Dietsche Warande en Belfort. Jaargang 1939

[p. 403]

Boekbespreking

Elévations sur l'Ecriture Sainte et les prières de l'Eglise. 6e édition. - Téqui et Fils. Paris.

Onder zeer korten, schematischen vorm, geeft dit boekje 300 beknopte meditaties. Lumineuze woorden uit het Evangelie worden aangehaald, ten dienste van hen voor wie meditatie reeds een gewoonte is.

J.B.

C.C.S. Crone: Het feestelijke Leven. - Uitg. De Wereldbibliotheek, Amsterdam. 1939. - 91 blz. Gezonden f. 1.75.

De titel is misleidend want hij is ironisch bedoeld. De schrijver blijkt nochtans het leven van uit dien kant niet te bekijken: de ondertoon van zijn werk klinkt vol weemoed. Eigenlijk is het niet meer dan een novelle, die hierin van de vele specimens van dat soort verschilt, dat zij getuigt van den persoonlijken kijk en van het schrijverstalent van den auteur. De inhoud is niet verrassend: hoe een burgerman vrouw en kind verliest en eerst als het onherstelbare gebeurd is, ten volle begrijpt wat hem ontviel. De eerste hoofdstukken doen verwarrend aan, maar allengs wordt de uitwerking vaster en beter verantwoord.

D.

Adriaan van der Veen: Geld speelt de groote Rol. - Uitg. De Garve, Brugge. 1939. - 67 blz. Ingen. 3 fr.

Van der Veen geboren op 16 December 1916, redacteur-secretaris van het letterkundig maandblad voor jongeren ‘Werk’ bewijst in dezen kleinen schetsenbundel dat hij de esthetica der heeren Ter Braak, Vestdijk en Greshoff ter dege begrepen heeft. Het zijn zeer zakelijke opnamen uit het leven der werkloozen; de schrijver heeft naar den uitersten eenvoud gezocht en naar een angstig vermijden van al wat naar het gevoelige en heldhaftige zweemt. Onaardig is het zeker niet, maar in dien verdoorgedreven afkeer van elke opschepperij ligt er ten slotte ook iets dat als pose aandoet.

D.

Dr. G. Stuiveling: Variaties. - Een bundel gedichten verzameld en ingeleid door.... - Uitg. J.B. Wolters, Groningen, Batavia. - 95 blz., f. 0.95.

Voor schoolgebruik. De gedichten werden om enkele onderwerpen als ‘Lente’, ‘Herfst’, ‘Vogel’, enz. gegroepeerd.

D.

Salman Sjneoer: Noach Pandre. - Roman uit het Jiddisch vertaald door Simon Koster. - De Wereldbibliotheek, Amsterdam. 1939. - 295 blz. Geb. 46 fr.

Simon Koster is in zijn inleiding te vol lof over de schrijverskwaliteiten van Salman Sjneoer. Op grond van dezen roman komt het ons voor dat diens verschijning niet bijster uitzonderlijk is. Zijn boek is knap geschreven, af en toe met een vleugje humor en tamelijk veel schilderkrachtigheid, doch het vormt geen eenheid, het heeft meer van de kroniek dan van den roman. De gebeurtenissen spelen zich in het Rusland der eerste helft van de vorige eeuw af en verhalen van een jongen Jood, den Noach Pandre, naar wien het boek betiteld werd, en dien de schrijver willen voorstellen heeft als een symbool van de lijdzaamheid, en van de rechtvaardigheidszin van zijn volk. Na allerlei tegenkomsten, verarmd, vernederd en lijdend, komt Pandre ten slotte als een geestelijke overwinnaar terug naar zijn dorp. Ook dat is symbool.

D.

[p. 404]

Prof. Dr. H. van Werveke: Marnix en Oranje. - Lectura-uitgaven, Antwerpen. - 30 blz. 1938.

Dit is de lezing gehouden door prof. van Werveke in de stedelijke feestzaal te Antwerpen bij de herdenking van den 400sten geboortedag van Philips van Marnix. Vooraan krijgen we het portret van ‘Philippus Marnixius theologus’. Zou dan eindelijk de waarheid doorbreken en worden aanvaard dat Marnix eerst en vooral een kettersche theologus heeft willen zijn? Wij hopen het. Prof. van Werveke doet het verschil van idealen tusschen Oranje en Marnix uitkomen. Marnix heeft wel eens de politieke mogelijkheden aan het op kerkelijk gebied bereikbare opgeofferd. Voor Marnix is het geloof de beslissende factor geweest, voor Oranje was het de Staatkunde. Philips is mede verantwoordelijk voor de openbare predikingen van 1566, en hij zal den beeldenstorm verontschuldigen. Philips is een extremist. Philips is ook diep Franschgezind, verwachtend alle heil uit Frankrijk. Hij schrijft ook liefst in het Fransch. Maar de man moest nu eenmaal gehuldigd worden. Prof. van Werveke heeft het weten te doen op een waardige wijze.

F.P.

Jan Schepens: Polyfoto. - Uitg. Mij Manteau, Brussel.

‘Heet gij Jan? Lees dit boek!’ Met dit reclamestrookje om dit bundeltje, hengelt de schrijver naar lezers en de uitgevers naar koopers. Maar het boekje heeft me noch wijzer, noch rijker gemaakt. Ik had het maar niet moeten lezen; want ik heet geen Jan.

A.V.C.

Berthe Verhoeyen: Open Hart.

Het zou nog kwalijk wedden zijn op de literaire toekomst van dit jong talent. Er is meer verstandelijkheid en wil in deze verzen, dan zingend gevoel. Een wezenlijk vers wordt uit andere en mysterieuzer gronden geboren dan deze bewuste pogingen.

A.V.C.

Harold French: Tsjecho-Slowakije. Verleden, Heden en Toekomst. - Uitg. Ned. Boekhuis, Tilburg.

Verleden? Ja, maar Heden en Toekomst klinken bijna als een bespotting. Laat het dan in vele opzichten retrospectief zijn, het boek van Harold French blijft onze belangstelling waard. De geschiedenis van het Tsjechische volk is niet afgesloten. Het boek van French zal ons wellicht de geschiedenis van morgen leeren begrijpen.

C.

Felix Timmermans: Ich sah Cäcilie kommen. - Gesellschaft der Freunde der Deutschen Bücherei. Leipzig.

Pastor Verriest zou boven dit beeld van zijn litterairen ‘Regenboog’ geschreven hebben: ‘Blank-Bleek’; ‘Een blank-bleeke mist, doorschijnend, met licht-blauwe tinten’.

West-Vlaamsche Minderbroeders in verre landen. - Uitg. door de Franciscaansche Missieprokuur te Kortrijk.

De Kath. Bijbel. De heilige Boeken van het Nieuwe Verbond. 8e aflevering. Vert. door P. Dr. Crispinus Smits O.F.M. - Uitg. K. Beyaert, Brugge. - Prijs voor heel het werk 75 fr.

Ludwig Pfandl: Jeanne la Folle. Sa Vie et son Temps. - Ouvrage traduit de l'Allemand par Raoul de Liedekerke. (Bibliothèque Historique). - Nouvelle Société d'Editions. Bruxelles.

[p. 405]

Een merkwaardig, sterk gedocumenteerd boek, boeiend geschreven, en bijzonder zaakrijk in zijne beknoptheid. In het eerste deel geeft schrijver in enkele bondige bladzijden een tafereel van Spanje op het einde der middeleeuwen en het begin der 16e eeuw, alsook van Johanna's ouders en voorouders. Het 2de deel is gewijd aan ‘La Tragédie de Jeanne’, de rampzalige prinses die, door het vroegtijdig sterven der wettige troonopvolgers, als eenige erfgename den troon besteeg toen ze reeds duidelijke blijken gaf van den waanzin, waarin zij langzamerhand heelemaal zonk: terwijl het 3de deel ‘Son fils et son petit-fils’, na een korte levensschets van Keizer Karel en Filips II, de sporen van Johanna's geestelijke ziekte bij haar zoon en kleinzoon onderzoekt. Heel het 4de deel ‘Frappés jusqu'à la quatrième génération’ bestudeert het jammerlijk geval van Don Carlos, Filips' ongelukkigen zoon. In een annexe van enkele bladzijden, verzamelde de vertaler al de gegevens hier en daar in de verschillende hoofdstukken verspreid over ‘La folie héréditaire chez les Habsbourg’. Een stamboom der Spaansche Habsburgers is bij het werk gevoegd.

Ieder, die belang in geschiedkunde stelt, zal dit boek met het grootste genot lezen.

L.D.

Images d'Alain-Fournier par sa soeur Isabelle. - Emile-Paul frères. Paris.

Een der fijnste boeken sedert den oorlog in Frankrijk verschenen. Herinneringen uit de kinderjaren van Isabelle en Henri Fournier, zuster en broer, verbonden door de warmste genegenheid en het diepste vertrouwen. Hun vader was onderwijzer, hun moeder onderwijzeres, in dezelfde dorpschool; de kinderen groeiden op in volle natuur, in een der schoonste streken van midden-Frankrijk. De iet of wat fantastische vader, de ernstige, bijna al te huishoudelijke moeder, de gemoedelijke grootouders, de kinderen met de rijke verbeelding, die het alledaagsche leven in een heerlijk gerealiseerden droom vervormen, het is alles echt, en eenig fijn. De kinderen worden groot, en stap voor stap kunnen we het ontluiken van hun artistieke gaven volgen, en de genesis nagaan van ‘Le Grand Meaulnes’, den zoo keurigen roman, die zijn weerga niet heeft in de fransche letterkunde, en waarin Alain (Henri) Fournier de herinneringen en droomen uit zijn kinderjaren zoo dichterlijk verwerkt heeft: zijn eersteling en tevens zijn zwanenzang, want hij sneuvelde in de eerste tijden van den oorlog.

Het boek van zijn zuster, thans Mev. Rivière, komt Alain-Fournier's werk op de gelukkigste wijze aanvullen, en die fijne figuur in zijn echt licht stellen.

L.D.

A. Vayson de Pradenne: La Préhistoire. - Un vol. in-16; 47 figures. - Arm. Colin. Paris. Br. 15 fr., rel. 17.50 fr.

Een uitmuntend résumé voor de huidige kennissen over de voorhistorische tijden, in drie groote hoofdstukken ingedeeld. Het eerste ‘Introduction aux études préhistoriques’ bestudeert de verschillende methodes van onderzoek en navorsching, en van opvatting der documenten. Het tweede, ‘Classification et chronologie’ is vooral gewijd aan de voorhistorische tijden in Europa, terwijl het 3de, ‘Principales données préhistoriques mondiales’, een algemeen overzicht geeft van die verre tijden over de heele wereld, en tevens gegevens bevat om de studie van die wetenschap aan te gaan, op practische wijze, en om alle afzonderlijke pogingen te coordonneeren. Dit alles wordt zeer klaar, bondig en eenvoudig uiteen gezet, met een breeden kijk en kritischen zin. Een uitstekend werkje, niet alleen voor specialisten, maar voor al dezen die belang stellen in den mensch, en het najagen van zijn sporen in die verre eeuwen.

L.D.

[p. 406]

Lambert Lombard: Zone de Mort. Préface du Général-Major Hri Merzbach, ancien chef de la Section Historique de l'Etat-Major Général de l'Armée Belge. (Coll. historique 1914-1918). - Editions Vox Patriae. Stavelot.

Een twaalftal hoofdstukken waarin de heldendaden worden verteld van die koene mannen en vrouwen die, gedurende de vier oorlogsjaren, degenen die het leger wilden vervoegen of inlichtingen van den spionneerdienst overbrengen, de geduchte geëlectriseerde omheining hielpen oversteken. De meesten waren slechts heel nederige menschen, maar men staat verstomd voor den durf, den taaien wil, de onverdroten volharding, de eenvoudige vaderlandsliefde waarmee zij gevaren van allen aard trotseerden, en nooit aarzelden om het offer van hun leven te brengen.

Alle jongens en meisjes zouden dit boek, zoowel als de andere werken van schrijver moeten lezen.

L.D.

H. Carton de Wiart: Souvenirs littéraires. - Coll. Durendal. Paris. Bruxelles. - 20 fr. par an pour 5 vol.

Heel verzettelijk deze herinneringen van iemand die met menige letterkundige beroemdheden in aanraking kwam, o.m. Mgr. d'Hulst, Maurice Barrès, Verlaine, Maeterlinck, Eugène Demolder, enz., en zelf naam maakte tusschen de fransch schrijvende auteurs van ons land. In zijn boek geeft hij heel de genèse van zijn roman ‘La Cité ardente’, die zijn naam op 't voorplan bracht, en misschien zijn beste werk is gebleven. Ook vinden wij hier het relaas van zijn betrekkingen met Léon Bloy, met wien hij een tijd lang bevriend was, en die hem later zoo grof aftakelde in dat zoo juist betiteld boek ‘Le Mendiant ingrat’. Al zijn deze herinneringen niet van buitengewoon belang, toch zijn ze wel verzettelijk om lezen.

L.D.

J. Fenimore Cooper: Le dernier des Mohicans. Adapté par Magdeleine Lemaître. Illustré par Françoise Cols et Alice Vrébos. - Coll. Roitelet, Bruxelles. - 10 fr. par an pour 5 vol.

De uitgebreide roman van Fenimore Cooper tot zijn groote lijnen, 't is te zeggen tot een honderdtal bladzijden teruggebracht. In zijn beknoptheid blijft hij aantrekkelijk en boeiend voor jongens en meisjes.

L.D.

Edouard Ned: Le Nuton de Pierre Brangnette. Illustré par Pierre Ickx. - Coll. Durendal. Paris. Bruxelles. - 20 frs. par an pour 5 vol.

Na lange jaren keert Pierre Brangnette naar zijn geboortedorp terug. Onweerstaanbaar rijzen de herinneringen uit zijne verre kinderjaren in zijn geheugen weer op; die gelukkige jaren doorgebracht op de hoeve van zijn vader, in den uithoek der Ardennen, dien mooien ‘Pays Gaumet’, zoo zacht van lijn en kleur en licht, waar de menschen zoo fijn besnaard zijn. Zoo gezegd, vindt hij ook zijn ‘nuton’ terug, met wien hij vroeger zoo bevriend was, den kleinen kobold die, zoo wil het de legende, gelijk de andere ‘nutons’ over stal en hoeve waakte. Tusschen hen herleeft gansch het verleden, met zijn wondere droomen, zijn boeiende avontuurs, zijn gulden uitstraling...

Een mooi boek, vol eenvoudige bonhomie, met een tikje dichterlijke melancholie, in een keurige taal geschreven.

L.D.

Jozef Ozer: La Légende Merveilleuse de Godefroid de Bouillon. Illustrations de J. Waterschoot. - Editions Roitelet. Bruxelles. - 10 fr. par an pour 5 vol.

Een der prachtigste figuren van heel onze geschiedenis: de vorst, die zich een

[p. 407]

tijdlang liet misleiden om zijn eed van vazal getrouw te blijven, en zijn leenheer, Hendrik IV, in zijn opstand tegen den H. Stoel steunde; maar tot inkeer gekomen, alles opofferde, deel nam aan den eersten kruistocht om zijn zonde te boeten, schitterenden roem verwierf, en eindelijk omkwam, slachtoffer van snood verraad. Uitstekende lectuur voor meisjes en jongens.

L.D.

Albert Hublet, S.J.: Récits de l'Iliade. Illustrations de Pierre Ickx. - Editions Roitelet. Bruxelles. - 10 fr. pour 5 vol.

Een reeks korte hoofdstukken, waarin de lotgevallen van Homeros' helden gedurende de tien jaren welke ze op den Trojaanschen oever doorbrachten vooraleer over het trotsche Ilion te zegevieren en den roof van de schoone Helena door den jongen Paris te wreken, levendig verhaald worden. Boeiende lectuur voor aankomende jeugd.

L.D.

Charles Estabon: Un mois de Guerre. (Récit d'un ‘Turco’). - ‘Les Livres nouveaux’. 56, rue de l'Université. Paris. - 10,50 fr.

Schrijver, luitenant bij de ‘turco's’, beschrijft levendig de dagen voor en na de mobilisatie, te Algiers, zijn aankomst op het front, waar zijn regiment onmiddellijk in verwoede gevechten gewikkeld werd, zware verliezen leed, wonderen van moed en uithoudingsvermogen aan den dag legde, totdat hij, na het grootste deel van zijn mannen verloren te hebben, eindelijk te Bailleul gevangen genomen werd, en naar de vesting Cavalier-Scharnhorst gezonden, waar hij het overige van den oorlog bleef.

Boeiend als alle verhalen van die heroïsche tijden.

T.

VERSCHENEN BIJ J.B. WOLTERS, Uitgevers-Maatschappij, Groningen:

BIBLIOTHEQUE POUR LA JEUNESSE publiée sous la direction de J.R. Besseling et A.J. Drewes Jr.: DOMINIQUE BONNAUD, Aventures de Jean Cocasse. f. 0.90.

VAN ALLE TIJDEN. Bibliotheek van Nederlandse Letterkunde onder redactie van Dr. C.G.N. de Vooijs en Dr. D.C. Tinbergen. Beatrijs, naar het Haagse handschrift uitgegeven door G.C. Kaakebeen en Jan Ligthart, 10e druk, bezorgd door D.C. Tinbergen, f 0.80; geb. f. 1.10.

Dr. C. BROUWER und Dr. G. RAS, Neuland. Deutsches lesebuch fürs erste Jahr, geillustreerd. f. 1.30; geb. f. 1.50.

K. VAN DER KOOI, E. SCHEENSTRA en G.S. JONKMANS, Frans Leerboek voor UL.O.-Scholen. Deel IV. f. 1.10; geb. f. 1.30.

H. GODTHELP, Proza en Poëzie in Nederlands van 1200-1880 met medewerking van P.H. Greiner. Deel I. f. 1.75; geb. f. 2.00.

Fondscatalogus van uitgaven voor het Hoger Onderwijs en Algemene Werken.

JOOST VAN DEN VONDER, Dertig Gedichten, voorafgegaan door de Aenleidinge ter Nederduitsche Dichtkunste, gekozen en uitgegeven door Dr. G. Stuiveling, f. 1.00.

K. VAN DER KOOI, E. SCHEENSTRA en G.S. JONKMANS, Franse Spraakkunst voor U.L.G.-Scholen. (Nederlandse en Franse tekst), f. 1.20; geb. f. 1.40.

Bongerd-Boekjes onder leiding van Dr. G. Stuiveling.

Kunst en Kritiek vóór en uit den tijd van '80, verzameld en ingeleid door Dr. W.L. Brandsma en Dr. G. Stuiveling. f. 0.90.

Dr. C. BROUWER en Dr. G. RAS, Neuland. Deutsches Lesebuch fürs zweite Jahr. Mit Zeichnungen von Kuno Brinks. f. 1.60; geb. f. 1.80.

[p. 408]

Dr. C. DE BAERE, Oefeningen bij de Beknopte Nederlandsche Spraakkunst. Deel II. 9e druk. fr. 12.00. (Toeslag inbegrepen.)

L. GOEMANS, P. LAROCHETTE et V. SONDERVORST, Éléments de Grammaire française à l'usage des écoles primaires et moyennes flamandes. 5e druk. fr. 9.00. (Toeslag inbegrepen).

ALLARD PIERSON STICHTING. Afdeling voor moderne Literatuurwetenschap, Universiteit van Amsterdam.

No 12. Vondel-Herdenking der Universiteit van Amsterdam op 15 November 1937. Redevoeringen, gehouden bij de erepromotie's naar aanleiding van de viering van den dag, waarop driehonderdvijftig jaar geleden Joost van den Vondel werd geboren. f. 0.90.

No 13. Prof. Dr. N.A. DONKERSLOOT, Vondels Grootheid. Rede uitgesproken op den herdenkingsavond in den Stadsschouwburg op 17 November 1937. f. 0.50.

Dr. L. BRECKX en Dr. L. GOEMANS, Eerste Fransche Lessen. Nieuwe leermethode voor de Vlaamsche Klassen. Deel II. 6e verbeterde druk. fr. 9.00. Toeslag inbegrepen.

W. KRAMER, Literatuur en Stijlstudie. Een oefenboek voor de hoogste klassen van scholen voor Middelbaar en Voorbereidend Hoger Onderwijs. 4e herziene druk. f. 1.70; geb. f 1.90.

Bibliotheek van Nederlandse Letterkunde onder redactie van Dr. C.G.N. de Vooys en Dr. D.C. Tinbergen. Esmoreit, Abel spel uit de veertiende eeuw, naar het Hulthemse handschrift uitgegeven door C.G. Kaakebeen en Dr. R. Verdeyen. 13e druk bezorgd door Dr. R. Verdeyen. f. 0.80; geb. f. 1.10.

Algemeene Muziekleer. Naar den 11den druk van J. Worp-S. Van Milligen. Geheel opnieuw bewerkt door Sem Dresden. 4e druk. f. 5.25; geb. f. 5.90.

Dr. L. BRECKX en Dr. L. GOEMANS, Eerste Fransche Lessen. Nieuwe Leermethode voor de Vlaamsche Klassen. Deel I, 7e verbeterde druk, geïllustreerd. fr. 9.00. Toeslag inbegrepen. Deel III, 4e verbeterde druk, geïllustreerd. fr. 9.00. Toeslag inbegrepen.

L. GOEMANS, P. LAROCHETTE et V. SONDERVORST, Précis de Grammaire française, à l'usage des lFamands. 9e édition. fr. 12.00. Toeslag inbegrepen.

L. GOEMANS, P. LAROCHETTE et V. SONDERVORST, Exercices adaptés au Précis de Grammaire Française à l'usage des Flamands. IIe partie. 5e édition. fr. 10.00. Toeslag inbegrepen.

L. GOEMANS, P. LAROCHETTE et V. SONDERVORST, Exercices adaptés aux Éléments de Grammaire Française, à l'usage des Flamands. 6e édition, fr. 9.00. Toeslag inbegrepen.

Dr. L. Breckx en Dr. L. Goemans: Eerste Fransche Lessen. - Nieuwe leermethode voor de Vlaamsche Klassen. Deel II. 6^e verbeterde druk. fr. 9,00. Toeslag inbegrepen.

W. Kramer: Literatuur en Stijlstudie. - Een oefenboek voor de hoogste klassen van scholen voor Middelbaar en Voorbereidend Hooger Onderwijs. 4^e herziene druk. f 1.70. Gebonden f 1.90.

Biblioheek van Nederlandsche Letterkunde onder redactie van Dr. C.G.N. de Vooys en Dr. D.C. Tinbergen. Esmoreit, Abel spel uit de veertiende eeuw, naar het Hulthemse handschrift uitgegeven door C.G. Kaakebeen Dr. R. Verdeyen. 13^e druk bezorgd door Dr. R. Verdeyen. f 0.80. Gebonden f 1.10

Algemeene Muziekleer. - Naar den 11^n druk van J. Worp-S. van Milligen. Geheel opnieuw bewerkt door Sem Dresden. 4^e druk. f 5.25. Geb. f 5.90.

[p. *41]