec. 1981) de Noordierse dichter Seamus Heaney voor.

- In Kultuurleven (48ste jrg., nr. 10, dec. 1981) heeft Win Mariën een gesprek met de Zuidafrikaanse auteur Nadine Gordimer. Lieve Scheer commentarieert het gedicht ‘Impasse’ van Martinus Nijhoff. J. Vanbergen schrijft over ‘het interpretatieprobleem in de plastische kunst’.

- Voor Spektator stelde Anne de Vries een nummer samen over jeugdliteratuur (11e jrg., nr. 2, okt. 1981). Daarin: Rita Bouckaert-Ghesquière over volwassenen en kinderboeken, S.B. Tellegenvan Delft over criteria die kinderen aanleggen om een boek te lezen, Marleen Wijma over ‘Leeservaringen van 10- tot 12-jarigen en Anne de Vries over ‘Hieronymus van Alphen en de kinderen van zijn tijd’. Buiten het thema valt een opstel van K. Porteman over het literaire debuut van P.C. Hooft.

- Revolver (10e jrg., nr. 3) geeft een als autobiografische schets gepresenteerd kortverhaal van Herman de Coninck uit: ‘Koud als een bosbes’.

10/1/1982

Hugo Brems