Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 97

[p. 321]

[1952/6]

Jozef Muls wordt zeventig

Onze mede-redacteur Jozef Muls bereikte deze maand, op 12 Juli 1952, zijn zeventigste jaar. Zijn vrienden-collega's in de Redactie wensen deze aflevering niet te laten verschijnen zonder hem van harte geluk te wensen. Zij zijn er van overtuigd dat alle Warande-lezers, hun sympathie en waardering voor het werk van Muls delend, even gaarne als zij deze hulde zullen willen onderschrijven.

Er straalt doorheen het hele werk van Jozef Muls, dat nu juist over een halve eeuw ligt verspreid, een vurige liefde tot zijn land en volk. De liefde tot Vlaanderens grootheid, in kunst en geschiedenis, heeft hem steeds tot blakende geestdrift bezield. Het eerste opstel dat hij, nu juist 50 jaar geleden, als student liet drukken, handelde over Rodenbach; en ook in alle latere jaren is zijn liefde steeds naar het grote en zuivere in onze Vlaamse traditie uitgegaan: Gezelle, Verriest, Rodenbach, Streuvels, onze meest rasechte schilders, hebben zijn blijvende verering gewonnen.

Door enthousiaste liefde en zuiver begrip met de Vlaamse traditie verbonden, was Muls tevens een der eersten die in onze jonge geschiedenis naar bewuste deelname aan het hele Europese beschavingsleven hebben gestreefd. Met Cornette, die andere beschaafde Sinjoor, werd hij de eerste ‘reiziger’ in onze jonge literatuur. Door zijn talrijke geschriften en duizenden voordrachten heeft hij vele aspecten van de Europese beschaving, van het Europese kunst-patrimonium vooral, en van heel het moderne kunstleven, doorheen Vlaanderen verspreid. Van jongs af was hij, in een land dat toenmaals aan provinciale bekrompenheid en halve ontwikkeling laboreerde, een volwaardig Europeeër-in-de-geest. En ook thans nog zestig jaar na Van Nu en Straks, kan hij, door zijn ruime bereisdheid, zijn fijne gezelschapskunst, zijn veelzijdige kennis, zijn zuivere kunstsmaak, als een der weinige - te weinige - volgroeide cosmopolieten in Vlaanderen worden beschouwd.

Wie Muls als spreker heeft gehoord en zijn werk heeft gelezen, weet dat de kernbezieling van heel zijn persoonlijkheid ligt in zijn liefde tot het Schone. Van zijn prille jeugd af, toen hij Ruskin las, heeft het edele genot van de schoonheid steeds zijn leven gevuld. Schoonheid is voor hem een hoge en zuivere zin des levens, die zijn bestaan innerlijke stilte en rijkdom geeft; ze is voor hem ook de innerlijke bezielingskracht, die de spreker en schrijver tot getuigen drijft, hem opvoert tot het ‘enthousiasme’ der bewondering. Zijn rusteloze werkzaamheid als spreker, schrijver en docent, is in de periode

[p. 322]

tussen de twee oorlogen, voor ons langzaam-groeiend volk een belangrijke factor van aesthetische beschaving geweest. Bij duizenden en duizenden onder onze Vlaamse landgenoten heeft deze werkzaamheid geleid tot een ruimer en zuiverder begrip voor het Schone.

De jongere generaties, die mét en nà Jozef Muls, dit geestelijk ontvoogdingswerk op aesthetisch gebied voortzetten, zullen hem steeds dankbaar blijven voor de pioniersarbeid die hij heeft verricht aan die traag-vorderende en moeilijke taak: ons volk, in zijn intelligentsia en zijn brede lagen, op te voeren naar een volwaardige en rijpe aesthetische cultuur.

Als Katholiek auteur en spreker heeft Muls inzonderheid de verdienste dat hij met nonconformistische ruimheid van geest, zich steeds heeft beijverd om onder zijn geloofsgenoten ademruimte te scheppen voor een kunst die zich verjongt en vernieuwt, om hen op te stuwen naar een aesthetisch cultuurniveau, dat volledig begrip zou vertonen voor de rechten van het artistiek gevoel en de aesthetische verbeelding, en vooral van de creatieve waarachtigheid. In een milieu, dat voor deze humane en artistieke waarden nog steeds niet altijd het volle begrip vertoont, heeft Muls - meer gehoorzamend aan zijn zuiverartistieke intuïtie en zijn hoge zin voor beschaving dan aan programma's - het ontvoogdingswerk van onze Warande-stichter J.A. Thym voortgezet.

Veelzijdig en overvloedig is het werk, dat Muls heeft geleverd. Het bestrijkt zovele domeinen als de poëzie, waarin hij debuteerde, de kunstgeschiedenis, de kunstcritiek, het letterkundig essay en de critiek, het reisverhaal. Even onuitputtelijk was de geestdriftige werkkracht die hij als spreker en causeur over heel het Vlaamse land ontwikkelde. Wij behoeven al zijn werk hier niet gedetailleerd te bespreken om er hem onze oprechte hulde en dank voor te brengen.

Moge zijn hart, dat zo ruim open staat voor het leven in al zijn ware en schone uitingen en klopt van liefde tot de kunst in haar ontelbare openbaringen, dat inzonderheid met sympathie zich richt naar elke scheppende vernieuwing bij het gaan en komen vàn de generaties, nog vele jaren onder ons zijn warmte behouden. Met het onblusbaar enthousiasme en de ongerepte jeugd, die beide het voorrecht zijn van de mens die zijn liefde aan het Schone heeft verpand.

REDACTIE.