[1946/8]
Hulde aan Stijn Streuvels
Op 3 Oktober a.s. wordt Stijn Streuvels vijf en zeventig jaar. Wij groeten hem op dien feestelijken dag, met eerbied en bewondering, als de grootste der thans levende Vlaamsche schrijvers, als een der grootste zonen van ons Volk. Hij heeft in zijn werk onze natuur en ons leven met monumentale grootschheid uitgebeeld. In zijn verhalen en romans heeft hij een onovertroffen verheerlijking geschonken van onze aardschheid en onzen arbeid, ook van onzen drang naar verinnerlijking en geestelijke bevrijding. Al de grondtrekken van onze Vlaamsche ziel herkennen wij in zijn kunst.
Bijna een halve eeuw geleden is ‘Lenteleven’, zijn eerste boek, verschenen. Tháns is hij nog dagelijks aan het werk en schrijft hij herinneringen neer aan zijn verblijf te Heule, Avelgem en Ingooigem, de drie voorname tijdvakken uit zijn leven. Daartusschen ligt een tijd vol onverpoosde werkzaamheid, wars van aanstellerij en ijdel vertoon. Op een nauw-begrensd stukje Vlaamsche aarde staan de gestalten van Jan Vindeveughel en Boer Vermeulen, van Horieneke en Mira, van talrijke andere naast hen, met onvergankelijk leven bezield. Met zijn ongemeenen rijkdom van taal en stijl, doorstroomd met den sterken adem der eeuwigheid, zal het werk van Streuvels in de toekomst medegerekend blijven onder ons kostbaarste bezit. Samen met het oeuvre van Karel Van de Woestijne zal het eens, van uit de verte der geschiedenis gezien, hoog uitrijzen boven vele voortbrengselen van het literaire tijdsgewricht, waarin het ontstond. Buiten onze taalgrenzen zal het - in menigvuldige, Engelsche, Fransche, Duitsche, Tsjechische en Italiaansche vertalingen - blijven gelden als een getuigenis van Vlaanderens wezen en scheppingskracht.
Stijn Streuvels is de volle neef van Guido Gezelle zaliger. Hij is de voortzetter van een bodemvaste traditie, die in het oude trouwe West-Vlaanderen wortelt. Buiten elke politieke berekening - van welken aard ook - om, levenslang onwrikbaar-zelfstandig en trouw aan eigen wezen, is hij een der stoere bewerkers van onze Vlaamsche heropstanding geworden en gebleven. Als géén prozaschrijver voor hem heeft hij de echtheid van onze Vlaamsche-Christene traditie met de universeele waarden eener volle algemeen-menschelijkheid op gave en grootsche wijze verbonden. Als rechtzinnige zoon van de Roomsche Moederkerk is hij een der meest schitterende vertegenwoordigers van de moderne christelijke wereld-letterkunde geworden, die in leven en werk zijn geloof in God heeft beleden en als weinig anderen een onschatbare bijdrage tot de overwinning van den Geest heeft geleverd.