Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 117

[p. 31]

Kroniek
Albert Westerlinck / Viermaal Bert Decorte

Door God weet welke gelukkige samenloop van omstandigheden heeft Bert Decorte, na een tijd van ‘literair zwijgen’, zoals gewichtig wordt gezegd, waarop hij trouwens, zoals een ieder, het volste recht had, weer de weg naar de boekenmarkt gezocht. In korte tijd verschenen van hem vier boeken, op stuk van lijvigheid bekeken eerder boekjes, die bijzonder plezierig om te lezen zijn.

Kruis en Munt. Verspreide Rijmen en Dichten (Colibrant, Deurle) bevat gelegenheidsgedichten opgedragen aan literair of cultureel bekende vrienden, verder mijmerende, moraliserende bespiegelingen op rijm, of buitelende speelse fantasieën en bravades in diverse versvormen als ballade, copla, limerick, vocalise, enzovoort. Uit dit alles blijkt dat Decorte door de jaren heen in geschrifte zijn buitengewoon verbaal talent heeft bewaard, dat zich zowel op het gebied van taalvinding als taalschikking in alle dichtvormen met de meest verrassende (nooit banale, gezochte, valstonige of stroeve) vrijheid uitleven kan. Als voorbeeld worde hier het gedicht Refrein voor Louis Roppe geciteerd:

Wat zou men zoeken naar een rijm
voor een refrein voor gouwheer Roppe!
't Is immers geenszins een geheim
om zoiets aan mekaar te kloppen,
want kroppen, sloppen, poppen, soppen,
wat men daarmee ook samenlijm',
men kan er steeds een lap mee stoppen,
al geurt het alles niet als tijm.

Men komt vandaag de dag met slijm
en kwijl hoofdzakelijk op de proppen,
maar, werkend binnen Limburgs heim,
weet Heerser Roppe rozeknoppen
te telen naast de goorste groppen

[p. 32]

 

en, 't weer zij warm of ruig van rijm,

 

hij laat ons 't brood in sausen doppen

 

die heerlijk geuren van de tijm.

 

 

 

Zijn woord, soms buigzaam als een wijm,

 

maar wars van femelen en foppen,

 

is scherp bijwijlen als een vlijm,

 

vlug om de bal terug te koppen;

 

toch zal hij nooit op schenen schoppen,

 

hoflijk in de eerste en tweede time;

 

het zit hem in zijn vingertoppen

 

als geur zit in een takje tijm.

 

 

 

Straks val ik nog in appelzwijm

 

als ik die rijmen voort blijf droppen,

 

maar dan zal Roppe een fles ontstoppen

 

geuriger dan de geur van tijm.

Werd het gelegenheidsgedicht in Vlaanderen na Guido Gezelle in zulke superieure virtuozenstijl beoefend als door Decorte? Ik geloof het niet, tenzij Van Wilderode en Van Herreweghen hun troefkaarten in dit spel ook eens, ter vergelijking, op tafel leggen.

Soms krijgt in dit bundeltje, zoals in vroegere, de stem van Decorte een inniger en verstilde toon. Hij schrijft dan meer verinwendigde, meditatieve gedichten als bijvoorbeeld de Twee sonnetten en de Nieuwe Sonnetten. Ik ben ervan overtuigd dat heel veel lezers, na de genotrijke lectuur van dit kleine verzenboek, er later nog vaak naar zullen teruggrijpen.

Verwant met en verliefd op de poëzie die tussen vaganten- en rederijkerstijd werd geschreven, stelde Decorte een bloemlezing samen uit de balladen- en refereinenliteratuur vanaf de middeleeuwen tot vandaag, In 't zot, in 't vroed, in 't amoureus (Vlaamse Pockets, nr. 244, Heideland). Het is de zoveelste bloemlezing uit dit soort literatuur, wat bewijst dat zij heel veel poëzielezers blijft aantrekken.

Kort Geding (Vlaamse Pockets, nr. 249, Heideland) bevat korte stukjes polemisch of bespiegelend proza, naar ik vermoed geschreven voor de krant of in de ‘Zoek de mens’-rubriek van het N.V.T. Ze raken allerlei onderwerpen uit de literaire actualiteit of anekdotische geschiedenis. Ze zijn, naar Decortes trant, aangename lectuur, soms vermakelijk, soms braverend met de ongevaarlijke stoutigheid die de

[p. 33]

schrijver wel eens lief is; en bovendien zijn zij, zoals de titel zegt, kort, wat Decortes en niet iedereens deugd is.

Na Decortes Kort Geding luidt Kortom de titel van zijn autobiografie die hij in de reeks ‘Open Kaart’ (Uitg. Orion, Brugge) laat verschijnen. Vanuit een scherp en rijk gestoffeerd geheugen vertelt de Kempenzoon Decorte de geschiedenis van zijn familie tot in verre vertakkingen, zijn kindertijd, zijn verblijf aan enkele Kempische onderwijsinstellingen, waar hij een begaafde maar moeilijke klant bleek te zijn. Bovendien vermeit hij zich in het kleurig schilderen van de tijdgeest en de mentaliteit van het katholieke onderwijsmilieu in het toenmalige Kempenland. Daarna krijgt zijn leven als soldaat en in losse baantjes om den brode te Antwerpen en Brussel een beurt, tot hij in 1937 een plaats aan de staatsruif krijgt toebedeeld. Intussen vertelt hij de externe geschiedenis van zijn ontkiemend dichterschap, in die mate dat men terecht, van een nieuwe Vlaamse ‘wonderknaap’ sprak.

Decorte is een goed verteller en men ontkomt niet aan de indruk van waarachtigheid wanneer hij zegt dat hij in de vele huurkamers, die hij als loslopende jongeman te Antwerpen en Brussel heeft bewoond, heel wat ‘stof voor romans’ (147) heeft opgedaan. Zijn verhaal dat loopt tot na de tweede wereldoorlog en met een paar bespiegelende hoofdstukken wordt afgesloten, is in een bondige, laconieke stijl geschreven, gekruid met ironie die af en toe wel eens chargeert, hier en daar wat droge humor, en natuurlijk af en toe wat ongevaarlijke branie, die Decorte moeilijk missen kan. De algemene kijk op mens en wereld is die van een nuchter gezond verstand, dat men in de Kempen en elders in ons land bij verstandige volksmensen vindt en minder bij de talrijker wordende gesofistikeerde ‘intellectuelen’, en dat wellicht een realistische kentrek van ons volk kan worden genoemd. Opvallend is dat Decorte zijn relaas over eigen leven en werk extrovert behandelt en, op zeldzame passussen na, weinig introspectieve neiging vertoont. Wel gunt hij soms even, vooral naar het einde toe, de lezer een kijkje in zijn inwendig leven. Wanneer hij zijn levensfilosofie formuleert, geeft hij blijk van grote behoefte aan vrije ongebondenheid, die blijkens het boek met een stevige familiale inworteling samengaat, en van een relativistische houding tegenover andere maatschappelijke bindingen en waarden. Die respectabele dosis sceptische onthechting en relativisme hebben hem - men zou er zich over kunnen verbazen! - toch niet belet zijn eigen biografie te schrijven. Al vertelt ons die biografie zeer weinig over de ‘dichter’, toch is zij een prettig leesbaar levensrelaas geworden van een onzer meest markante poëten.